Erromatar Epika eta Literatura Klasikoaren Ezaugarriak

Epikaren Definizioa eta Virgilio

Epika herri baten gertaera ospetsuak kontatzen dituen generoa da, hasieran ahozkoa eta gero idatzizkoa, poema narratibo eta estilo gorenekoa bihurtuz.

Virgilio (K.a. 70 - K.o. 19) Erromatar epikaren figura nagusietako bat izan zen. Augustoren babespean Eneida idatzi zuen, baita Bukolikoak eta Georgikoak ere. Azken honek nekazaritza idealismoz irudikatzen du, Hesiodoren Lanak eta Egunak lanaren eraginez.

• Eneida: Eneasen abenturak kontatzen ditu, Troiatik Italiara iritsi eta erromatar herriaren aitzindari bihurtzen denean.
• Lanaren lehen zatia Odisea-ren antzekoa da (abenturak) eta bigarrena Iliada-rena (gudak).

Virgiliok Homero izan zuen eredu, haren gaiak, estiloa eta hexametroa erabiliz. Idazkera sinple eta garbia da. Eneas patuak gidatutako eta bere betebeharra bete arte etsitzen ez duen pertsonaia adoretsua da.

Ovidio eta Metamorfosiak

Epika herri baten gertaera ospetsuak kontatzen duen generoa da, hasieran ahozkoa eta gero idatzizkoa. K.a. III. mendean Livio Andronikorekin hasi zen.

Ovidio (K.a. 43 - K.o. 17) Erromatar poeta ospetsua, Augustok erbesteratua Ars Amandi idazteagatik. Lan nagusiak:

1. Amores
2. Heroides
3. Ars Amandi
4. Metamorfosiak
5. Fasti
6. Tristia

Metamorfosiak:

Epikaren barruan kokatzen den obra honetan 250 mito inguruk pertsonaien animalia, landare edo izar bilakaerak kontatzen dira, denboren hasieratik Julio Zesarren izar bihurtzeraino. Erromatar literaturaren harribitxi eta mendebaldeko kulturan erreferentziazko obra da.

Julio Zesarren Obra Historikoak

Epika gertakizun historikoen narrazioa eta hizkuntzaren edertasuna uztartzen duen genero literarioa da. K.a. III. mendean sortu zen, baina Zesarrek (K.a. 100-44) garapen erabakigarria eman zion.

Julio Zesar:

Errepublikatik Inperiorako trantsizioan giltzarria izan zen. K.a. 44ko martxoaren 15ean hil zuten.

Bere obra nagusiak:

• De bello Gallico: Galietako gudak zortzi liburutan.
• De bello civili: Guda zibila hiru liburutan.

Hirugarren pertsonan idazten du, estilo sinple eta argiarekin. Bere lanak klasizismoaren eredu dira eta gaur egun ere erreferentziazko testuak dira.

Tito Livio eta Erromaren Historia

Epika gertakizun historikoen narrazioa eta hizkuntzaren edertasuna uztartzen duen genero literarioa da. K.a. III. mendean sortu zen, baina Zesar arte ez zuen garapen nabarmenik izan.

Tito Livio (K.a. 59 - K.o. 17) Erromatar historialari ospetsua, Augustoren babespean Ab urbe condita idatzi zuen, Erromako historiaren monumentala, 142 liburutan. Gaur egun 35 liburu baino ez dira gordetzen (1-10 eta 21-45).

Ezaugarriak:

Iturri zaharretan (Valerio Antias, Polibio, Katon Zaharra) oinarritu arren, fidagarritasun akatsak ditu. Estiloan Errepublikako hizkuntza erabiltzen du, zahartasun antza emateko une jakinetan bakarrik.