O Ensaio Galego: Evolución, Temáticas e Autores Clave

O Ensaio Galego: Evolución e Temáticas Clave

O ensaio foi un xénero inaugurado nas letras galegas antes da Guerra do 36 polo Grupo Nós e retomado polo Grupo Galaxia para a articulación do novo pensamento. Na produción ensaística actual convive o ensaio con outro tipo de traballos.

Factores da Eclosión do Xénero (Décadas dos 80 e 90)

Na década dos 80 e os 90 conxugáronse distintos factores que produciron a eclosión do xénero:

• A) A consolidación de revistas de análise, debate e pensamento.
• B) A creación de coleccións específicas para o xénero ensaístico nas editoriais.
• C) A galeguización de esferas universitarias e liñas de investigación propias en galego.

Tipos de Ensaio Galego e Autores Destacados

Ensaio Económico

Un dos primeiros fitos é a Revista de Economía de Galicia na que colaboran Corbacho, Beiras e Andrade, entre outros.

• Paz-Andrade foi o pai dos modernos estudos económicos galegos e contribuíu ao ensaísmo. Obra destacada: Castelao na luz e na sombra.
• Manuel Beiras céntrase no fenómeno da emigración e posúe un pensamento marxista e nacionalista. Obra destacada: O atraso económico de Galicia.

Ensaio Político e Xurídico

Aborda a situación internacional vista desde un punto de vista galego.

• Camilo Nogueira expón os seus discursos parlamentarios e as súas propostas. Obra destacada: Galiza na Unión.
• Barreiro Rivas. Obra destacada: Ciencia política e ética do poder.

Ensaio Histórico

Divulgación sobre a historia e as súas ramas.

• Carlos Bermejo. Obra destacada: O final da historia.
• Beramendi, gañador do Premio Nacional de Literatura Ensaística. Obra destacada: De provincia a Nación.

Ensaio Sociolóxico

• Avión. Aborda problemas da pobreza e a situación social. Obra destacada: O pacto galego.
• Manuel Veiga. Obra destacada: A Ulfe.

Ensaio Cultural

Sobre a historia e institucións culturais.

• Maceira Fernández ocupouse nas Irmandades da Fala. Obra destacada: O Nacionalismo.
• Xurxo Borrazás. Obra destacada: Arte e parte.

Ensaio Didáctico e Pedagóxico

Editáronse traballos de reconstrución histórica e específicos.

• Teresa Núñez. Obra destacada: Da segregación á inclusión educativa.
• Xabier Seoane. Obra destacada: Saudar a vida.

Ensaio Lingüístico

Son obras en galego sobre o galego desde as variadas disciplinas de estudo lingüístico (fonética, fonoloxía, gramática, etc.) e amosan a problemática historia e a conflitiva situación do idioma.

• Ricardo Carballo. Obra destacada: Letras Galegas.
• Alonso Montero. Obra destacada: O porvir da lingua galega.

Ensaio Teolóxico e Filosófico

Contra a actitude das xerarquías eclesiásticas, asístese a unha regaleguización nas capas da Igrexa.

• Araúxo Iglesias. Obra destacada: Memoria de vida.
• Chao Rego. Obra destacada: Introdución ao Xénesis.

Ensaio Antropolóxico e Etnográfico

• Marcial Gondar é o autor sobranceiro neste tipo de ensaio galego, Premio da Crítica no ensaio. Obra destacada: Romeiros do Alén.
• Mariño Ferro destaca na medicina máxica e popular. Obra destacada: Cultura popular.
• Reboredo. Obra destacada: Lendas de tradición oral.

Ensaio Feminista

É a análise da realidade galega a través dun punto de vista feminino e amosa o papel e a imaxe das mulleres na vida social.

• Teresa Barro. Obra destacada: Cartas a Rosalía.
• M. Xosé Queizán é a coordinadora do movemento feminista galego. Obra destacada: A muller en Galicia.

Ensaio Biocientífico e Medioambientalista

Formado por disciplinas como a medicina, a bioloxía, as matemáticas, etc. Presenta un déficit notorio e ten unha función orientativa. No ámbito medioambientalista temos máis obras debido á sensibilidade social existente.

• Obra destacada: Cos pés na terra.
• Daniel Soutullo. Obra destacada: De Darwin ao ADN.