Diskriminazioa: Definizioa, Motak eta Jazarpena

Diskriminazioa: Definizioa, Motak eta Jazarpena

Zer da Diskriminazioa?

Zuzenbidean, arraza, kultura edo erlijio arrazoiengatik pertsona eta talde bati jasanarazten zaion beheragoko tratu adierazten duen kontzeptua da. Diskriminazioa pertsona eta talde zehatz batzuen aurkako jarrera bidegabea da. Diskriminatzea pertsona edo talde bat besteek gozatzen dituzten eskubiderik gabe uztea da.

Diskriminazio motak

Zuzenbideko definizioez gain, diskriminazioa bizitza sozialaren arlo ezberdinetan talde bati ematen zaion tratu desberdina da, ezaugarri baten edo batzuen ondorioz, eta talde nagusiaren arabera desberdintasun negatibo gisa ulertzen da. Diskriminazio mota asko daude:

Lan Diskriminazioa

Enpleguaren arloan, hiru maila bereiz daitezke:

• Lehen mailan, diskriminazio instituzionala dago, hau da, arau publikoek eta praktika instituzionalek sortzen dutena da, eta horregatik, diskriminazio instituzionalaren testuinguru batez hitz egin daiteke.
• Bigarren mailan, lan merkatuan gertatzen den egiturazko diskriminazioa dago, zeharkako diskriminazioaren adierazgarri izan daitekeena, batzuetan, datu estatistikoen bidez agerian geratzen dena. Egiturazko diskriminazioa lan merkatuaren antolamendu orokorrean gertatzen da, nahiz eta lan merkatuan sortzen diren desberdintasun guztiak ezin zaizkion diskriminazioari egotzi.
• Hirugarren mailan, enpresan agertzen den diskriminazioa mota askotan ager daiteke. Askotan ez da diskriminazio argi bat eta ez da nahitaezkoa bezala agertzen, baizik eta eragile askok egiten duten diskriminazio indibidual eta ireki bat da. Europar Batasuneko Kontseiluaren erabaki berriek enpleguan tratu berdintasunerako esparru orokor bat ezarri dute, enplegua lortzerakoan arraza edo etnia jatorriak ezin direlarik diskriminatzaileak izan.

Diskriminazio Instituzionala

Beste estatu eta eskualdeetara lan egitera doazen pertsonei eragiten die batez ere, eta harrera testuinguruekin lotu behar da. Bere testuinguru eta eginkizun instituzionala desberdina da: aldekoa talde batzuekin, eta negatiboa edo neutroa besteekin. Espainian, diskriminazio instituzionalaren adibideak daude etorkinen aurka: zuzenbide tresnen erabilera diskriminatzailea edo arauen aplikazio murriztailea.

Diskriminazio motak Europar Batasunaren arabera

Europar Batasuneko Kontseiluaren erabakiek bi diskriminazio mota bereizi dituzte:

• Zuzena: arraza edo etnia jatorriarengatik pertsona bat modu ez hain aldekoan tratatzea.
• Ez-zuzena / Zeharkakoa: itxuraz neutroak diren gailu, irizpide edo praktikek arraza eta etnia desberdinetako pertsonek desabantaila zehatzak pairatzea eragiten dutenean.

Jazarpena Diskriminazio Gisa

Bigarren artikulu honek jazarpena ere diskriminazio gisa zehazten du. Arraza eta etnia jatorriarekin lotuta dauden jarrera negatiboak sortzen direnean, eta pertsonaren duintasunaren aurka egiteaz gain, larderiazko, etsaizko eta apaltzaile den ingurune bat sortzen denean, diskriminazio egoera batez hitz egin daiteke.

Diskriminazio Positiboa

Egoera horien aurrean, diskriminazio positiboa sortu eta martxan jarri da, jakinik diskriminazio positiboa estrategia gisa eta talde zehatz bati zuzendutako neurri gisa definitzen dela, diskriminazio batzuk prebenitzeko eta desagerrarazteko, baita dauden izaera, jarrera eta egituren ondorioz sortzen diren desabantailak konpentsatzeko ere. Beraz, diskriminazio positiboak tratu desberdinaren aitorpena eta desberdintzea, baita horren desagerrarazteko proposamena ere, suposatzen du. Batzuek berdintasunaren aldeko neurri edo aurkako diskriminazioa deitzen diote.