1839ko urriaren 25eko legea
Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 5,35 KB
Aurrean daukagun
Testua gorteek idatzitako eta Isabel II.Ak, garaiko erreginak, sinatutako
1839ko urriaren 25eko legea da. Primarioa da 1839. Urtean onartu zelako eta
Urte horri buruz hitz egiten duelako. Madrilen idatzi zen, hori baitzen Espainiako
Hiriburua eta sistema liberalaren finkapenean idatzi zen, Maria Kristinaren
Erregeordetza bitartean, Isabel II.
adin txikikoa baitzen. Testua juridikoa lege bat delako eta Artikuluetan banatuta dagoelako, baina politiko kutsu bat ere badu foruek Sufritutako aldaketei buruz mintzo delako. Publikoa da Euskal Herriko biztanle guztiei Zuzenduta dagoelako eta honen helburua foruen egoeraz informatzea da. Testua ondorengo Ideia nagusiaren inguruan egituratzen da: Gobernuak Foruak mantenduko Dituela onartzen du, baina 1837ko Konstituzioaren menpe jarriko ditu. Horrez Gain, Nafarroa eta Euskal Probintziak entzungo ditu, nahiz eta azken hitza bere Intereseko aldaketak ezartzeko eman. Testuaren Analisiarekin hasi baino lehen, hau denboran kokatu beharra dago. 1833. Urtetik 1875. Urtera sistema liberalaren finkapena eman zen. Aro hau erreginordeen Garaiarekin hasi zen. Maria Kristina izan zen lehena, 1833-1840 urteen bitartean. Fernando VII. Hil zenean alaba Isabel adin Behin testuingurua Azalduta, orain testuaren analisiarekin hasiko naiz. Testua artikuluekin hasi Baino lehen sarrera bat dauka. Isabel II.Arekin hasten da hau eta testuinguruan azaldu Bezala hau erregina zen sistema liberalaren finkapenean, Fernando VII. Alaba Zena. Adin txikikoa zenez bere ordez Maria Kristina, bere ama, izan zen erregin Lehenengo 1840. Urtera arte eta gero Esparterok hartu zuen honen lekua. Jainkoaren Graziaz agertzen da jarraian eta honek oraindik erlijioaren garrantzi handia Adierazten du, esaten baitzuten erregea Jainkoak aukeratura zela. Honen ostean Espainiako monarkiaren Konstituzioaz agertzen da eta honen arabera Espainiak Monarkia konstituzionala duela esan nahi du, hau da, erregeak ez duela botere guztia, Montesquieuren botere banaketa dagoela: legegilea, betearazlea eta Judiziala. Gero Maria Kristina aipatzen du eta hau esan bezala Isabel II.Aren ama Zen eta garaiko erreginorde zen honen adin txikitasunagatik. Gorteek idatzi dutela Dio eta guk berretsi dugula ipintzen du, Maria Kristina eta Isabel II.Ari Erreferentzia eginez. Sarrera honen ostean Foruei buruz mintzo da. Foruak euskaldunon pribilegioak ziren XVI. Mendetik, gure ohitura eta usadioak lege bihurtuta. Autonomia ematen ziguten Erregearen aurrean, gainerako probintziekin konparatuz, ekonomia, justizia eta Administrazio eskubide bereziak genituelako. 1812tik aurrera, hainbatetan jarri Ziren zalantzan, harik eta 1876an Kontzertu Ekonomikoak behin betiko ordezkatu Zituen. Euskal Herriak foru Erregimena zeukan XVI. Mendetik, bere biztanleei pribilegioak Eskaintzen zizkiena. Euskadi eta Nafarroako probintzietan ezberdinak ziren, bakoitzak bere Lege propioak baitzituen. Gainera, erregeak foruen zina egin behar zuen (nahiz eta Botere legegilea eduki, foruak onartu behar zituen), forubaimena zegoen (erregearen Legeak Batzar Nagusietan onartu behar ziren) eta izaera ordezkatzailea Zeukaten, boterean dirudunak egon arren. Beraz, autonomia ematen zuten. Hiru Instituzio zituzten: Batzar Nagusiak (botere legegilea), Aldundi Nagusia (botere Betearazlea) eta korrejidorea, Ahaldun Nagusia edo Erregeordea (botere judiziala). 