Eskultura Greziarra: Aroak eta Ezaugarriak

Aro Arkaikoko Eskultura (K.a. VII-VI. mendeak)

Ezaugarri Nagusiak

• Edertasunaren bilaketa
• Proportzioa
• Kanona: zati guztien arteko oreka
• Naturalismoa; gero idealizaziora joera
• Giza gorputzaren azterketa (antropozentrismoa)
• Materiala: marmola, brontzea
• Polikromatuak
• Mendeetan zehar eboluzioa

Kouroi

• Mutilak edo gizon gazteak irudikatzen zituzten.
• Guduan edo kirolean lorturiko arrakastarengatik eskerrak emateko, edo inguruabar arraroetan hil zirelako, lantzen ziren.
• Gazteak biluzik ageri ziren. Gorputz errutsu (indartsu), osasungarri baten jabe izateak dakarren harrotasuna agertzea zen kasta aristokratiko haren ezaugarria.
• Kouros zaharrenetan formak modu estereotipatuagoan lantzen ziren, eta bolumenak geometrizatzeko joera nabarmentzen zen.
• Eskulturak ia erabat simetrikoak ziren.
• Adierazkortasunik eza da eskultura horien beste ezaugarri bereizgarrietakoa.

Kore

• Nesken edo emakume gazteen irudiak.
• Eskaintzaile jarreran aurkezten ziren gehienetan.
• Jonian eta Atikan sortu eta zabaldu ziren.
• Koreen trataera ez zen horren zurruna; atseginagoa zen (irribarrea) eta plastikoagoa ere, modelatze lanari dagokionez.
• Jantzirik ageri dira beti.

Aro Klasikoko Eskultura

Garai Zorrotza (K.a. 500-450)

• Bizkorrago garatu ziren joera naturalistak, aurreko geometrizazioa pixkanaka alboratuz.
• Kouros arkaikoen zurruntasunaren ordez, zangoak urrats egiteko itxuran azaltzen ziren jarrera naturalago eta pausatuago batek hartu zuen lekua.
• Kontraposto:
  • Gorputz-adarrak kontrako egoeran azaltzen dira.
  • Gogortasuna arindu eta eskultura dinamikoagoa bihurtu.
• Eskulturaren ikuspuntu bakarra nagusitu zen.
• Eskulturen ezaugarriak: Formen urritasuna, bolumenen irmotasuna eta eutsitasuna.

I. Klasizismoa (Periklesen Mendea, K.a. 450-404)

• Naturalismoa nagusitu zen formei heltzeko unean, hala gorputzean nola jantzietan.
• Orduko eskultoreek konposizioaren oreka eta harmonia bilatzen zuten, oinarri hauekin:
  • Harmonia
  • Osotasunaren eta aldeen arteko oreka
  • Begitarteen adierazkortasunik eza
  • Gorputz guztiz egokiaren proportzio idealen bilaketa (Polikletoren lehen kanona)
  • Higidura eutsia
• Gizonezkoen irudietan gorputz gihartsuak eta, aldi berean, orekatuak lehenetsi zituzten.
• Artistak:
  • Miron: mugimendua / unearen 'harrapaketa'.
  • Polikleto: proportzioa / kanona.
  • Fidias: anatomia / dotorezia / 'oihal bustien' teknika.

II. Klasizismoa (K.a. 404-323)

• Atenasek Espartaren aurrean onartu behar izan zuen kapitulazioaren unea hartu ohi da garai honen hasieratzat.
• Politikaren arloan oso nahasia izan zen garaia.
• Beste kanon luzeago bat zehaztu zen.
• Artistak:
  • Praxiteles:
    • Gorputz sentsualagoak, finagoak eta estilizatuagoak.
    • Keinu dotore sentsualez kurbatzen den konposizio-eskema, Praxitelesen kurba deitua.
    • Lan ezagunenak: Knidoko Afrodita, Apolo Sauroktono, Hermes.
  • Lisipo:
    • Oso eskultore emankorra.
    • Kanona luzatu eta beste proportzio batzuk ezarri (Gorputzaren luzera, buruarena halako zortzi).
    • Alexandro Handiaren eskultore kutuna eta ofiziala; erretratu ugari egin zizkion enperadoreari.
    • Eskultura ezagunena: Apoxiomenos.

Helenismoa (K.a. IV. mendetik I.era)

• Alexandro Handiaren heriotza izan zen Helenismoaren hasiera (K.a. 323).
• I. mendean amaitu zen.
• Ekialdeko kulturen harremanen ondorioz, gero eta gustu mota gehiago azaldu ziren.
• Bizirik iraun zuen betiere molde klasikoen aldeko joerak eta eredu haien kopiak egin ziren.
• Aldi berean, forma eta konposizio dinamiko, sentsual eta adierazkorragoen aldeko interesa sortu zen. Estilizatuagoak eta kartsuagoak (indartsuagoak) izango ziren, elementu dramatikoetara joera nabarmenduz.