Dinámica da Terra e Riscos Naturais

Dinámica das Placas Tectónicas

Bordos Construtivos (Diverxentes)

Os bordos construtivos son bordos de separación de placas ou diverxentes (↔). Caracterízanse pola separación dos continentes situados nos bordos do océano, a causa da expansión. Hai vulcanismo, que é a saída de lava procedente do manto a través do rift da dorsal, e actividade sísmica superficial a causa do movemento diverxente ou de separación.

Bordos Destrutivos (Converxentes)

Os bordos destrutivos ou converxentes (→ ←) implican a colisión de placas. Son zonas de subdución e correspóndense con foxas oceánicas que poden chegar ata 11 km de profundidade, por onde a codia oceánica se destrúe ao introducirse cara ao manto, seguindo un plano inclinado chamado de Benioff. Os océanos péchanse e os continentes situados nas súas beiras chegan a colisionar formando cordilleiras como o Himalaia ou os Pireneos. Nos bordos destrutivos teñen lugar os seguintes procesos:

• Peche oceánico.
• Intensa actividade sísmica con focos superficiais e profundos, concentrada no plano de Benioff.
• Intensa actividade volcánica (arcos volcánicos).
• Formación de cordilleiras (oroxénese) por colisión de placas, podendo ser de tipo andino ou cordilleiras de colisión continental ou obdución.

Bordos Transformantes

Os bordos transformantes son fallas activas con desprazamento lateral de placas que se moven en sentidos opostos. A fricción orixina unha importante actividade sísmica.

Riscos Naturais

Definición e Clasificación

O risco é un proceso ou suceso que pode xerar danos ou prexuízos ás persoas e ao medio. Os riscos clasifícanse en:

• Naturais
• Tecnolóxicos
• Mixtos ou Inducidos

Tipos de Riscos

Riscos Cósmicos

Son a caída de meteoritos ou cambios climáticos debidos a fenómenos astronómicos.

Riscos Bióticos

Son riscos naturais orixinados por seres vivos. Son as epidemias ou enfermidades infecciosas microbianas e as pragas que destrúen as colleitas. Epidemias emerxentes e virulentas son a SIDA (retrovirus), o mal das vacas tolas ou encefalopatía bovina (prións), o virus Ébola, a gripe aviar, etc.

Riscos Tecnolóxicos

Orixinados por causas antrópicas, a causa de fallos humanos ou derivados do desenvolvemento tecnolóxico-social. Inclúen guerras, accidentes, velenos químicos, así como impactos ambientais: alteracións do medio por actividades humanas.

Riscos Inducidos ou Mixtos

Son o resultado da potenciación ou intensificación dos riscos naturais por actividades humanas. A causa primaria do risco é natural, pero a actividade humana potencia as causas e aumenta a frecuencia de aparición, agravando os danos e consecuencias (vulnerabilidade).

Factores de Risco

1. Perigosidade (P)

É a probabilidade de que un suceso prexudicial aconteza nun determinado período de tempo. Inclúe tres aspectos:

• Severidade: mide a magnitude ou gravidade do fenómeno.
• Distribución xeográfica.
• Periodicidade ou tempo de retorno: é a frecuencia con que se repite o suceso, determinada mediante o rexistro histórico.

2. Exposición (E) ou Valor

É o número de persoas ou bens sometidos a un risco. Pode ser:

• Exposición social: poboación potencialmente afectada.
• Exposición económica: os bens materiais.
• Exposición ecolóxica: ecosistemas, fauna e flora.

3. Vulnerabilidade (V)

Refírese á porcentaxe de perdas humanas, materiais e ecolóxicas do total exposto. Depende dos outros dous factores e do desenvolvemento económico. Así, calculouse que as catástrofes producen 6 veces máis vítimas en países pobres que en ricos.