Erreakzio Kimikoak: Oinarriak, Abiadura eta Gure Bizitzan
Enviado por Chuletator online y clasificado en Química
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 3,31 KB
Aldaketa Kimikoak eta Erreakzio Kimikoak
Aldaketa fisikoetan, hasierako substantziak ez dira aldatzen; substantzia berriak ez dira eratzen. Aldaketa kimikoetan, ordea, hasierako substantzietatik abiatuta, izaera eta propietate desberdinak dituzten substantzia berriak sortzen dira.
Zer dira erreakzio kimikoak?
Aldaketa kimiko bat gertatzen den bakoitzean, erreakzio kimiko bat gauzatzen da. Erreakzio kimiko prozesuen bidez, hasierako substantziak (erreaktiboak) beste substantzia batzuetan (produktuak) eraldatzen dira.
Erreakzio kimikoak adierazteko, erreaktiboen eta produktuen formulak gezi batez bereizten dira. Adierazpen horri ekuazio kimiko deritzo.
Adibidez:
Fe (s) + S (s) = FeS (s)
Parentesien artean substantziaren egoera adierazten da (s = solidoa).
Nola gertatzen dira erreakzio kimikoak?
Talken teoriaren arabera, erreaktiboen molekulak elkarren artean talka egiten dute. Talka horietan, atomoak elkartzen dituzten loturak apurtu egiten dira. Ondoren, atomo horiek beste modu batera elkartzen dira, lotura berriak eratu eta produktu berriak sortuz.
Masa kontserbatu egiten da
Erreakzio kimikoetan, erreaktiboen masen batura produktuen masen batura berdina da. Hau da, materia ez da sortzen ezta deuseztatzen ere.
Erreakzio azkarrak eta motelak
Erreakzioen abiadurak adierazten du erreaktiboak zein azkar eraldatzen diren produktuetara.
Zerk baldintzatzen du erreakzio baten abiadura?
- Tenperatura: Zenbat eta altuagoa izan erreakzioaren tenperatura, orduan eta azkarragoa izango da erreakzioa.
- Kontzentrazioa: Zenbat eta handiagoa izan erreaktiboen kontzentrazioa, orduan eta azkarragoa izango da erreakzioa.
Kimika gure bizitzan
Kimikaz inguratuta bizi gara. Naturan gertatzen diren prozesu guztiak erreakzio kimikoen bidez gauzatzen dira. Kimika funtsezkoa da formula konplexuak dituzten produktu berrien sorkuntzan eta egunero erabiltzen ditugun substantzia askoren ekoizpenean.
Produktu berriak lortzea
- Ikerkuntza, garapena eta berrikuntza (I+G+b): Ezagutza zientifiko eta teknikoak hobetzera bideratutako jardueren multzoa da. Ezagutza horiek produktu eta prozesu berriak sortzeko eta merkaturatzeko erabiltzen dira.
- Fabrikazioa (industria kimikoan): Industria kimikoak lehengaiak erauzi eta prozesatzen ditu, erreakzio kimikoen bidez, produktu erabilgarriak lortzeko.
Industria kimikoa eta ingurumena
Industria kimikoak garrantzi handia du gizartean, baina ondorio negatiboak ere izan ditzake ingurumenean.
Zer neurri har ditzakegu guk, banakako gisa?
- Saiatu ontziratze gutxiago duten produktuak kontsumitzen, edo ontziratze berrerabilgarriak dituztenak aukeratu.
- Birziklatu hondakinak: bereizi metalak, plastikoak, beira eta materia organikoa.
- Erabili garraio publikoa.
- Erabili energia gutxi kontsumitzen duten etxetresna elektrikoak.
- Ez badituzu erabiltzen, itxi txorrota eta itzali argiak.
- Ez erabili gehiegi berogailua ezta aire girotua ere. Neguan, jantzi arropa beroa, eta udan, arropa arina.