Enpresa, Administrazio eta Zerga Oinarriak: Gida Osoa

Jarduera Ekonomikoa eta Enpresaren Oinarriak

Jarduera Ekonomikoa: Definizioa eta Helburuak

Giza beharrak asetzeko produktuen eta zerbitzuen produkzioa eta elkartrukea gauzatzen duten prozeduren multzoa da.

Enpresaren Helburuak

• Irabazia maximizatzea: Salmentetan lortutako sarreren eta kostuen arteko kendura maximoa lortzea.
• Errentagarritasuna maximizatzea: Lortutako irabazien eta inbertitutako kapitalaren arteko errentagarritasun maximoa lortzea.
• Giza Helburuak:
  • Enplegua sortzea eta gizartearen garapenean laguntzea, inguruko eragileekiko erantzukizunarekin.
  • Eskualdeko garapenean laguntzea: Giza eta ekonomia garapenari bultzada ematea eta ingurumenaren zaintzan laguntzea.
• Egonkortasuna eta moldagarritasuna ingurunearekiko: Ingurunera egokitzea, egonkor eta malgu izanik aldaketa teknologiko eta berrikuntzen aurrean.

Enpresaren Berrikuntza Prozesuen Arriskuak

• Merkataritza-arriskua: Kontsumitzaileek produktu berria onartuko duten edo ez ez jakiteak sortzen duen arriskua.
• Arrisku estrategikoa: Enpresak aldaketa orokorrei (komertzialak, teknologikoak...) aurre egiteko duen gaitasunarekin lotutako arriskua.
• Arrisku teknologikoa: Langileak prestatzea eta enpresaren egokitzapena eskatzen duen arriskua, berrikuntza teknologikoen aurrean.

Enpresa Plana: Osagaiak

Enpresa plana proiektuaren aurkezpena da, eta honako atal hauek biltzen ditu:

• Marketin plana
• Produkzio plana
• Giza baliabide plana
• Inbertsio eta finantza plana
• Forma juridikoaren aukeraketa
• Legezko tramiteak

Enpresaren Aldagaiak

Barne Aldagaiak

• Ekintzailetza gaitasuna
• Negozio ideia
• Baliabide material eta finantzarioak izatea
• Ezagutza teknikoak
• Autoenplegua

Kanpo Aldagaiak

• Negozioaren kokapena
• Egoera ekonomikoa
• Erakundeen laguntzak

Marketin Plana eta I+G+B

Marketin-plan bat egiteko, aldez aurretik merkatu-azterketa bat egin behar da. Merkatua aztertzeko, produktuari eragin diezaioketen elementu garrantzitsuenak aztertu behar dira.

Ikerketa, Garapena eta Berrikuntza (I+G+B)

• Ikerketa: Ezagutza berriak lortzeko estrategiak eta prozedurak.
• Garapena: Ikerketa hori aplikatzea produktu edo zerbitzu berriak sortzeko edo hobetzeko.
• Berrikuntza: Ikerketaren eta garapenaren ondorioz sortutako azken emaitza praktikoa da, produktu eta material berriak aurkitzeko edo daudenak hobetzeko aukera ematen diguna.

Administrazio Publikoa eta Fede-emaileak

Langile Motak Administrazioan

• Karrerako Funtzionarioak: Administrazioarekin estatutu-harreman iraunkorra dute, eta hautaketa-prozesu bat gainditu behar dute (oposizioa, lehiaketa edo bien konbinazioa).
• Bitarteko Funtzionarioak: Behin-behineko premiazko izendapenak dira, lanpostu hutsak betetzeko edo ordezkapenak egiteko.
• Lan-kontratuko Langileak: Administrazioarekin kontratu bidez lan egiten dute; hautaketa-sistemak: oposizioa, lehiaketa edo merezimenduak.
• Behin-behineko Langileak: Konfiantzazko edo aholkularitza-eginkizunetarako izendatzen dira, eta ez dira iraunkorrak.
• Zuzendaritza-kide Profesionalak: Administrazioan zuzendaritza-eginkizunak betetzen dituzte, merezimendu eta gaitasunen arabera hautatuak.

Fede-emaileak

• Notarioak: Funtzionario publiko eta zuzenbideko profesionalak dira. Dokumentu legalak egiaztatu eta borondate-adierazpenak legezkotasunez idazten dituzte, eta aholkularitza juridikoa ematen dute.
• Erregistratzaileak: Estatuko funtzionarioak dira. Erregistroak kudeatzen dituzte (Jabetza, Merkataritza, Ondasun Higigarriak) eta dokumentuen legezkotasuna baloratzen dute inskripzioaren aurretik.
• Idazkari Judizialak: Funtzionario publikoak dira, eta egintza judizialak legearen arabera egiteko fede publiko judiziala ematen dute.

Tributuak eta Espainiako Zerga Sistema

Tributuen Ezaugarriak

• Nahitaezkoa: Legeak agindutako betebeharra da; legeak derrigorrezkoa egiten du zerga ordaintzea.
• Monetarioa: Diru-kopuru bat da, erakunde publiko bati ematen zaiona.
• Kontributiboa: Gastu publikoak finantzatzeko egiten den ekarpena da.

Tributu Motak

• Tasak: Zerbitzu publiko zehatz baterako edo onura zuzena ematen duen jarduerarengatik emandako ordainketak (adibidez, unibertsitateko matrikula).
• Kontribuzio Bereziak: Ondasunaren balioa handitzen denean obra publiko baten ondorioz ordaintzen direnak (adibidez, kale asfaltatzea).
• Zergak: Administrazioak ordaintzeko eskatzen dituen diru-sarrerak dira, helburu zehatzik gabe (adibidez, errentaren gaineko zerga).

Espainiako Zerga Sistema: Printzipioak

• Orokortasun Printzipioa: Tributuek herritar guztiei eragiten diete.
• Berdintasun Printzipioa: Herritar guztiek berdin ordaintzen dute zerga.
• Gaitasun Ekonomikoaren Printzipioa: Ordaindu beharra herritarraren gaitasun ekonomikoaren arabera zehazten da.
• Progresibotasun Printzipioa: Gaitasun handiagoa dutenek zerga gehiago ordaintzen dute.
• Konfiskagarritasunik Ezaren Printzipioa: Zerga ezin da errenta edo ondarearen balioaren gainetik izan.
• Legezkotasun Printzipioa: Zergak lege bidez ezarri behar dira, eta Estatua da hori egiteko eskumena duen bakarra.