Erradioaktibitatea: Oinarriak eta Eraginak
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Física
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 3,66 KB
Erradioaktibitatea: Oinarrizko Definizioak
Erradioaktibitatea
Erradioaktibitatea substantzia erradioaktiboek intentsitate handiko erradiazioak igortzeko duten propietatea da. Erradiazio horiek gorputz opakuak zeharkatzeko, airea ionizatzeko, plaka fotografikoak inpresionatzeko eta zenbait substantziaren fluoreszentzia kitzikatzeko gai dira.
Konstante Erradioaktiboa (λ)
Konstante erradioaktiboa (λ) isotopo erradioaktibo bakoitzaren ezaugarria da, eta nukleo baten desintegrazio-probabilitatea adierazten du denbora-unitateko.
Batez Besteko Bizitza (τ)
Isotopo erradioaktibo baten batez besteko bizitza (τ), zoriz aukeratutako nukleo bat desintegratzeko pasatzen den batez besteko denbora da. Matematikoki, desintegrazio-konstantearen (λ) alderantzizkoa da:
τ = 1/λ
Semidesintegrazio-Periodoa (T1/2)
Semidesintegrazio-periodoa (T1/2) hasierako nukleoen erdiak desintegratu arte pasatu behar den denbora da. Igorpen erradioaktiboaren legea erabiliz, ondorengo formula lortzen dugu:
Desintegrazio-legea: N = N₀e-λt
Non N desintegratu gabeko nukleo kopurua den t denboran, N₀ hasierako nukleo kopurua, eta λ desintegrazio-konstantea.
t = T1/2 denean, N = N₀/2 da:
N₀/2 = N₀e-λT1/2
1/2 = e-λT1/2
Bi aldeetan logaritmo naturala aplikatuz:
ln(1/2) = -λT1/2
-ln(2) = -λT1/2
Beraz, semidesintegrazio-periodoaren formula hau da:
T1/2 = ln(2)/λ
Igorpen Erradioaktiboak Sortzen Dituzten Erreakzio Nuklearrak
Alfa (α) Partikulen Igorpena
Alfa (α) partikulen igorpenean, helio-nukleo bat (bi protoiz eta bi neutroiz eratuta dagoena) nukleo gurasotik irteten da. Horrela, nukleo berriaren zenbaki masikoa lau unitate txikiagoa da, eta zenbaki atomikoa bi unitate txikiagoa.
(Soddyren legea)
Beta (β) Partikulen Igorpena
Beta (β) partikulen igorpenean, nukleo gurasoaren neutroi bat desintegratzen da, protoi bat, elektroi bat (beta partikula) eta antineutrino bat sortuz. Zenbaki masikoa ez da aldatzen, eta zenbaki atomikoa unitate bat handiago bihurtzen da.
(Fajansen legea)
Erradioaktibitatearen Eraginak Organismoetan
Izaki bizidunek milioika urtean zehar jasan dute Lurraren gainazaleko erradioaktibitate naturala eta izpi kosmikoen eragina. Gainera, XX. mendetik aurrera, X izpien sorkuntzak eta erradioaktibitate artifizialak areagotu egin dute erradiazio ionizatzaileen kopurua. Erradiazioen dosi altuen eraginpean, minbizi-tasak handitu egiten dira, eta izaera genetikoko beste arazo batzuk sor daitezke. Erradioisotopo baten arriskugarritasun-maila isotopoak igortzen duen erradiazio motaren araberakoa da.
Erradiazioen Arriskua Gizakientzat
Organismotik Kanpoko Erradiazio-Iturriak
Erradiazio-iturria organismotik kanpo dagoenean, gamma (γ) izpiak dira arriskugarrienak, sarkorrenak direlako. Alfa (α) partikulak, aldiz, ez dira larruazaletik pasatzen.
Organismoaren Barruko Erradiazio-Iturriak
Erradiazio-iturria organismo barruan dagoenean, alfa (α) partikulak dira arriskugarrienak. Irispen laburra eta masa handia dituztenez, ionizazio lokalak eta aldaketa kimiko oso garrantzitsuak sortzen dituzte.