Bazterketa Sozialaren Dimentsio Anitzak

Bazterketa Soziala: Testuingurua eta Kausak

Gaur egun, ondasunen eta zerbitzuen gabeziek pertsona-talde asko kaltetzen dituzte modu ausazkoan, arazoen irudi indibidualizatu eta sakabanatua emanez. Ongizate Estatuaren krisiak eta ekonomiaren globalizazioak gizartearen geroz eta zati handiago bat ahultasun-egoeran jarri dute. Horrez gain, lan-munduko hauskortasunak eta etxebizitzaren merkatuaren liberalizazioak eragindako ondorio ezkorrek, batez ere hiri handietan, egoera ahulenean daudenen bizi-baldintzak okertu dituzte. Pertsona edo talde horiek gabezia gehienak pilatzen dituzte: gabezia ekonomikoa, bakardadea, familia- eta sare-sozialik eza, lan-merkatu formalera iristeko zailtasunak, hezkuntza-maila ahula eta osasun eskasa.

Pobrezia baino Gehiago: Bazterketaren Ezaugarriak

Hori dela eta, bazterketa soziala ezin da pobrezia ekonomikora mugatu, hesi eta oztopoen gehiketa baita, pertsonak bizitza sozialetik aldentzen dituena. Muga horiek mota askotakoak dira eta ez dira diru-sarrera eskasenetara mugatzen. Zentzu horretan, bazterketa soziala pobrezia baino zabalagoa da eta, beraz, larriagoa. Bere ezaugarriak honako hauek dira:

• Erabateko pobrezia ekonomikoa. Merkatu-ekonomia batean, diru-sarrera eskasak izateak hainbat ondasun material ez edukitzea dakar, oinarrizkoenetatik hasi eta bizitza arrunta eramateko premiazkoenetaraino. Horregatik, azken urteetan, pobrezia neurtzeko eredu operatiboak osatu dira.
• Lana lortzeko zailtasunak. Gizarte garatuetan, lana bizi-segurtasunaren, diru-sarreren, aitorpenaren eta nortasun sozialaren iturri nagusia bihurtu da. Hori dela eta, gizarte horien arazo nagusia langabezia da, nahiz eta langabeetako batzuk soilik diren lan-mundutik baztertuak.
• Hezkuntzara iristeko zailtasunak. Kulturara, komunikazio sozialera eta enplegura iristeko oinarrizko mekanismoa denez, hezkuntzarekiko erabateko bazterketa-egoerak antzematen dira.
• Osasuna bermatzeko zailtasunak. Arrazoi administratiboengatik nahiz hezkuntza- eta informazio-gabeziarengatik, osasun-babesera iristen ez diren egoerak kontuan hartzen dira.
• Etxebizitza duin bat lortzeko ezintasuna. Etxebizitza duin bat, hau da, bizileku egoki, bizigarri eta egonkor bat lortzeko zailtasuna.
• Familia- eta gizarte-harremanak izateko zailtasun handiak. Gatazka sozialek eta bakardadeak eragiten dituzten arazo larriak dira.

Bazterketaren Neurketa eta Helburu Instituzionalak

Ikuspegi operatibo batetik, ez da beharrezkoa baliabide ekonomikoen azterketa lehenestea bazterketa soziala ikertzerakoan. Zerbitzuak eskaintzean baino, dirulaguntza ekonomikoak banatzean oinarritzen den Ongizate Estatu batean, familia baten baliabide ekonomikoek haren kokapen soziala ulertzeko balio dute. Era berean, aldagai hori desberdintasun sozioekonomikoak adierazteko erabiltzen da, eta, bereziki, pobrezia erlatiboa nahiz erabatekoa bereizteko, tartean beste egoera ugari dauden arren. Horrela, 2000. urtean egindako Lisboako Europako Kontseiluak estatu guztien arteko adostasun batera iristea proposatu zuen, bazterketa sozialaren adierazle batzuk zehazteko eta datuen bilketa bermatzeko. Horiei esker, estatuek eta Europako Batzordeak gizarte-politiken eraginkortasuna neurtu ahalko dute, jakinik helburu nagusiak direla pobrezia 2010erako desagerraraztea eta fenomeno horren ulergarritasuna hobetzea.