9. Gaia Erregimenaren Kontrako Oposizioa

NAZIONALISMOAK ETA ERREGIONALISMOAK

Kataluniako nazionalismoaren jatorria XIX.mendearen lehen hamarraldietan zabaldutako kultura-adierazpenak izan ziren; Renaixençak katalanaren erabilera sustatu zuen eta kultura eta historia katalana berreskuratzeko lanean jardun zuen.

Unio Catalanista taldeak, Manresako Oinarraik deritzenak prestatu zituen. Oinarri haietan, autonomia eta erakunde katalan tradizionalak (gortea+gobernua) berriro indarrean jartzea proposatu zuten.

GERRAK (KUBA, FILIPINAK...)

PORROTAREN ONDORIOAK

Kubako gerraren ondorioak:

Ikuspegi politikotik, gogoeta eginarazi zien aginteko taldeei, beren jarrera aldatzen saiatu ziren, eta neurriak proposatu zituzten.

Ikuspegi militarretik, agerian gelditu zen gudarosteak ez zuela ahalmen nahikorik. Buruzagi gehiegi zueden, eta *kinten sistema bidegabe bat erabiltzen zuten soldaduak biltzeko.

*(soldaduak biltzeko sistema, diru kantitate jakin bat ordaintze zuten batzuk ez juteko)

Ikuspegi ekonomikotik, kolonien galerarekin batera, Espainiako manufakturek, merkatu handiena ere gald zuten.

CANOVASEN SISTEMAREN KRISIA

ERREGENERAZIONISMOA

(1885) Errestaurazioaren kontraesanak larraiagotu egin ziren Maria Kristinaren erreginordetzatik aurrera, okerrera egin baitzuen egoera ekonomikoak. Horri guztiari gehitu egin behar zaizkio 1898ko porrota eta sistema haren bi erreferente politiko naguen heriotza: Canovasena, 1897an, eta Sagastarena, 1903an.

Erregimenak arazo horiei erantzunik ematen ez ziola ikusirik, mugimendu erregenazionista bat antolatu zen. Joaquin Costa nabarmendu zen.

(FITXA)

Mugimendu erregenerazionistaren ekarpen aipagarrienetakoa Irakaskuntzako erakunde askea(IEA) izan zen, Ftancismo Giner de los Riosek 1876an sortua. Erakunde haren bidez, erregeneraziora begirako programa bat sustatu zen, hezkuntza ardatz harturik eta Espainiako intelektual progresistekin lankidetza. Hezkuntza sistema laikoa, arrazionalista eta katedra askatasunean oinarrituta proposatu zuen. Bi sexuetako ikasleek iksgela berean eta ikasgai berak lantzeko eskola bat sortu zuen.