Bernardo Atxaga: Bizitza eta Obra Nagusiak

Idazlearen Ibilbidea eta Datu Biografikoak

Bernardo Atxaga (jaiotzez Joseba Irazu Garmendia) Asteasun (Gipuzkoa) jaio zen, 1951ko uztailaren 27an. Ekonomia Zientzietan lizentziatu zen Bilboko Unibertsitatean, eta hainbat lanbidetan aritu izan zen (euskara-irakaslea, irratiko gidoilaria, liburu-saltzailea, ekonomilaria, etab.). Laurogeiko hamarkadaren hasiera aldera literaturan bete-betan murgildu zen.

Bibliografiaren Laburpena

Atxagaren bibliografian molde askotako testuak aurki ditzakegu:

• Haur eta gazteentzat idatzitako 30 liburutik gora.
• Irrati-nobelak, lezio edo irakurketak.
• Poesia-liburuak: Etiopia (1978), Poemas e Híbridos (1990), Nueva Etiopia (1996). Etiopia izan zen bere lehen poema-bilduma.
• Eleberriak: Bi Anai (1985), Behi euskaldun baten memoriak (1991), Gizona bere bakardadean (1993), Zeru horiek (1995).

Horretaz gain, hainbat kantarirentzat kantak idatzi ditu (Loquillo, J. Gurrutxaga, Laboa, J. Muguruza, eta abar), antzerki-lanak plazaratu ditu eta artista ezagunen katalogoetan ere kolaborazioak egin ditu.

Hedabideak eta Obra Garrantzitsuenen Oihartzuna

Egunkari eta aldizkarietan ere aurki ditzakegu Atxagaren artikuluak, besteak beste: El País, El Correo, Garziarena, Egunkaria, El Paseante, El Europeo, El Mundo, Revista de Occidente, etab. Azken urteotan hitzaldi asko eskaini ditu, eta hainbat literatura-irakurketatan hartu du parte.

Berak idatzitako hurrengo bi libururen pelikulak aurkeztu direla ere esan behar da: Obaba (Obabakoak liburuan oinarritua) eta Zeru horiek.

Obabakoak (1988): Arrakasta eta Sariak

1980 inguruan, haur-literatura idazteari ekin zion, eta hamarkada osoan zehar argitaratu zituen ipuin eta nobela labur gehienak Obabakoak liburuan (1988) bildu zituen. Lan horrek oihartzun handia izan zuen, baita Euskal Herritik kanpoko inguru literarioetan ere. Obabakoak ipuin-liburua 23 hizkuntzatara itzulita dago, eta sari ugari jaso ditu, besteak beste, Euskadi Saria, Kritikaren Saria eta Premio Nacional de Narrativa.

Behi Euskaldun Baten Memoriak

Atxagaren Behi euskaldun baten memoriak eleberri laburrak ondoko eleberrigintzan izan duen eragina ere nabarmendu beharra dago. Hamar hizkuntzatara itzuli dute, eta, duela gutxi arte, edizio gehien izan dituen euskal eleberria izan da. Protagonistaren kontaketak ondoko eleberri errealistekin duen antza aipatu behar da.

Gizona Bere Bakardadean: Analisi Psikologikoa

Gizona bere bakardadean nobela da ildo honetan sartzen den Atxagaren lehen eleberria. 15 hizkuntzatara itzuli dute, eta sari garrantzitsuak jaso ditu: Kritikaren Saria eta Zilarrezko Euskadi Saria.

Eleberri psikologikoa edo thriller bat dela esan dezakegu, hala adierazten baitigute protagonistaren bakardadearen barne-hausnarketek, irten berri dagoen emakume baten inguruan sortutakoak. Eleberri honetan, emozioen kontzentrazioa oso trinkoa da. Protagonistak Bartzelona eta Bilbo artean egin duen bidaia protagonistaren barne-bidaia bilakatu da. Bakardadera eraman duen iraganetik askatzeko erabakia hartu duen emakumea da eleberri honetako protagonista.

Euskarazko Aditzak: Ahalera (Potentziala)

Jatorrizko testuan agertzen diren aditz-taulak, ahalerako (potentzialeko) formak erakusten dituztenak, jarraian aurkezten dira:

Intransitiboa: Nor

            Oraina     Alegiazkoa     Iragana
            naiteke    ninteke        nintekeen
            zaitezke   zintezke       zintezkeen
            daiteke    liteke         zitekeen
            gaitezke   gintezke       gintezkeen
            zaitezkete zintezkete     zintezketen
            daitezke   litezke        zitezkeen
        

Trantsitiboa: Nork

            Oraina (Nor-Nork)   Alegiazkoa (Nor-Nork)   Iragana (Nor-Nork)
            ditzaket            nezake / nitzake       nezakeen / nitzakeen
            ditzakezu           zenezake / zenitzake    zenezakeen / zenitzakeen
            dezake / ditzake    lezake / litzake        zezakeen / zitzakeen
            ditzakegu           genezake / genitzake    genezakeen / genitzakeen
            ditzakezue          zenezakete / zenitzakete zenezaketen / zenitzaketen
            dezakete / ditzakete lezakete / litzakete   zezaketen / zitzaketen
        

Oharra: Jatorrizko testuko aditz-formak zuzendu eta egituratu dira.