Errege Katolikoak eta Inperioaren Hasiera: XV-XVI. Mendeak
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Francés
Escrito el en vasco con un tamaño de 3,19 KB
Gaztela eta Aragoiko Koroen Batasuna
XV. mendean, Gaztelako eta Aragoiko dinastiek bat egin zuten Isabel I.a Gaztelakoa eta Fernando II.a Aragoikoa (Errege Katolikoak) ezkondu zirenean. Batasun dinastikoa izan arren, erreinu bakoitzak berezko egiturak, legeak eta Gorteak mantendu zituen. 1492an, Amerika aurkitu zuten, eta horrek diru-sarrera izugarriak ekarri zizkien. Errege-erregina Katolikoen helburu nagusietako bat Iberiar Penintsulako biztanleria osoa kristautzea zen, eta horretarako Inkisizioa erabili zuten.
Nafarroa Gaztelako Koroan Sartzea
XVI. mendean, Fernando Katolikoak Nafarroako Erresuma konkistatu zuen (1512), Albako dukearen laguntzarekin. Nafarroa, garai hartan, Gaztela, Aragoi eta Frantziaren artean zegoen, eta bai Frantziak bai Errege Katolikoek konkistatu nahi zuten. Aurretik, gerra zibil bat sortu zen Nafarroan, Zuria I.a Nafarroakoa Joan II.a Aragoikoarekin ezkondu eta Zuria hil zenean. Gerra horretan, Agramondarrek Beaumondarrak garaitu zituzten. Hala ere, Beaumondarrek Gaztelari Nafarroaren konkistan lagundu zioten 1512an. Konkista gertatu zenean, Katalina Foixkoa eta Joanes III.a Albretekoa ziren Nafarroako errege-erreginak.
Juduen Kanporaketa
Gaztelako eta Aragoiko Errege-erregina Katolikoek juduak beren erreinuetatik kanporatzeko agindua eman zuten 1492an. Haien helburua Iberiar Penintsula osoa kristautzea zen. Agindu horren ondorioz, 150.000 judu inguru atera ziren Iberiar penintsulako erreinuetatik, Portugalera, Afrikara eta Europako mendebaldera joanez. Errege-erreginek bi aukera eman zizkieten juduei: kristau bihurtzea edo Iberiar Penintsulatik alde egitea. Hori lortzeko, Inkisizioa sortu zuten, "kristau berriak" juduen eraginetik babesteko. Alde egin zutenei sefardiak deitu zitzaien.
Juduen kanporaketak ondorio negatiboak ekarri zituen: erregeek zerga gutxiago jaso zituzten, eta lanbide asko falta izan ziren, hala nola medikuak eta bankariak.
Karlos I.aren Lurralde-Oinordetza
Joana Eroa eta Filipe Ederraren semeak, Karlos I.ak, lurralde-oinordetza handia jaso zuen:
- Aitarengandik (Filipe Ederra): Herbehereak, Austria, Tirol, Luxenburgo, Franche-Comté eta Estiria.
- Amarengandik (Joana Eroa): Gaztela, Aragoi, Napoli, Sizilia eta Sardinia (Mediterraneoko lurraldeak), eta Amerika.
1519an, Erromatar-Germaniar Inperio Santuko enperadore izendatu zuten.
Kontratazio Etxea
Amerikaren aurkikuntzaren eta konkistaren ondoren (1492), penintsulako merkataritza kontrolatzeko eta bideratzeko asmoz 1503an sortutako erakundea izan zen Kontratazio Etxea. Kontrol zorrotza zuen, eta Sevillan zegoen egoitza nagusia. Handik igaro behar zuten Amerikara zihoazen edo Amerikatik zetozen ontzi guztiek. 1524tik aurrera, errege-kontseilu politiko baten agindupean egon zen; hau da, handik igarotzeko arauak betetzen ez zituztenak epaitu zitezkeen. Indietako Kontseiluaren menpe zegoen.