Erdi Aroko eta Errenazimentuko Musika Lanen Azterketa

DIES IRAE

Garaia: Erdi Aroa

Estiloa: Gregorianoa (VIII. mendea)

Musika: Anonimoa, Tomas de Celano

Sekuentzia errimatua: Tropo mota bat.

Hildakoen otoitzarako erabiltzen zen, gero requiem mezan sartu zuten.

Ezaugarriak:

• Monofonikoa
• Ez neurtua: Letraren azentuazioak markatzen du.
• Doinua silabikoa, salto gutxikoa.
• A capella
• Latinez: Elizako hizkuntza ofiziala.
• Modala: Protus autentikoa (I. modua, Dorikoa).
• Forma zehatza (errimarekin): AABBCC. Testuak markatzen du.

AY SANTA MARIA

Garaia: Erdi Aroa, XIII. mendea

Egilea: Anonimoa

Estiloa: Monodia profanoa (Ama Birjinari eskaintzeko kantak).

Alfontso X. Jakitunaren izenean egina.

Ezaugarriak:

• Trobalarien estiloa jarraitzen du.
• Galaikoportugesa (hizkuntza erromantzea).
• Donejakue Bidearekin erlazionatua.
• Monofonikoa
• Erritmo neurtua.
• Ez dago idatzita.
• Modala.

VIDERUNT OMNES

Garaia: Erdi Aroa, Ars Antiqua (XIII. mendea). Notre-Dameko eskola (Paris).

Egilea: Pérotin

Mezaren zati propioa: Egun zehatz baterako egina.

Organum quadruplum: Lau ahotsetako genero erlijiosoa.

Tenorra: Beheko ahotsa, jatorrizko gregoriar ahotsa. Erritmo neurtugabea.

Ezaugarriak:

• Gainontzeko ahotsak: duplum, triplum, quadruplum. Erritmo neurtua.
• Modu erritmikoetan oinarrituak (trokeo, yanbo, daktilo...). Antzinako Greziako oin metrikoetan oinarrituak. Erritmo hirutarra daramate, balio labur eta luzeen konbinaketa dago.
• Neurtuak dauden ahotsak tesitura berbera dute. Honek motiboak behin eta berriz errepikatzen diren sentsazioa ematen digu. Tenorra eremu grabeago batean dago, ongi bereizten da.
• Doinua: Salto gutxikoa.
• Hizkuntza modala: Modu gregoriarrean oinarritua.
• Polifonia bakarlariaren zatian jartzeko da. Koruak abesten duenean gregoriar estiloa mantentzen da.

PAVANA

Autorea: Luis de Milán (XVI. mendea), bihuela-jotzailea.

Estiloa: Errenazimentua.

Generoa: Dantza mota bat.

Ezaugarriak:

• Hizkuntza modala.
• Ehundura polifonikoa.
• Doinua herrikoia, konplikaziorik gabekoa. Harmonia mantentzen da obra osoan zehar.
• Pavana, Gallardarekin batera doan dantza da, baina Pavana dantza lasaia da eta Gallarda azkarra.

TAEDENT ANIMAN MEAM

Egilea: Tomás Luis de Victoria.

Garaia: XVI. mendea.

Estiloa: Errenazimentua.

Generoa: Erlijiosoa (norbait hiltzen denean).

Ezaugarriak:

• Oreka polifonikoa (omofonia).
• Katolikoek omofonia gustuko dute, letra hobeto ulertzeko.
• Harmonia: Oraindik modala, baina kontsonantzia inperfektuaren erabilera.
• Sentikorrak erabiltzen hasten dira.
• Erritmoa: Neurtua, zehatza eta kontsonantea.
• Melodia: Leuna.
• Hizkuntza: Latina.

LA BOMBA

Egilea: Mateo Flecha Zaharra.

Garaia: XVI. mendea.

Estiloa: Errenazimentua.

Ezaugarriak:

• Profanoa (villancico), gaztelaniaz delako, baina ez da villancicoa, ez delako homofonikoa.
• Antzeztu egiten dute, entsalada bat da, nahasketa bat delako.
• Musika orekatsua da. Polifonikoa da, kasu honetan kontrapuntu imitatiboa.
• Entsaladak helburu didaktiko eta moralizatzailea dute. Latina ere sartzen dute.
• Erritmoa erregularra da, baina entsalada denez konpas aldaketa asko daude.
• Sistema modala.