Bizkaiko Siderurgia: Merkataritza-Itun Librekanbistaren Salaketa

Dokumentuak, mitin bat izanik, forma narratiboa du

eta edukiaren arabera ekonomikoa da. Hartzaileak

enpresaburuak eta Gobernua dira, beraz, testua publikoa

da. Egilea Federico Echevarria euskal enpresaria izan zen.

Bilbon 1893ko abenduaren 9an emandako mitin-protesta

batean protekzionismoaren alde egin zuen hitzaldi baten

zatia dugu. Echevarriaren helburu nagusia merkataritza-

itun librekanbistak ezabatzeko Gobernuari presio egitea

da. Testua Errestaurazio garaian kokatzen da eta Bizkaiko

industrializazio prozesuaren testuinguruarekin lotuta

dago, konkretuki enpresaburuek protekzionismoaren

alde garatutako borrokarekin.

Dokumentuaren ideia nagusiak Espainia eta

Alemaniaren arteko merkataritza-itun librekanbistaren

salaketa (Sagastaren gobernuak sinatua 1893an) eta

protekzionismoaren defentsa (1891ko muga zergak

mantentzea) sutsua dira.

Testua bi paragrafotan banatuta dago:

-Lehenengoan aipatutako itunak, indarrean zegoen

aduana-zergen araubidea ezeztatuz, Bizkaiko siderurgia

industriari lekarzkiokeen ondorioak azaltzen ditu egileak.

Bi ziren neurri honek arriskuan jarriko lituzkeen enpresak:

araubide protekzionistaren bidez sortuak eta neurri

honen babespean birmoldatutakoak. Bere ustez,

enpresaburuen ekimen eta egitasmoak bertan behera

uztea ekarriko luke itunak, industria hilzorian geratzea

eraginez. Gainera, ituna aurrekari arriskutsua izatea ere

argudiatzen du, beste estatu batzuekin merkatal itunak

sinatzeko atea irekiko lukeelako.

-Bigarren paragrafoan, Echevarriak Gobernuari luzaturiko

eskaera azaltzen da, berau araubidetik ez urruntzeko eta

indarrean dagoen babes-sistema ez suntsitzeko aldarrikatuz.

Hitz hauek erreferentzia zuzena egiten diote Canovasek

1891an ezarritako arantzela mantentzeari, Gobernuari

Alemaniarekin sinatutako ituna bertan behera uzteko

presioa eginez.

Hitzaldia 1880tik aurrera garatu zen Bizkaiko

industrializazio prozesuaren baitan ulertu behar da.

Prozesu honen pizgarria altzairua lantzeko asmatu

zen Bessemer bihurgailuaren aplikazioa izan zen, izan

ere, honek, fosforik gabeko burdin mearen eskaera

areagotu zuen, hots Bizkaiko burdin mearena

(“hematitea”). Berau ustiatzeko baldintzak ezin hobeak

ziren gainera, aire zabaleko meategiak izateak

(harrobiak, erauzten errazak) eta espezializaziorik

gabeko peoiak (Bizkaira etengabe heltzen zirenak) 

lanean aritzearen ondorioz eskulanaren prezioa

murrizteak, ustiatze-kostu txikiak eragiten zituen;

honez gainera, garraioak ez zuen horrenbesteko

arazorik sortzen meatzeak itsasadarretik hurbil

zeudelako. Aipaturiko baldintzek eta etekin handi eta

azkarren susmoak bultzatu zituzten Euskal Herriko

eta atzerriko kapitalistak (ustiakuntza kolonialaren

fenomenoa sortzea eragin zuena) meatze haietan

inbertsioak egitera. Azken karlistaldia amaitu

ondoren nabarmenkiro emendatu ziren produkzioa

eta esportazioak eta aberastasun-iturri handi

hau izan zen industrializazioaren finantzabide

nagusia eta finantza kapitalismoaren garapena eragin zuen.

Industrializazioaren testuinguruan garatutako Bizkaiko

garapen ekonomikoan paper guztiz garrantzitsua bete

zuen  siderurgiak, Bilboko itsasadarrean kokatua.

Teknologia Ingalaterratik edo Belgikatik ekarri zen.

Honela, 1880. urteen hasieran eraiki ziren  siderurgia-

multzo handienak: San Francisco de Mudela (1880), La

Vizcaya (1882) eta Altos Hornos de Bilbao (1882). Azken

bi hauek eta La Iberia izenekoak, 1902.an batu eta Altos

Hornos de Vizcaya (AHV) Espainiako siderurgia-multzo

handiena eratu zuten.