Ekonomiaren tertziarizazioa eta zerbitzuak XX. mendean

Ekonomiaren tertziarizazioa XX. mendean

Ekonomiaren tertziarizazioa XX. mendean:

• Diru-sarrerak handitze eta bizi-maila hobetzea.
• Ongizate-estatua, Estatuaren funtzioak:
  • Segurtasuna
  • Osasuna
  • Hezkuntza
  • Gizarte-laguntzak
  • Legeak egitea
  • Ekonomian esku-hartzea
• Industrian teknologia berriak erabiltzea
• Finantza-kapitalismoa garatzea.

Zerbitzuen sailkapenak

• Pribatuak: etekin ekonomikoak lortzearen truke eskainitakoak. Jabetza pribatuko enpresak (S.A, S.M, Koop…)
• Publikoak: zergen bidez finantzatutakoak (administrazio publikoa). Oinarrizko zerbitzuak ematea. Azpikontratazioa.

Helburu / bezeroen arabera

• Enpresentzako zerbitzuak: Aholkularitza, finantza, publizitatea, I+G+b, logistika...
• Kontsumitzaileentzako zerbitzuak: Informazioa, tailerrak, aisia, kultura, ostalaritza, komertzioak...
• Banaketa-zerbitzuak: Garraioa, merkataritza eta komunikabideak.

Prestakuntza-mailaren arabera

• Aurreratuak
• Arruntak

Kokapena

• Negozio barrutiak
• Oinarrizko zerbitzuak (sakabanaturik)
• Merkataritza + biztanleriarentzako zerbitzuak (kontsumo ahalmena eta biztanleria-dentsitatea)

Merkataritza; banaketa kanalak

• Handizkakoak: adb. MercaBilbao-dendariak
• Txikizkakoak: kontsumitzaileei zuzenean
  • Saltoki txikiak
  • Frankiziak (multinazionalak)
• Azalera handiko saltokiak:
  • Hipermerkatuak (Eroski, Mercadona, Lidl...)
  • Merkataritza-guneak (Artea)
  • Merkataritza-parkeak (Megapark, Ballonti, Bilbondo…)

Garraioa

• Industria iraultzaren mendeko garapena:
  • Aurretik: gurdia eta belontzia
  • Lehen Industria Iraultza: lurrez propultsaturiko trena eta itsasontzia
  • Bigarren fasean: petrolioa, autoa eta hegazkina
  • Hirugarren fasean: teknologia + internet + motorren garapena.
• Motak:
  • Lurrekoa: autoa, kamioia, trena... Errepide- zein trenbide sarea giza-faktore eta faktore fisikoen mende
  • Itsasokoa: ontziak, ferryak merkataritzan-bolumenaren %90
  • Airekoa: hegazkina, dronea... Hirietako aireportuak

Garraio intermodala: sistema ezberdinen konbinazioa.

Karakteristikak

• Lehorrekoa:
  • Errepidekoa: erosotasuna eta malgutasuna +sare garestia +istripuak +kutsadura
  • Trenbidekoa: abiadura handiko trena +azkarra, segurua, merkea eta kutsadura txikikoa +sare finkoa eta garestia
  • Itsasokoa: merkea baina geldoa +portu-azpiegitura handiak eta ibilbide finkoak +oso kutsagarriak
  • Airekoa: azkarra, erosoa +kutsadura atmosferikoa+akustikoa +azpiegitura konplexu eta teknifikatua.

Funtzioak

• Ekonomikoa:
  • Salgaiak eta biztanleak lekualdatzea
  • Oinarrizko turismo eta aisialdirako
  • Funtsezkoa ekoizpenaren deslokalizaziorako (globalizazioa)
• Soziala:
  • Giza harremanak, kulturartekotasuna, produktuen ezagutza.
• Politikoa:
  • Estatu mailan zein nazioartekoan batasuna
  • Toki estrategikoen kontrola (Suezko kanala…)

Turismoa

• XX. mendean orokortu; arrazoiak:
  • Bizi maila hobetzea, denbora libre gehiago, opor ordainduak.
  • Garraio- eta komunikazio hobekuntzak
  • Ostatu-eskaintza handitzea eta espezializatutako konpainia handiak garatzea.

Erakargarritasunaren faktoreak

• Irisgarritasuna
• Segurtasuna eta egonkortasun politikoa
• Natura-ondarea
• Kultura-ondarea
• Biztanleria abegikorra izatea bisitariekin.

Ondorioak

• Demografikoak
• Ekonomikoak
• Sozialak
• Ingurumenekoak.

Turismo motak

• Aisialdirako turismoa:
  • Eguzki- eta hondartza-turismoa
  • Kultura-turismoa
  • Landa-turismoa
  • Kirol-turismo
  • Jokoan aritzeko turismoa
• Arrazoi pertsonalengatik egiten dena:
  • Familia/lagunak bisitatzea
  • Osasun-turismoa
  • Erosketak
  • Erlijio-turismoa
• Turismo profesionala:
  • Merkataritza- edo negozio-turismoa
  • Kongresu eta konbentzioak
  • Prestakuntza- eta hezkuntza-turismoa.

Beste zerbitzu batzuk

• Finantza: bankuak, aseguru-etxeak, inbertsio-funtsak.
• Enpresentzako zerbitzuak: aholkularitza, marketing, diseinua, zerbitzu informatikoak, kontabilitatea, segurtasuna, garbiketa.
• Informazio/komunikazioa: mass media, internet, IKT.
• Pertsonalak: haur-, adineko-, ezinduen zainketa, mantentze-lanak (pintoreak, iturginak...), profesional independenteak (abokatuak, arkitektoak, dekoradoreak, artistak...), beste batzuk (ile-apaindegi, bainuetxe, loradenda, garbitegi, ehorzketa...)