Conceptos Clave de Xeografía Física: Clima, Relevo e Modelado Kárstico

Centros de Acción e Frontes Meteorolóxicas

Centros de Acción

• Anticiclón dos Azores, no Atlántico
• Borrasca en Italia que afecta a gran parte de Europa
• Anticiclón en Groenlandia
• Borrasca en Islandia
• Borrasca en Suecia

Localización das Frontes Frías

• Entre Groenlandia e Finlandia, un pouco cara ao sur
• Ao oeste de Suecia
• Ao noroeste de Italia
• No norte de África
• No norte da Península Ibérica e en parte de África

Localización das Frontes Cálidas

• Entre o Reino Unido e Islandia; vólvese ocluída á altura de Islandia
• Ao norte de Italia ata o norte de Alemaña

Conceptos Clave de Xeografía Física e Climatoloxía

Definicións Xeomorfolóxicas

Ría

Val fluvial ocupado polo mar debido ao aumento do nivel deste, á erosión dos ríos ou aos movementos tectónicos.

Meseta

Superficie plana de gran extensión elevada con respecto ao nivel do mar. Pode atoparse lixeiramente basculada ou ser horizontal. É o resultado do arrasamento dunha cordilleira da Era Primaria pola erosión, apenas presenta accidentes topográficos de importancia, e os seus rebordes poden ser montañosos. En España é a unidade principal do relevo peninsular, resto do antigo macizo xurdido na Oroxenia Herciniana que foi arrasado pola erosión e afectado e deformado polo movemento alpino que fixo xurdir os seus sistemas interiores e rebordes montañosos.

Conceptos Climatolóxicos

Aridez

Insuficiencia de auga no solo e na atmosfera. Depende da relación entre a temperatura e a humidade nun espazo dado. A aridez é maior canto menores son as precipitacións e máis altas as temperaturas.

Índices de Aridez

• Índice de Gaussen: Mide a aridez mensual. Un mes é árido cando o dobre da súa temperatura media é maior ou igual que o total das precipitacións en milímetros. A fórmula orixinalmente citada é: Gaussen → 2TºC ± pmm.
• Índice de Lautensach-Meyer: Determina a aridez xeral dunha zona a partir do número de meses con déficit de auga (-30 mm de precipitación). En España é un dos trazos principais do clima mediterráneo, subdesértico ou estepario.

Isóbara

Liña imaxinaria que une os puntos da superficie terrestre que rexistran unha mesma presión atmosférica. Nos mapas do tempo as isóbaras trázanse cada 4 milibares. Cando o seu valor supera o da presión normal (1013,5 MB) constitúen anticiclóns; cando se sitúan por debaixo, borrascas.

Xeomorfoloxía Kárstica: A Área Calcaria

Descrición e Rocha Característica

A área calcaria está integrada por rochas da Era Secundaria pregadas na Era Terciaria. A súa rocha característica é a calcaria, unha rocha sedimentaria, dura, que se fractura facendo gretas e que se disolve doadamente coa auga acidulada.

Modelado Kárstico e Formas de Relevo

O modelado kárstico é o conxunto de formas de relevo propias das áreas calcarias, resultado da disolución da rocha pola auga. As formas máis destacadas son:

• Lapiaces ou Lenares: Sucos ou cavidades separados por tabiques máis ou menos agudos. Fórmanse polas augas de escorrentía sobre as vertentes ou sobre superficies chairas con fisuras. As cavidades fórmanse en lugares onde existen pequenos ocos nos que se almacena auga.
• Foces ou Gargantas: Vales estreitos e profundos, enmarcados por vertentes abruptas, causados polos ríos.
• Poljés: Depresións alongadas de fondo horizontal enmarcadas por vertentes abruptas. Están percorridos total ou parcialmente por correntes de auga que desaparecen por sumidoiros ou pozos e seguen circulando subteraneamente. Poden inundarse de forma temporal ou permanente.
• Dolinas ou Torcas: Grandes cavidades formadas nos lugares onde a auga se estanca. Poden ter formas diversas e unirse con outras veciñas, formando cavidades de trazado complicado denominadas uvalas.
• Covas: Créanse ao infiltrarse a auga e circular subteraneamente polas fisuras do terreo calcario formando galerías. Nelas adoitan formarse estalactitas (a partir de auga rica en carbonato cálcico que gotea do teito) e estalagmitas (a partir da auga depositada no chan). A auga infiltrada pode volver á superficie a través de mananciais ou resurxencias.
• Simas: Aberturas estreitas que comunican a superficie coas galerías subterráneas.