Bizkaiko Industrializazioa eta Langileen Egoera (XIX-XX. mendeak)

Vicente Ibáñez: Bizkaiko Langileen Egoera Azterketa

Idazle honen testuak garai haietako Bizkaiko langileen egoera deskribatzen du. Kontatzen dituen gertaera guztiak XIX. mende amaierako eta XX. mende hasierako gizarte berriaren eraikuntza garaiari dagozkio. Lehenengo paragrafoan, langileen bizi-baldintzak salatzen ditu, horiek zehatz-mehatz deskribatuz. Bigarren paragrafoan, lan-baldintzak deskribatzen ditu.

Testuingurua: Bizkaiko Industrializazioa eta Gizarte Aldaketak

Berrezarkuntza eta Ekonomia Garapena

Berrezarkuntzan, Euskal Herriak ekonomia-garapen handia izan zuen. Bizkaiko Industria Iraultzaren abiapuntua burdina erauzketa eta esportazioa izan ziren. Horrekin lortutako kapitala burdingintza industrialaren oinarri izan zen. Protagonista nagusia burgesia izan zen.

Bilakaera Demografikoa eta Eskulanaren Inportazioa

Bizkaian, XIX. mendean ematen den bilakaera demografikoa industrializazioarekin lotuta dago. Eskulan ugariaren inportazioa eta eskulan hori gune geografiko txiki batean biltzea ekarri zuen.

Kapitalizazio Industriala

XIX. mende erdialdean, Bizkaiak ez zuen kapital nahikoa industrializazioa garatzeko. Egoera hori 1865etik aurrera konpondu zen sektoreen kapitalizazio industrialaren bidez.

Kapital hori Ingalaterrara egindako esportazioetatik zetorren, Bessemer bihurgailuaren asmakizunaren ondorioz. Ingelesek Bizkaiko mineralen beharra zuten.

Horrela sortu zen burgesia, kopuru txikikoa izan arren, aberastu egin zen, eta 80ko hamarkadan, Bizkaiko egitura ekonomikoa aldatuko zuen industrializazioa hasi zen.

Industrializazioaren Gizarte Eragina

Industrializazioaren garapenak gizartean eragin handia izan zuen. XIX. mende bukaeran, Bizkaiko biztanleria igo egin zen, eta langileen bizi-baldintzak jasanezinak bihurtu ziren.

Meategietako Bizi- eta Lan-Baldintzak

Meategietako giroa txarra zen. Horien ondoan, jabeek barrakoiak eraiki zituzten, meatzariak bertan derrigorrez bizitzeko. Meatzariak behartuta zeuden enpresen dendetan erostera. Ondorioz:

• Gaixotasun eta izurrite ugari egon ziren.
• Heriotza-tasa handitu zen.
• Lan-istripuak ere ugaritu ziren.

Etorkinen Etorrera eta Gizarte Tentsioak

Eskulan ugari behar zenez, 70eko hamarkadan etorkinen kopurua handitu zen. Gehienak Espainiako iparraldetik zetozen, meategietan lan egin eta gero beren herrietara itzultzen ziren.

Langile masa hazi zen, eta gizarte-harremanetan arazo larriak sortu ziren. Langile elkarteak sortu ziren, eta lan- eta gizarte-hobekuntzak eskatu zituzten. Langile erakundeek beren iritzi eta eskakizunak agertu zituzten.

Aurrerapenak eta Langileen Borrokak

XX. mende hasieran, meategietatik hurbil ospitaleak eraiki ziren, zenbait gaixotasun saihesteko. Aurrerapenak ere egon ziren, esaterako, ur-zerbitzua. Honi esker, heriotza-tasak behera egin zuen, baina langileek borrokatu behar izan zuten, jabeek akordioak betetzen ez zituztelako.

Migrazio-prozesuek, bertako kultura ahultzeak eta foruen galerak nazionalismoaren sorrera ekarri zuten.

Oligarkia Bizkaian

Bizkaian, familia gutxi batzuk izugarri aberastu ziren, baina horiek oligarkia politiko eta ekonomikoa osatu zuten, eta eragina Estatu mailan izan zuten.

Balorazioa: Industrializazioaren Ondorioak eta Langile Mugimendua

Oso argi ikusten dira garai hartako industrializazioaren ondorioak:

• Soldata baxuak
• Lanaldi luzeak
• Bizi- eta lan-baldintza desegokiak

Bizkaia gizarte moderno bilakatu zen. Industrializazioak eta immigranteen etorrerak Euskal Herriko egitura sozioekonomikoa aldatu zuten. Langileria antolatu behar izan zen, langile mugimenduei hasiera emanez.