1. Artikuluak dio Euskal probintzietako foruak eta Nafarroako foruak berresten direla, hau da, Mantentzen direla, beti ere konstituzioari kalterik egin ezean. Konstituzio hau 1837. Urtean idatzi zen progresistek eta liberalek onartzeko helburuarekin. Soberania nazionala, eskubide indibidualak eta gorte bikameralak ezarri zituen, Sufragio unibertsala egoteaz gain. Artikulu honek ateak ireki zituen foruak abolitzeko, Gobernuak nahi zuenean esan ahal zuelako konstituzioari eraso egiten ari zirela eta Hemendik aurrera foruen amaiera hasi zen,pixkanaka-pixkanaka. Nafarroan ordezkariekin bildu eta Lege Hitzartua eman zen. 2. Artikuluak dio Foruen egokitzapen hori Euskal probintziekin batu ondoren aplikatuko dela eta Probintzia batzuetan bakarrik izango duela eragina. Testuaren amaieran Erregina gobernatzailearen sinadura agertzen da, Maria Kristina hain zuzen Ere eta data, 1839ko urriaren 25a. Jauregia esaten du eta hauMadrili buruz ari da, Bertan baitzegoen gorteen jauregia, hau hiriburua zelako. Lege honek garrantzi Handia izan zuen euskaldunen historian. Izan ere, ordura arte zituzten Eskubide ia guztiak galdu zituzten. Liskar handien sorbide izan zen, eta euskaldunek Gogor borrokatu zuten haien egoera ahalik eta onena izan zedin. Haien Kulturaren adierazgarri ziren eskubideen bidez, industrializazioa garatzea lortu zuten, Espainiako gainerako probintziekiko alde handiak sortuz. Gainera, foruak galdu Baziren ere, pribilegioen zati txiki bat mantendu zen, gaur egun dugun egoera Edukitzea ahalbidetu zuena. 1840-1843 urteen Bitartean Espartero izan zen erregeorde. Bere gobernatzeko modua Oso autoritarioa eta pertsonalista zen eta hau zela eta oposizio handia izan zuen. 1843. Urtean progresista eta moderatuek altxamendu bat egin zuten eta ondorioz Esparterok kargua utzi eta erbestera joan behar izan zen.
adin txikikoa baitzen. Testua juridikoa lege bat delako eta Artikuluetan banatuta dagoelako, baina politiko kutsu bat ere badu foruek Sufritutako aldaketei buruz mintzo delako. Publikoa da Euskal Herriko biztanle guztiei Zuzenduta dagoelako eta honen helburua foruen egoeraz informatzea da. Testua ondorengo Ideia nagusiaren inguruan egituratzen da: Gobernuak Foruak mantenduko Dituela onartzen du, baina 1837ko Konstituzioaren menpe jarriko ditu. Horrez Gain, Nafarroa eta Euskal Probintziak entzungo ditu, nahiz eta azken hitza bere Intereseko aldaketak ezartzeko eman. Testuaren Analisiarekin hasi baino lehen, hau denboran kokatu beharra dago. 1833. Urtetik 1875. Urtera sistema liberalaren finkapena eman zen. Aro hau erreginordeen Garaiarekin hasi zen. Maria Kristina izan zen lehena, 1833-1840 urteen bitartean. Fernando VII. Hil zenean alaba Isabel adin Behin testuingurua Azalduta, orain testuaren analisiarekin hasiko naiz. Testua artikuluekin hasi Baino lehen sarrera bat dauka. Isabel II.Arekin hasten da hau eta testuinguruan azaldu Bezala hau erregina zen sistema liberalaren finkapenean, Fernando VII. Alaba Zena. Adin txikikoa zenez bere ordez Maria Kristina, bere ama, izan zen erregin Lehenengo 1840. Urtera arte eta gero Esparterok hartu zuen honen lekua. Jainkoaren Graziaz agertzen da jarraian eta honek oraindik erlijioaren garrantzi handia Adierazten du, esaten baitzuten erregea Jainkoak aukeratura zela. Honen ostean Espainiako