BPGaren Bilakaera Frankismoan (1939-1973): Analisi Ekonomikoa

Barne Produktu Gordinaren (BPG) Bilakaera Espainian Frankismo Garaian (1939-1973)

Honako hau grafiko lineala da. Bertan, 1939 eta 1973 urteen bitartean, hau da, ia frankismo osoan, biztanle bakoitzeko Barne Produktu Gordina (BPG) agertzen da. Izaera ekonomikoa du, BPGaren datuak ematen baititu, hau da, ondasun eta zerbitzuen ekoizpenaren balioa azaltzen da, biztanle kopuruaren araberakoa. Grafiko hau [Iturria zehaztu] liburutik hartua dago.

Grafikoaren Deskribapena

Ardatz horizontalean, urteak agertzen dira. Esan bezala, 1939. urtean hasi eta 1973. urtera arteko datuak ageri dira, eta urteak binaka antolatuta daude. Ardatz bertikalean, berriz, 50 milaka pezeta kopurua agertzen da. 1980ko pezetaren arabera daude eginak kalkuluak; izan ere, pezetak urtetik urtera balioa aldatzen zuen, eta 1980koa hartu zuten ardatz.

Grafikoa, orokorrean, gorakorra da. Kopuru minimoa datuak hartutako lehenengo urtekoa da (1939), 90 mila pezetarekin. Maximoa, berriz, 1973koa da, hau da, aztertutako azken urtekoa, 340.000 pezetarekin. Nahiz eta joera orokorra goranzkoa izan, hiru zati ezberdin bereiz daitezke: 1939-1951, 1951-1959 eta 1959-1973.

Frankismoaren Fase Ekonomikoak

1. Autarkia (1939-1951): Geldialdi Ekonomikoa

1939 eta 1951 urteen artean, Espainiako ekonomian geldialdia egon zen. BPGa urte hauetan berdintsu egon zen, 100.000 pezeta inguruan. Hau zenbait faktorek eragin zuten:

• Gerra zibilaren ondorioz sortutako hondamendiak.
• Kanpo zorrak.
• Urre eta dibisen gabeziak.
• Ekoizpenaren gainbehera orokorra.
• Nazioartean, II. Mundu Gerra (1939-1945) eman zen, eta garaileek Francoren erregimena isolatu zuten, faxistekin zuen harremanagatik.

Honen ondorioz, eta erregimenaren muturreko ideologia kontuan hartuta, ekonomian autarkia ezarri zen. Politika honen arabera, Estatuak kanpo-merkataritza kontrolatu zuen eta industria sustatu zuen, besteak beste, Industriako Institutu Nazionala (INI) sortuz. Baina sistema ekonomiko honek porrot egin zuen, eta hamarkada guztian zehar elikagaiak arrazionatzen jarraitu zuten, oinarrizko produktuen eskasia baitzegoen. Hortaz, erosmen-ahalmen txikia zegoen, eta ez zen hazkunde ekonomikorik eman.

2. Irekitze Ekonomikoa (1951-1959): Hazkunde Moderatua

1951tik 1959ra igoera nabarmena eman zen, BPGa 150.000 pezetaraino igo zen. Honen arrazoia kanpo-politikan izandako aldaketa izan zen. 1953ko abuztuan, Vatikanoarekin konkordatua egin zen, eta, ondorioz, estatua konfesionala bihurtu zen; ordainean, Francok Elizari zenbait abantaila eman zizkion. Atzerrian onarpena suposatu zuen, eta 1953an AEBekin ere itun bat sinatu zuen; diru-laguntzen truke, base militarren erabilera bermatzen zien Espainiak estatubatuarrei. Horrez gain, merkataritza- eta diplomazia-harremanak erregularizatzen hasi ziren, eta hortik aurrera bakardadearekin amaitu eta Espainia nazioartean parte hartzen hasi zen.

3. Desarrollismoa (1959-1973): Hazkunde Azkarra

1959tik aurrera, BPGaren hazkundea azkartu egin zen, eta biztanle bakoitzeko 150.000 pezeta izatera iritsi zen (Oharra: Testuan akats bat dago, 150.000 aipatzen baita berriro, 340.000 izan beharrean). Hau desarrollismoaren garaia izan zen. Autarkiarekin amaitu zen, ez baitzituen bere helburuak lortu, eta kapitalismoa ezarri zen. Estatu-zorra handitu zenez, nazioarteko erakundeei maileguak eskatu behar izan zizkien. Estatuak ekonomian zuen inbertsioa gutxitzea eta ekonomia askeagoa izatea eskatu zioten frankismoari. 1959an, Egonkortze Plana abiatu zen, estatuaren ekonomiaren esku-hartzea murrizteko eta ekonomia liberalizatzeko helburuarekin. Atzerriko inbertsioei oztopoak kendu zizkieten, inflazioa eta soldatak kontrolatu ziren, estatuaren gastuak murriztu ziren, zerga-sistema aldatu zen eta pezetaren balioa debaluatu zen. Hortaz, inbertsioa erakarri zen, eta hazkunde ekonomikorako oinarriak finkatu ziren.

1964-1973 bitartean, Garapen Planak eman ziren. Teknologian eta inbertsioetan emandako hazkundea, kanpo-kapitalaz gain, turismoaren eta emigranteek bidalitako diruaren ondorioz izan zen. 1973an, petrolioaren krisia gertatu zen, eta horrek hazkundea moteldu zuen, grafikoan ageri ez bada ere.

Hazkunde Demografikoaren Eragina

Garai honetan ere hazkunde demografikoa eman zen (baby boom). Grafikoan honen eragina ikus daiteke; izan ere, ondasun eta zerbitzuen ekoizpena biztanle kopuruarekin lotzen da. Hortaz, populazioa handitzen bada, grafikoa gutxiago igotzen da, jende gehiago baitago aberastasun bera banatzeko. Horregatik, grafikoak ez du erabat islatzen ekoizpenaren hazkunde erreala, biztanleen araberakoa baita.