Conceptos Políticos e Históricos Clave: Glosario e Constitución de 1845

Glosario de Termos Políticos e Históricos

Protectorado

Protectorado: (Finais do século XIX) Política das potencias europeas para repartir territorios en África e Asia, mediante a cal se concede o seu goberno e control a unha potencia, aínda que se respecten algunhas autoridades locais.

Pronunciamento

Pronunciamento: (Século XIX) Conflitos entre liberais moderados e progresistas, que contan con apoio civil. Son de orixe urbana e intentan cambiar o modelo político.

Golpe de Estado

Golpe de Estado: (Século XX) Intento de facerse co poder que adoita rematar en ditaduras militares, nas que os militares intentan entrar na vida política pola forza. Adoita ter apoio civil e un carácter conservador.

Ditadura

Ditadura: Poder do Estado en mans dunha persoa ou dun grupo. Preséntase como reacción ante unha situación de deterioro, con propósitos de rexeneración e vocación temporal. Desaparecen as garantías constitucionais e o ditador asume todos os poderes.

Monarquía

Monarquía: (Século XVIII) É un modelo de Estado propio do Antigo Réxime (AR) que pervive na sociedade contemporánea. A súa esencia reside no poder político do monarca, que representa unha dinastía ou familia. Nas sociedades contemporáneas, o rei é só un símbolo.

Estado

Estado: (Século XVIII) É un modelo de organización das sociedades humanas que posúe territorio, poboación, un goberno, leis e exército; e no Antigo Réxime (AR) tamén unha relixión. Poden ser monarquías ou repúblicas.

República

República: Modelo de Estado representativo propio das sociedades liberais, no que non existe un rei. O símbolo da súa unidade é o presidente, elixido por un tempo determinado en eleccións.

Cabila

Cabila: (Século XIX) Nome co que se coñecen as tribos de beduínos ou bérberes.

Constitución

Constitución: Lei básica dos Estados liberais. Elaborada por representantes dos cidadáns, establece sempre a soberanía nacional. Debe incluír a división de poderes e unha declaración de dereitos e liberdades.

Rexeneracionismo

Rexeneracionismo: Corrente intelectual, política e literaria de finais do século XIX e comezos do XX. Analiza os males do país, criticando o modelo político da Restauración. Promove un desexo de renovación e de achegamento ao modelo europeo. Busca reducir o peso da Igrexa na sociedade e conta con apoio nas clases medias.

Constitución Española de 1845 (Moderada)

Forma de Estado

• Monarquía. Reinan os Borbóns (Isabel II).
• Liberalismo moderado.
• A Igrexa é confesional e intransixente; seis anos máis tarde asínase o Concordato.
• O Estado é centralizado e unitario.

Soberanía

• Conxunta entre o Rei e as Cortes.
• O Rei posúe poder moderador e dereito de veto.

Cidadanía

• Requírese nacionalidade española.
• Restrinxíanse moito os dereitos políticos e civís.

Sufraxio

• Censatario, moi restrinxido (non superaba o 1% da poboación).
• Directo e masculino.

Cortes

• Bicamarais, compostas polo Congreso e o Senado.
• Senado: Podía ter un número ilimitado de membros. Os senadores debían ter 30 anos cumpridos e ser bispos, ministros da Coroa, conselleiros de Estado, etc. O cargo era vitalicio.
• Congreso: Nomeado polas xuntas electorais. Os seus membros debían ser españois, ter 25 anos e posuír unha renda mínima.
• As Cortes elaboraban as leis.

División de Poderes

• Lexislativo: Tíñano as Cortes e o Rei. Predominaba a Raíña e as Cortes.
• Executivo: O poder tíñao a Raíña, que non tiña ningunha responsabilidade e nomeaba os ministros.
• Xudicial: Non había tribunais, só xuíces. As leis eran iguais para todos, agás para a Igrexa e os militares.

Dereitos e Liberdades

• Liberdade de expresión e de imprenta.
• Dereito a dirixir peticións por escrito ás Cortes e ao Rei.
• A súa regulación remitíase a leis posteriores.

Obrigas

• Defender a súa patria coas armas cando fosen chamados pola lei.
• Contribuír coa produción dos seus haberes para os gastos do Estado.
• Obrigaba a manter o culto e os seus ministros.

Vixencia

• 21 anos.