monarkiaren Konstituzioaz agertzen da eta honen arabera Espainiak Monarkia konstituzionala duela esan nahi du, hau da, erregeak ez duela botere guztia, Montesquieuren botere banaketa dagoela: legegilea, betearazlea eta Judiziala. Gero Maria Kristina aipatzen du eta hau esan bezala Isabel II.Aren ama Zen eta garaiko erreginorde zen honen adin txikitasunagatik. Gorteek idatzi dutela Dio eta guk berretsi dugula ipintzen du, Maria Kristina eta Isabel II.Ari Erreferentzia eginez. Sarrera honen ostean Foruei buruz mintzo da. Foruak euskaldunon pribilegioak ziren XVI. Mendetik, gure ohitura eta usadioak lege bihurtuta. Autonomia ematen ziguten Erregearen aurrean, gainerako probintziekin konparatuz, ekonomia, justizia eta Administrazio eskubide bereziak genituelako. 1812tik aurrera, hainbatetan jarri Ziren zalantzan, harik eta 1876an Kontzertu Ekonomikoak behin betiko ordezkatu Zituen. Euskal Herriak foru Erregimena zeukan XVI. Mendetik, bere biztanleei pribilegioak Eskaintzen zizkiena. Euskadi eta Nafarroako probintzietan ezberdinak ziren, bakoitzak bere Lege propioak baitzituen. Gainera, erregeak foruen zina egin behar zuen (nahiz eta Botere legegilea eduki, foruak onartu behar zituen), forubaimena zegoen (erregearen Legeak Batzar Nagusietan onartu behar ziren) eta izaera ordezkatzailea Zeukaten, boterean dirudunak egon arren. Beraz, autonomia ematen zuten. Hiru Instituzio zituzten: Batzar Nagusiak (botere legegilea), Aldundi Nagusia (botere Betearazlea) eta korrejidorea, Ahaldun Nagusia edo Erregeordea (botere judiziala). 1. Artikuluak dio Euskal probintzietako foruak eta Nafarroako foruak berresten direla, hau da, Mantentzen direla, beti ere konstituzioari kalterik egin ezean. Konstituzio hau 1837. Urtean idatzi zen progresistek eta liberalek onartzeko helburuarekin. Soberania nazionala, eskubide indibidualak eta gorte bikameralak ezarri zituen, Sufragio unibertsala egoteaz gain. Artikulu honek ateak ireki zituen foruak abolitzeko, Gobernuak nahi zuenean esan ahal zuelako konstituzioari eraso egiten ari zirela eta Hemendik aurrera foruen amaiera hasi zen,pixkanaka-pixkanaka. Nafarroan ordezkariekin bildu eta Lege Hitzartua eman zen. 2. Artikuluak dio Foruen egokitzapen hori Euskal probintziekin batu ondoren aplikatuko dela eta Probintzia batzuetan bakarrik izango duela eragina. Testuaren amaieran Erregina gobernatzailearen sinadura agertzen da, Maria Kristina hain zuzen Ere eta data, 1839ko urriaren 25a. Jauregia esaten du eta hauMadrili buruz ari da, Bertan baitzegoen gorteen jauregia, hau hiriburua zelako. Lege honek garrantzi Handia izan zuen euskaldunen historian. Izan ere, ordura arte zituzten Eskubide ia guztiak galdu zituzten. Liskar handien sorbide izan zen, eta euskaldunek Gogor borrokatu zuten haien egoera ahalik eta onena izan zedin. Haien Kulturaren adierazgarri ziren eskubideen bidez, industrializazioa garatzea lortu zuten, Espainiako gainerako probintziekiko alde handiak sortuz. Gainera, foruak galdu Baziren ere, pribilegioen zati txiki bat mantendu zen, gaur egun dugun egoera Edukitzea ahalbidetu zuena. 1840-1843 urteen Bitartean Espartero izan zen erregeorde. Bere gobernatzeko modua Oso autoritarioa eta pertsonalista zen eta hau zela eta oposizio handia izan zuen. 1843. Urtean progresista eta moderatuek altxamendu bat egin zuten eta ondorioz Esparterok kargua utzi eta erbestera joan behar izan zen.