Erreakzio Kimikoak: Oinarrizko Gida (Abiadura eta Energia)

Erreakzio eta Ekuazio Kimikoak

Kimikan, substantzien eraldaketak bi motatakoak izan daitezke:

Aldaketa fisikoak

Parte hartzen duten substantzien itxura aldatzen da, baina haien konposizio kimikoa ez. Adibidez: azukrea uretan disolbatzea.

Aldaketa kimikoak

Substantzia batzuk beste batzuetan bihurtzen dira, eta haien molekulak eta propietateak aldatzen dira. Adibidez: metalen oxidazioa.

Erreakzio kimikoak

Hasierako substantzia bat edo batzuk (erreaktiboak) eraldatu egiten dira, eta beste substantzia batzuk (produktuak) sortzen dira.

Erreakzio kimikoen mekanismoa: Talken Teoria

Erreakzio kimiko guztietan, erreaktiboek elkarren artean talka egiten dute eta atomoak berrantolatu egiten dira. Prozesu horretan, erreaktiboen loturak suntsitzen dira eta produktuen lotura berriak sortzen dira.

Ekuazio kimikoak eta haien doikuntza

Ekuazio kimikoak erreakzio kimikoak adierazteko erabiltzen diren formula idatzi laburrak dira.

Kimikaren Funtsezko Legea

Lavoisier eta Masaren Kontserbazio Legea

Lavoisierrek materia organikoaren deskonposizioa aztertu zuen ontzi itxietan, eta ontzi barruko substantzien masa prozesuaren aurretik eta ondoren neurtu zuen. Horri esker, egiaztatu zuen substantzien masa totala ez zela aldatzen.

Masaren Kontserbazio Legea: Erreakzio kimikoetan, parte hartzen duten substantzien masen batura konstante mantentzen da. Hau da, erreaktiboen masen batura eta produktuen masen batura berdinak dira.

Erreakzio Kimikoen Abiadura

Erreakzioen abiadura erreaktiboak konbinatzeko edo produktuak eratzeko behar den denbora da. Erreakzio guztiak ez dira abiadura berean gertatzen. Zenbat eta indartsuagoak izan erreaktiboetan hautsi behar diren loturak, orduan eta motelagoa izango da erreakzioa.

Abiaduran eragiten duten faktoreak:

• Tenperatura: Tenperatura igotzean, partikulen abiadura areagotzen da. Ondorioz, partikulek maizago egiten dute talka, eta erreakzioaren abiadura handitzen da.
• Kontzentrazioa: Erreaktiboen kontzentrazioa handitzean, partikula gehiago daude espazio berean; beraz, talka gehiago gertatzen dira eta abiadura handitzen da.
• Zatiketa-maila: Erreaktibo solidoen zatiketa-maila handitzean, erreaktiboen arteko kontaktua errazten da, talka eraginkorren kopurua handituz. Horrela, abiadura handitzen da.
• Katalizatzaileak: Erreakzio-mekanismoa aldatzen duten substantziak dira. Aktibazio-energia aldatzen dute eta, ondorioz, abiadura ere bai (normalean, handitu egiten dute). Erreakzioa bukatzean, aldatu gabe geratzen dira.

Energia-transferentzia Erreakzio Kimikoetan

Erreakzio Endotermikoak eta Exotermikoak

Erreakzio endotermikoetan, energia xurgatzen da bero moduan. Sukaldatutako edozein elikagai erreakzio endotermiko baten adibidea da: beroa ematen diogu eta jakiaren ezaugarriak aldatzen dira.

Erreakzio exotermikoetan, berriz, energia askatzen da bero moduan. Metal baten oxidazioa prozesu exotermikoa da.

Aktibazio-energia

Erreaktiboen loturak apurtzeko behar den gutxieneko energia da. Erreakzioak exotermikoak izan arren, hasteko ezinbestekoa da hasierako energia hori ematea.

Erreakzio itzulgarriak

Erreakzio gehienak itzulgarriak dira. Horrek esan nahi du noranzko batean endotermikoak badira, kontrako noranzkoan exotermikoak direla, eta alderantziz.

Masa-Bolumen Ariketen Urratsak

Kalkulu estekiometrikoak egiteko, jarraitu urrats hauek:

1. Ekuazio kimikoa idatzi eta doitu.
2. Hasierako datuak moletara bihurtu.
3. Erlazio molarra (estekiometrikoa) erabili.
4. Eskatutako masa edo bolumena kalkulatu.