A dúbida metódica de Descartes e a busca da verdade

Aplicando a primeira regra do método non aceptando como verdadeiro mais que o que se presente de xeito evidente. Por iso cómpre levar a cabo unha crítica radical de todo o saber.

Cómpre, polo menos unha vez, dubídar de todo e considerar provisionalmente como falso todo aquilo sobre do cal é posíbel a dúbida. Se, persistindo nesta postura de crítica radical, se acada un principio do cal non se pode dubidar, este principio deberá ser xulgado como firmísimo servindo de fundamento de todos os demais coñecementos.

Niveis de dúbida de Descartes

Unha certeza é absoluta cando está totalmente a salvo da máis insignificante dúbida. De aí a ímportancia deste proceso de dúbida de Descartes. Agora ben, esta dúbida non é real, é tan só unha dúbida metódica. Non supón ningunha clase de escepticismo. Mentres que este considera imposíbel chegar á verdade e renuncia a ela, a dúbida metódica é xustamente a maneira de chegar á verdade indubidable.

Niveis de progresiva amplitude e radicalidade

Descartes distingue no proceso de dúbida tres niveis de progresiva amplitude e radicalidade:

1. Nivel dos sentidos.
2. Nivel das cousas.
3. A non diferenciación do estado de vixilia e de sono.

Conclusión de Descartes

Mais Descartes di que, 'se el me engano; e engáneme tanto como queira que non poderd endexomais focer que eu non sexo nodo'. Polo tanto, eu podo admitir que me engano ou son enganado; podo supoñer que non existe Deus, nin o ceo, nin os corpos, e que eu mesmo non teño corpo. Mais para admitir todo iso, cómpre que eu que penso sexa algo e non nada. Podo dubidar de todo, mais non podo dubidar de que estou dubidando. Por iso a proposición 'penso, logo existo' é a primeira absolutamente verdadeira, porque a mesma dúbida a confirma.

Importancia da intuición

Pero, que fai que o xuízo 'Eu penso, logo existo' sexa verdadeiro? Que eu o capto mediante a intuición como algo evidente porque o concibo con toda claridade e distinción tal como esixía a primeira regra do Método. Polo tanto, esta verdade é a base sobre a que se debe construír o coñecemento filosófico e, a partir dela, iranse deducindo todas as demais verdades.

Mais cabe preguntarse ¿Qué son eu? Descartes contesta: unha substancia pensante, unha cousa que pensa: algo que sinte, quere, imaxina, recorda... Polo tanto 'pensar' ten para el un sentido máis amplo que na actualidade e significa calquera acto mental.

Por tanto, a dúbida pode acadar o contido do que penso, pero non o pensamento mesmo. Podo dubidar da existencia do que vexo, imaxino ou penso, pero non podo dubidar que o estou pensando, e para iso teño que existir.

Pero existe un terceiro tipo de ideas, menos numerosas pero máis importantes, que si poden servir de punto de partida indiscutíbel: son as ideas innatas que o pensamento posúe en si mesmo. Ideas deste tipo son, por exemplo as ideas de 'pensamento', a de 'existencia', a de 'perfección', etc.

Estas ideas están no pensamento, mais non poden ser elaboradas polo pensamento. Polo tanto, é imprescindíbel que exista outra realidade distinta ao pensamento que sexa a que cause esas ideas e esa realidade é Deus.