Bizilekuaren eta Komunikazioen Bortxaezintasuna: Eskubideak eta Salbuespenak

Bizilekuaren Bortxaezintasuna

Euskal Konstituzioko (EK) 18. artikuluan babestutako eskubide multzoarentzat bizitza pribatua babestea da helburua. Horregatik, eskubide honen titularrak gehienbat pertsona fisikoak dira, bizitza pribatua babesteko asmoa duten eskubide guztietan bezala. Hala ere, pertsona juridikoek ere badute beren egoitza errespetatzeko eskubidea eta babes juridikoa jaso dezakete.

Zentzu honetan, bizilekuaren bortxaezintasuna eskubide bat da, eta EK-ak ezarritako irizpidea aplikatuz gero, pertsona juridikoak ere izan daitezke eskubide honen titularrak, eskubidearen izaeragatik. Horrela, Sententzia 137/85 (AK)-aren arabera, pertsona juridikoei ere aitortzen zaie bizilekuaren bortxaezintasuna.

Pertsona juridikoen kasuan, eskubide honen edukiak berezitasun batzuk ditu eta aplikazioa murritzagoa izan daiteke. Pertsona fisikoek bezala, pertsona juridikoek ere badute jarduera pribatu batzuk erreserbatuta, eta hori da berme horren oinarria.

EK-ak bizileku (domicilio) nozioari ematen dion esanahiak berezitasunak ditu, eta ez da berdina arlo zibilean, administratiboan, fiskalean eta penalean hitzak duen adierarekin.

Garantia honen oinarritik abiatuz, babesten den bizitza pribatua edo bizilekua EK-aren ikuspegitik leku fisiko bat da, eta horren erabilera eta gozamena pertsonari dagokio. Kontuan hartu behar da ohikotasunez bertan egiten duela bere bizitza pribatua.

Konstituzioak hiru suposatu baino ez ditu aitortzen legez bizileku batean sartzeko:

• 1. Titularren baimena.
• 2. Delitu gorian (delito fragante).
• 3. Baimena ematen duen erabaki judiziala.

Nahiz eta aipatutako kasuak printzipioz zehatzak izan, ez dira exaustiboak. Aipatutako hiru suposatuei laugarren bat gehitu behar zaie: ahalbeharrezko edo premiazko egoera.

Komunikazioen Sekretutasuna

Komunikazioen sekretutasuna bizitza pribaturako beste garantia bat da. Helburua da pertsonek hirugarrenen esku-sartzerik gabe, eta batez ere botere publikoen esku-sartzerik gabe, libre jarduteko eremu bat gordetzea. Komunikazioen askatasunak aurresuposatzen duen garantia bat da.

Komunikazioen askatasunak eta sekretutasunak eragiten dute pertsona pribatuek ohizko baliabide teknikoak erabiliz elkarren artean eragin dezaketen edozein prozedura. Konstituzioak usuenak aipatzen ditu espresuki: "posta, telegrafoa eta telefono bidezkoak". Ez du inolako murrizkazioik egin forma posibleen artean.

Nahiz eta elkarrizketa baten edukia garrantzirik gabekoa izan, eta hizketan ari direnen bizitza pribatua ukitzen duen daturik bertan ez azaldu, askoz ere larriagoa litzateke hizketa hori kaptatzea komunikazioen sekretutasunaren urraketa egiteko.

Konstituzioko erreferentziak: 55.1/.2 artikuluak eta Maiatzaren 5eko 1/82 Lege Organikoa.