Análise da obra de Rosalía, Curros e Pondal: características e temas

Rosalía de Castro: Obra poética

Cantares Gallegos: conxunto de 36 poemas (abunda o arte menor, o octosílabo) que busca unha defensa do país e a súa cultura contra calquera tipo de ataque. Rosalía tiña unha inclinación polas clases traballadoras do país, sobre todo polas mulleres. A obra amosa unha estrutura redonda: no primeiro dos poemas, unha rapaza declara a intención de cantar en galego, e no último, despídese tras declarar que cumpriu co que cría que era o seu deber.

Temática

Clasifícase a obra en:

• T. costumista: conxunto de poemas que describen tipos e costumes galegos.
• T. amorosa: expón algunha pena amorosa.
• T. intimista: cita a saudade provocada pola evocación da terra e antepasados.
• T. social: poemas que tratan algún aspecto social como a emigración ou a marxinación do país.

Follas Novas: publicado en 1880, consta de 136 poemas (emprega versos de arte maior) e coincide co punto culminante do Rexurdimento, acadando a súa maior altura poética.

Temática

Clasifícase en:

• Poesía de tendencia obxectiva: (as viúvas dos vivos e dos mortos) recolle poemas centrados en Galicia e na inmigración.
• Poesía de tendencia subxectiva: (vaguedades) composicións persoais (paso do tempo, sentido da vida, a morte).
• Mestura os outros dous con contido social e intimista.

Prosa

Conto Galego: foi publicada de xeito posterior. Nárranse unha aposta de dous homes, a aposta trata sobre conseguir a man dunha muller o mesmo día que ela enterra o seu marido.

Trazos lingüísticos e estilísticos

A súa poesía ten base en temas de inspiración popular, usando recursos típicos (repeticións, paralelismos, etc.). Na súa obra emprega un galego popular e coloquial con castelanismos e vulgarismos.

Curros Enríquez: Obra

É un dos poetas destacados no Rexurdimento e autor de dous libros en galego (Aires da miña terra e O divino sainete).

Aires da miña terra: esta obra de 1880 provocou un gran escándalo porque incluía poemas nos que criticaba o caciquismo e a igrexa. Os poemas deste libro pódense agrupar en tres apartados:

• Poemas sociais ou cívicos: constitúe o grupo fundamental da obra e nel o poeta adopta un punto de vista crítico. Preocúpase pola sociedade coa que convive e intenta combater as inxustizas sobre as clases populares, o abuso do poder, caciquismo, etc.
• Poemas costumistas: inclúense tres composicións feitas para un concurso celebrado en Ourense en 1877 (A viaxe de Cristal, Unha boda en Einibo e O gaiteiro de Penalta). Nestes poemas vese a influencia de Cantares Gallegos.
• Poemas intimistas e de circunstancias: forman este grupo algúns poemas que teñen a súa orixe nalgún acontecemento persoal. Tamén inclúen poemas onde expresa o sentimento de dor polas mudanzas que produce o tempo, a idea da morte.

O Divino Sainete: este libro apareceu en 1888 e é unha parodia do libro A divina comedia. É un extenso poema burlesco, no que o autor ridiculiza os seus inimigos ideolóxicos e persoais e critica a igrexa e institucións do goberno. Relátase unha imaxinaria viaxe a Roma realizada polo autor e acompañado por Francisco Añón. A viaxe faise nun tren con 7 vagóns que representan cada un os 7 pecados capitais (preguiza, envexa, soberbia, luxuria, gula, ira e avaricia). Unha vez en Roma, a onde se encamiñan todas as riquezas, Curros chega a entrevistarse co Papa e obtén a promesa de renuncia ás riquezas da Igrexa.

Trazos temáticos e ideolóxicos da poesía

A poesía de Curros caracterízase por:

• Compromiso social: como escritor cre que ten que denunciar as inxustizas e poñerse do lado dos afectados.
• Afán anticlerical: denuncia os abusos da Igrexa por considerala intolerante e represora da liberdade.
• O progresismo: Curros é un poeta social ou civil, que defende as liberdades e os dereitos das persoas. Cre nos valores do progreso e ataca a intolerancia, a censura, o fanatismo relixioso, a tiranía, a pena de morte e os abusos dos poderosos.

Eduardo Pondal: Obra

En 1886 publica Queixumes dos pinos, composto de 91 composicións. O fío condutor deste libro é un personaxe que, de camiño a Ponteceso, escoita os queixumes dos piñeiros. A continuación, aparecen eses queixumes en boca do bardo, e finalmente, o bo bergantiñán aclara a mensaxe do bardo. Este libro inclúe un poema chamado Os Pinos, convertido no Himno galego. Tamén traballou no extenso poema épico Os Eoas, no que conta a fazaña do descubrimento de América.

Características da súa poesía

A poesía de Pondal caracterízase por:

• O celtismo: influenciado por Murguía, constrúe un mundo literario baseado nun pasado lendario cheo de esplendor, situándoo na época celta. Para relatar o noso pasado, recorre á creación de heroes imaxinarios.
• O bardismo: Pondal atribúese a si mesmo o papel de bardo. Os bardos eran sacerdotes-poetas-adiviños celtas que se consideraban como unha figura clave, como un líder espiritual que guía ao seu pobo.
• O ossianismo: en 1760 un escocés atopou un libro de poemas dun bardo chamado Ossian. Pondal viu neste libro un pasado ideal no cal os galegos nos deberiamos fixar.
• O helenismo: ademais do pasado celta, Pondal, home de ampla formación clásica, admira profundamente o pasado de Esparta, pobo grego guerreiro que representa para el un modelo a seguir. O helenismo ponse de manifesto na alusión a guerreiros que proveñen da cultura grega, na alusión a topónimos helénicos, no tema da morte heroica en combate, no emprego de cultismos de orixe grega.
• A muller: manifesta nos seus versos un pensamento machista e retrata a muller de dous xeitos: 1) representa a debilidade sendo un botín para o home e, por outro lado, como unha heroína.

Cantigas Medievais

Cantigas de amor

1. O protagonista é un home.
2. Nos primeiros versos aparece a palabra "senhor".
3. Non hai referencias espaciais.
4. Personaxes: poeta e namorada.
5. Descrición da amada: ser perfecto.
6. Analízase o estado anímico do poeta.
7. Rasgos formais (dobre, mordobre, finda e altafinda).

Cantigas de amigo

1. Protagonista unha muller.
2. Nos primeiros versos aparece "amigo".
3. Paisaxe rural.
4. Personaxes: a amiga, a nai, a irmá, o amigo, elementos da natureza.
5. Non hai descrición física do amigo.
6. Analízase o estado anímico da amada.
7. Rasgos formais: refrán, paralelismo e leixaprén.