Bigarren Mundu Gerra: Ekonomia, Suntsiketa eta Ondorioak

Gerra Ekonomikoa: Ahalegin eta Berrikuntza

Halako gerra handi batek ahalegin ekonomiko izugarria eskatu zuen. Gerraren garapenean, kontuan hartu behar da Ameriketako Estatu Batuek eta Britainiar Inperioek industria- eta nekazaritza-nagusitasun handia zutela. Petrolioa, ikatza eta metal estrategikoak bezalako baliabideek abantaila izugarria eman zieten aliatuei. Ameriketako Estatu Batuetako nekazariek demokraziaren aletegi bihurtu zuten herrialdea, eta horrek aliatu guztiak elikatzeko aukera eman zien. Bestalde, Ardatzeko armadek okupatutako herrietako janariak konfiskatu zituzten, beren soldaduak eta Alemaniako nahiz Japoniako biztanleak elikatzeko. Gizon gazteak armadarako mobilizatzearen eta produkzioak gora egitearen ondorioz, eskulana urritu egin zen. Arazoari aurre egiteko, Alemaniak metodo oso gogorrak erabili zituen, hala nola gerrako presoak eta derrigorrezko langileak.

Aliatuek, berriz, emakumeak eta gazteak erabili zituzten, eta lanaldia ere handitu zuten. Gobernuek ekonomian esku hartu behar izan zuten. Bigarren Mundu Gerrak berrikuntza teknologiko garrantzitsuak sustatu zituen: penizilina eta zuntz berriak eskala handian sortu ziren, lehen ordenagailuak erabili ziren, eta energia nuklearra garatu zen. Berrikuntza tekniko horiek armak fabrikatzeko erabili ziren. Itsasoan, berrikuntza nagusiena hegazkin-ontzia izan zen. Beste asmakizun garrantzitsu bat lehergailu atomikoa izan zen.

Suntsitze-gerra eta Genozidioa

Potentzia demokratikoen eta inperio kolonialen porrotek ordena berri baten hasiera ekarri zuten: Alemaniaren eta Japoniaren hegemonia munduan. Ordena hori ezartzeko, metodo anker eta gupidagabeak erabili zituzten. Arrazismoa nazien printzipio ideologiko nabarmenetako bat izan zen. 1941ean, Hitlerrek Behin Betiko Soluzioa abiatu zuen. Soluzio hori okupatutako Europako juduen genozidioa zen. Suntsitze-makina izugarriek sei milioi judu, bi milioi sobietar preso eta beste hainbat taldeko pertsona hil zituzten, hala nola ijitoak eta homosexualak. Helburu nagusia suntsitze-esparruak izan ziren. Esparru horien artean, Auschwitz eta Treblinka nabarmendu ziren. Naziek errepresaliak ere hartu zituzten. Ekialdeko frontean hilketak sistematikoak izan ziren, 1941eko abenduaren 7an Gaua eta Lainoa dekretua promulgatu ondoren. Bi aldeek hirien bonbardaketa masiboa erabili zuten, eta ehunka mila pertsona hil ziren.

Gerraren Balantza eta Munduaren Berrantolaketa

Demografiaren aldetik, Bigarren Mundu Gerra Lehenengoa baino askoz ere suntsigarriagoa izan zen. Kalkuluen arabera, 50 milioi pertsona inguru hil ziren. Zifra oso altu hori erabilitako armen eraginkortasunaren ondoriozkoa izan zen, baina baita bonbardaketak eta goseak eragindakoa ere. Gerrak demografian izandako beste ondorio bat derrigorrezko lekualdatzeak izan ziren: hogei milioi pertsona baino gehiago lekualdatu ziren. Lurralde-ondorioak 1919koak baino txikiagoak izan ziren. Europan, garrantzitsuena Sobietar Batasunaren eta Poloniaren mugak mendebalderantz handitzea izan zen. SESBk ia muga guztiak berreskuratu zituen. Japonia hedapenaren aurreko mugetara itzuli zen. Austriak independentzia berreskuratu zuen 1955ean. Alemania lau zonatan zatituta geratu zen. Gerra amaitu ondoren, munduko zati handi baten ekonomia hondatuta zegoen. Europa kaos ekonomikoan zegoen. SESBk eredu sozialista ezarri zuen Europako erdialdean eta ekialdean.

Nazio Batuen Erakundea (NBE)

NBE sortzeko gutuna San Franciscon onartu zen, 1945eko urrian, Bigarren Mundu Gerra amaitu ondoren. Horren helburuetako bat herrialdeen arteko lankidetza zen. 1952tik, Nazio Batuen egoitza New Yorken dago. Nazio Batuen Erakundea nazioarteko erakunderik garrantzitsuena da, XX. mendearen erdialdetik. Horren aurrendaria Nazioen Elkartea izan zen. Nazio Batuek egitura konplexua dute. Barruko erakundeen artean garrantzitsuena Biltzar Nagusia da. Idazkaritza Nagusia Biltzar Nagusiaren erabakiak betearazten dituen organo betearazlea da. Segurtasun Batzordea hamabost herrialdetako ordezkariek osatzen dute, eta nazioen arteko bakean eragina duten segurtasun-arazoez arduratzen da. Ekonomia eta Gizarte Batzordeak 54 kide ditu, eta ekonomian nahiz gizartean garatzeko politikak proposatzen ditu. Azkenik, Nazioarteko Justizia Auzitegiak nazioarteko gatazka juridikoak ebazten ditu: egoitza Hagan du, eta herrialde desberdinetako hamabost epailek osatzen dute.