Espainia Hezea eta Mediterraneoa: Geografia eta Ekonomia

Espainia Hezea: Ezaugarri Geografiko eta Ekonomikoak

Iberiar penintsulako iparraldea eta ipar-mendebaldea hartzen ditu.

Ingurune Fisikoa

Erliebe malkartsua du, eta gainazal lau gutxi. Klima ozeaniko euritsua du urte osoan zehar.

Biztanleria

Biztanleria nagusia sakabanatuta dago, herri, parrokia edo herriguneetan. Iraganean biztanleria ugarria zen, baina gaur egun urria eta zahartua da.

Baserri-ustiategiak eta Lurzoruaren Erabilera

Baserri-ustiategiak minifundioak dira: hesi bidez banatutako lursail txikiak, elkarrengandik urrun daudenak. Hori dela eta, errentagarritasuna murrizten da eta mekanizazio-zailtasunak sortzen dira. Lursailen kontzentrazioa bultzatu da arazoa konpontzeko, baina oraingoz emaitzak ez dira onak izan. Lurzoruen erabilerak abeltzaintzara bideratuta daude batez ere.

Nekazaritza

Nekazaritzak azalera txikia hartzen du. Kostaldean, soroak haranen hondoetan kokatzen dira; barrualdean, haranak estuagoak direnez, nekazaritza oso mugatua da. Lehorreko nekazaritza da nagusi, prezipitazioak erregularrak direlako.

Iraganeko Polilaborantza

Iraganean, polilaborantza egiten zen: nekazariak autosufizienteak ziren, eta bakoitzak bere burua hornitu behar zuen. Barazkiak eta frutak lantzen ziren etxeko soro txikietan, eta artoa, patatak, fruta-arbolak eta mahatsondoak ere zituzten, batez ere Galizian. Lur malkartsuetan, garagarra edo zekalea hazten zen, eta azienda hazten zuten familiaren ekonomia osatzeko. Ekoitzitakoaren zati bat merkatuan saldu arren, gainerakoa familiaren kontsumorako zen.

Gaur Egungo Nekazaritza

Gaur egun, nekazaritza espezializatzen ari da, baratze-laboreetan eta bazketan, abeltzaintzaren garapenarekin.

Abeltzaintza eta Basogintza

Abeltzaintza da nekazaritza-jarduera nagusia. Hirietako esne- eta haragi-eskariak aldeko ditu, eta, aldi berean, landa-biztanleria urria izatea, jarduera horrek nekazaritzarekin baino eskulan gutxiago behar duelako. Galizian, familia-ustiategi txiki eta ertainak nagusitzen dira. Kantaurialdeko lurraldeetan, ustiategiak modernizatu egin dira, tamainari eta ekipamenduari dagokienez, baina hala ere, lanaldi partzialeko abeltzaintza oso zabalduta dago ustiategi txikietan. Behi-azienda da nagusi. Haragitarako zekorrak ekoizteko erabiltzen da, ustiategi estentsibo eta erdiestentsiboetan, eta esnetarakoa, esnea eta esnekiak ekoizteko, ustiategi intentsiboetan. Basogintza beste jarduera garrantzitsu bat da. Egurraren ekoizpena altzari-industrian edo paper-orea lortzeko erabiltzen da.

Espainiako Mediterraneo Aldea: Ezaugarri Geografiko eta Ekonomikoak

Mediterraneo itsasoaren kostaldea eta eremu perilitorala hartzen ditu.

Ingurune Fisikoa

Erliebea aldakorra da: kostaldetik gertu laua da eta eremu perilitoral penintsularrean, menditsua da. Klima, berriz, mediterraneoa da, itsasoaren eraginpean dagoena: udan prezipitazio gutxi eta tenperatura leunak ditu.

Biztanleria

Biztanleria tradizionalki sakabanatuta egon arren, kontzentraziorako joera du, kostaldeko baratze-eremuetan izan ezik. Biztanleria iraganean ugarria zen, baina gaur egun urria da, nekazaritza-exodoaren ondorioz.

Ustiategiak eta Lurzoruaren Erabilera

Ustiategiak tamaina desberdinetakoak dira. Laborantza ureztatuaren eremuetan, minifundioak dira nagusi. Lehorreko laborantza-eremuetan, aldiz, Valentziako Erkidegoan eta Murtzian ustiategiak txikiak eta ertainak dira, eta Katalunian, berriz, ertainak. Lurzoruen erabilerak nekazaritzakoak dira.

Nekazaritza

Nekazaritzan, alde nabarmenak daude lehorreko laborantza-eremuetan eta laborantza ureztatuaren eremuen artean.

• Lehorreko Laborantza

  Eremu perilitoral menditsuan edo gorabeheratsuan eta Mallorcako barrualdean landatzen dira zerealak, mahatsondoa, olibondoa eta arbendolondoak.

• Laborantza Ureztatua

  Honako ezaugarri onak ditu: tenperatura leunak, eguzki-ordu asko, erliebearen babesa, lurzoru egokiak eta nazioarteko eskari handia. Horrekin batera, sektore hauek garatzen dira: aire zabaleko barazkigintza goiztiarra, plastikopeko barazkigintza goiztiarra, frutagintza mediterraneoa eta fruta tropikala. Malagako eta Granadako mendi artean, negu oso leunak izaten dituzte.

Abeltzaintza eta Basogintza

Abeltzaintza: behi- eta txerri-azienda Katalunian da nagusi, hiri-eskariak bultzatuta. Ardi-azienda, berriz, lehorreko laborantza-eremuetan dago.

Basogintza: garrantzi txikia du.