Disposicions Comúns dos Contratos Públicos: Análise e Execución

Disposicións Comúns dos Contratos Públicos

O Órgano de Contratación (OC): É o representante dunha das partes do contrato do Sector Público (SP), a entidade que contrata. As dúas partes son: a entidade do SP contratante (representada polo OC) e o empresario contratista. Segundo o artigo 51.1, os OC son órganos unipersonais ou colexiados que, en virtude dunha norma legal, teñen atribuída a facultade de celebrar contratos no seu nome.

O OC debe ser competente para celebrar contratos. O artigo 51.2 establece que os OC poderán delegar ou desconcentrar as súas competencias e facultades nesta materia, cumprindo as normas e formalidades aplicables en cada caso para a delegación de competencias, no caso de que se trate dunha Administración, ou para o outorgamento de poderes, cando se trate de órganos societarios ou dunha fundación.

Funcións Esenciais do Órgano de Contratación

Durante a tramitación do expediente de contratación, o OC ten a función de aprobar o gasto e declarar a apertura do proceso de adxudicación do contrato (carácter facultativo) para seleccionar ao contratista. Este pode ser unha persoa física ou xurídica, vinculada ou allea á entidade contratante (art. 52). Tamén é o OC quen adxudica o contrato. Dirixe a fase de execución, exercendo as prerrogativas que o ordenamento xurídico lle atribúe para levar a bo termo o contrato, a interpretación do mesmo, a modificación por razóns de interese público ou ata a súa resolución.

O perfil do contratante (art. 53) asegura a transparencia e o acceso público á información relativa á actividade contractual. Esta información é relevante para o cómputo de prazos.

Técnicas de Garantía do Equilibrio Económico-Financeiro

Ius Variandi, Risco Imprevisible e Factum Principis: Son elementos que poden alterar o equilibrio económico-financeiro dunha concesión. Procedería unha “compensación económica” para a restitución do equilibrio financeiro do contrato, sempre que se dean os requisitos legais e xurisprudenciais establecidos e sempre que a revisión de prezos sexa ineficaz ante a imprevisibilidade do acontecemento xerador de custos.

O “ius variandi”, para contratos de xestión de servizos públicos (art. 163.2), establece que cando as modificacións afecten ao réxime financeiro do contrato, a Administración deberá compensar ao contratista mantendo o equilibrio dos supostos económicos considerados básicos na adxudicación do contrato. Polo tanto, para que se dea a compensación, debe haber unha modificación contractual acometida pola Administración contratante e con arranxo ao contido no TRLCAP.

O “risco imprevisible” ocorre cando, como consecuencia da aparición dun risco que non puido ser previsto ao tempo de celebrar o contrato, se alteran substancialmente as condicións de execución do mesmo, de maneira que a prestación pactada resulte máis onerosa para unha das partes que a que inicialmente se podía prever. Isto permite a indemnización do maior custo, que non debe ser asumido pola parte a quen o suceso ou acontecemento imprevisible prexudicou.

O “factum principis” é unha alteración indirecta da prestación contratada sen mediar modificación, debido a medidas administrativas xerais que, aínda que non modifican directamente o obxecto do contrato, inciden sobre el facéndoo máis oneroso para o contratista sen culpa deste.

Requisitos dos Contratos Públicos

Obxecto, Prezo e Requisitos da Contratación Pública: O artigo 22 establece os requisitos xerais da contratación pública: as entidades do SP non poderán celebrar outros contratos que aqueles que sexan necesarios para o cumprimento e realización dos seus fins institucionais. A natureza e extensión das necesidades que se pretenden cubrir mediante o contrato proxectado, así como a idoneidade do seu obxecto e contido para satisfacelas, deben ser determinados con precisión, deixando constancia diso na documentación preparatoria, antes de iniciar o proceso encamiñado á súa adxudicación.

O principio fundamental de liberdade de pactos (art. 25.1) establece que nos contratos do SP poderán incluírse calquera pactos, cláusulas e condicións, sempre que non sexan contrarios ao interese público, ao ordenamento xurídico e aos principios de boa administración. A liberdade de pactos está limitada nos contratos mixtos, que só poden ligar entre si as prestacións que teñan unha relación de complementariedade e constitúan unha unidade funcional para satisfacer necesidades comúns (art. 25.2).

