Barne-errekuntzako motorrak: motak, funtzionamendua eta sailkapena

Barne-errekuntzako motorrak (BEMA)

1. Lau aldiko motorra

Lau aldiko prozesuan, pistoiak lau ibiltarte egiten ditu, eta birabarkiak bi bira ematen ditu ziklo osoa burutzeko. Lau faseak hauek dira:

• Sarrera: Pistoia bere Goiko Puntu Hiletik (GPH) aldentzen denean, depresio bat sortzen da zilindro barnean, eta nahasketa sartzen da. Pistoia Beheko Puntu Hilera (BPH) heltzen denean, birabarkiak 180º-ko angelua biratu du.
• Konpresioa: Pistoia BPH-tik GPH-ra mugitzen denean, balbulak itxita daude, eta nahasketa konprimitu egiten da zilindro barnean. GPH-an, txinparta bat sortzen da bujian, eta horrek nahasketa konprimituaren su hartzea eragiten du.
• Hedapena (Espantsioa): Errekuntzako produktuen presioak enboloa BPH-raino bultzatzen du, hirugarren ibiltartea eginez.
• Ihesa: Enboloa laugarren aldia hasten du BPH-tik GPH-ra mugituz, ihes-balbula irekita dagoela. Errekuntzako produktuak balbula horretatik kanporatzen dira.

2. Distribuzio teorikoa eta erreala

3. Bi aldiko motorrak

Bi aldiko motorrak lau fase ditu, baina zikloa bi ibilbidetan edo birabarkiaren bira bakarrean egiten du. Karga berritzea ekorketa-prozesuaren bidez egiten da. Sinpletasun konstruktiboa dela eta, potentzia txikia duten motorretan erabiltzen da (Otto zikloa). Potentzia handietan eta biraketa-abiadura baxuetan, Diesel zikloa erabiltzen da. Bi denborako motorra izateagatik, logikoa litzateke lau denborako motorra baino sinpleagoa dela pentsatzea.

• Lehenengo aldia: Pistoiak nahasketa freskoa konprimitzen du, eta, bitartean, sarrerako lunbrera irekitzen du, nahasketa sartuz. Txinparta sortzen da, eta pistoia jaisten da.
• Bigarren aldia: Pistoia ibiltartearen bukaeran, ihes-lunbrera irekitzen du, eta errekuntzako produktuak zilindrotik ateratzen dira. Transferentziako lunbrera irekitzen da, eta nahasketa freskoa zilindrora sartzen da.

3.1. Bi aldiko motorren ezaugarriak

• Bi aldiko motorrek eboluzioa birabarkiaren bira bakarrean egiten dute.
• Bi aldiko motor baten potentzia litroko lau aldiko motor baten potentziaren % 60 baino handiagoa da.
• Potentzia baxuetan asko erabiltzen dira, sinpleagoak eta merkeagoak direlako.
• Karga berritzearen prozesua inperfektuagoa da lau aldiko motorretan baino.
• Potentzia D²-arekin handiagotzen da.
• Zilindrada eta pisua D³-arekin handiagotzen dira.
• Bitarteko potentzietan, lau aldiko motorrak erabiltzen dira.

4. Sailkapena errekuntza-prozesuaren arabera

4.1. Eragindako pizketa duten motorrak

• Airea eta erregaia sartzen dira, eta horien nahastea da konprimitzen dena.
• Nahasketaren tenperatura eta presioa handitzen dira.
• GPH-ra iritsi baino lehenago, txinparta baten bidez eztanda eragiten da.
• Erregaia erreko duen sugarra sortzen da.
• Errekuntzako beroak gasen tenperatura eta presioa handitzen ditu.
• Errekuntza oso azkarra da, eta bolumen konstantean gertatzen da.
• Nahasketaren tenperatura ignizio-tenperatura baino altuagoa bada, detonazio-arriskua dago.
• Detonazioa: sugar-frontea puntu horretaraino iritsi aurretik gertatzen den erregaiaren errekuntza fokalizatua eta espontaneoa da.
• Errekuntza espontaneoa txinparta sortu aurretik gertatzen bada, autoignizioa deritzo.
• Autoignizioaren ondorioz, bibrazioak eta higadura gertatzen dira.
• Gasolina baten ezaugarri detonatzailea oktanajearen bidez adierazten da. Oktanoak oktano- eta heptano-gaien nahaste bateko oktano-eduki zehatz baten ezaugarri detonatzaile baliokideak adierazten ditu.
• Detonazio-arriskua dela eta, motor eragindako pizketadunetan (MEP) konpresio-erlazioa mugatuta dago, gehienez 12 izanik.

4.2. Konpresio bidezko pizketa duten motorrak (KPM)

• Konprimitzen dena airea da, eta ez da bujiarik erabiltzen.
• Airea konprimituta tenperatura altua dagoenean, erregaia injektatzen da.
• Ez dago detonazio-arriskurik, eta konpresio-erlazioa handiagoa izan daiteke.
• Erregaiak ez ditu ezaugarri detonatzaile oso onak eduki behar.

5. Hozketaren araberako sailkapena

5.1. Airearen bidezko hozketa

• Aire atmosferikoa zilindroaren gainazalean dauden hegaletara bideratzen da.
• Hegalak jartzen dira kontaktu-gainazala handitzeko.
• Konbekzioa naturala edo behartua (haizagailua) izan daiteke.

5.2. Likido bidezko hozketa

• Likidoa hodietan zehar igarotzen da bero-trukagailu batera heldu arte.

5.3. Ohiko elementuak hozte-sistemetan

• Haizagailua: airearen bidezko hozketan.
• Erradiadorea edo bero-ponpa: uraren bidezko hozketan.

Zilindrada handitu ahala, askatu behar den beroa handiagoa da.

6. Zilindro-kopuruaren eta -posizioaren araberako sailkapena

Zilindroak lerroan, V eran edo W eran jar daitezke.