O prazo de duración dos contratos (art. 23) deberá establecerse atendendo a tres factores: a natureza das prestacións que son obxecto do contrato, as características do seu financiamento e a necesidade de someter periodicamente a concorrencia a realización das actividades que son obxecto do contrato. Os contratos do SP son susceptibles de ser prorrogados unha ou varias veces, sempre que as súas características permanezan inalterables durante a duración destas e que a concorrencia para a súa adxudicación fose realizada tendo en conta a duración máxima do contrato. Ao adxudicar un contrato, debe terse en conta a duración total para determinar o procedemento de selección do contratista e o réxime de publicidade aplicable. Os contratos menores non serán susceptibles de prórrogas.

Contratos menores (art. 138.3): Son os contratos de obras de importe inferior a 50.000€ e os demais contratos de importe inferior a 18.000€.

Prezo dos contratos do SP (Art. 87): Nos contratos do SP, a retribución do contratista consistirá nun prezo certo que deberá expresarse en €, sen prexuízo de que o seu pago poida facerse mediante a entrega doutras contraprestacións nos casos en que as leis o prevean.

Execución dos Contratos Administrativos

Execución, Execución Defectuosa e Mora

Na execución dos contratos, as Administracións Públicas (AAPP) e o adxudicatario están sometidos aos PCAP e PPT e ás cláusulas do contrato, que deben cumprirse sen prexuízo das prerrogativas establecidas pola lexislación ás AAPP. O contratista está obrigado a cumprir o contrato dentro do prazo total fixado e os prazos parciais sinalados para a súa execución sucesiva. O atraso culpable no cumprimento é a “mora do contratista”. Prodúcese pola superación do prazo, sen necesidade de aviso polo OC.

En caso de execución defectuosa ou de mora no cumprimento dos prazos totais, os pregos ou o documento contractual poderán optar pola resolución do contrato ou pola imposición ao adxudicatario de penalidades diarias proporcionais á gravidade do incumprimento e cuxa contía non poderá ser superior ao 10% do orzamento do contrato. Se fose producido por motivos non imputables ao contratista e este ofrece cumprir o contrato, concederáselle unha prórroga non inferior ao tempo perdido, a non ser que o contratista pida outra menor (non superior ao dobre do establecido no contrato, non podendo superar nunca os 6 anos).

Indemnización de Danos e Prexuízos

Cando se produzan danos a terceiros, estes teñen dereito a ser indemnizados polo responsable do dano. O responsable será establecido polo OC. Será obriga do contratista indemnizar todos os danos que se causen a terceiros como consecuencia das operacións que requira a execución do contrato. Será responsable a Administración cando tales danos sexan ocasionados por orde da Administración ou se deban aos vicios do proxecto elaborado por ela mesma nos contratos de obras ou nos de subministración de fabricación.

Principio de Risco e Ventura na Execución do Contrato

A obriga do contratista é unha obriga de resultado, polo que os riscos das operacións intermedias deben recaer sobre el, e non sobre quen llo encarga. Nese risco está a maior ou menor ganancia ou perda do contratista. Por iso, se se ven aumentados os custos do contratista, a Administración non poderá reducir o prezo, e se por circunstancias sobrevidas o contratista diminúe o beneficio calculado ou ata obtén perdas, non poderá pretender a compensación dos prexuízos facéndoa recaer na Administración. A excepción é a forza maior nos contratos de obras e os pactos de repartición de riscos que se establezan nos contratos de colaboración entre o SP e o privado.

Pago do Prezo

O contratista ten dereito ao abono da prestación realizada nos termos establecidos nesta Lei e no contrato, con arranxo ao prezo convido. O contrato pode pactar o pago total e único ou parcial. A Administración ten a obriga de abonar o prezo dentro dos 30 días seguintes á data de expedición das certificacións de obras ou dos correspondentes documentos que acrediten a realización do contrato, e se se demora, deberá abonar ao contratista os intereses de demora e indemnización.