Chuletas y apuntes de Historia de Otros cursos

Sistema de Partidos Políticos

Sistema de partidos. Los partidos nacen para competir entre ellos como partes o sectores de un todo social, del que expresan su diversidad y diferencias. Hablamos de sistema de partidos para referirnos a la composición de este conjunto y a la pauta de relaciones que mantienen entre sí sus elementos integrantes. Dichos sistemas se distinguen por el número de partidos que contienen y por el formato que adoptan.

Factores que Explican la Diversidad de Partidos Políticos

Existen diversos factores que explican la diversidad de partidos políticos:

1. La existencia de divisorias o cleavages que expresan grandes diferencias en el seno de una sociedad. En cada sociedad se definen uno o varios ejes de conflicto: cuanto más

Iruzkina: Federico Echevarriaren hitzaldia

Sarrera

Testu historikoa, lehen mailakoa. Izaera: narratiboa. Edukiera: politiko-ekonomikoa. Egilea: indibiduala, Federico Echevarria, Euskal Ekoizleen Liga gidatu zuen enpresaria. Kontestu historikoa: Borboien berresarkuntzan, Maria Cristina Habsburgokoaren erregeordetzan, Alfontso XII.aren heriotzaren ondoren. Liberalak gobernuan. Testua Euskal Herriko industria iraultzailearen barnean. 1893ko abenduan Bilbon mitin bat egin zen, protekzionismoa defendatuz. Hartzailea: publikoa eta kolektiboa (gobernuari eta mitinean zeudenei). Ideia nagusia: gobernua konbentzitzea itun hispano-alemaniarra ez sinatzea.

Analisia

Lehenengo itun hispano-alemaniarra aipatzen da. Hau ekarriko zuena: Espainian librekanbismoa... Continuar leyendo "Bizkaiko industrializazioa eta langileen baldintzak Berrezarkuntzan" »

Estatu Liberalaren Eraikuntza (1833-1874)

Fernando VII.aren heriotza eta liberalismoaren etorrera

Fernando VII.a hil ondoren (1833), Estatu liberala ezartzen hasi zen Espainian, liberalismo moderatua nagusituz. Antzinako Erregimeneko taldeek boterea mantendu zuten, eta gobernu-aldaketak, askotan, indarrez egiten ziren, hauteskunde-iruzurra ohikoa zelarik. Militarrek paper garrantzitsua jokatu zuten politikan ("ezpata handi"-en garaia).

Lehen Gerra Karlista (1833-1840)

Ondorengotza arazoak Lehen Gerra Karlista piztu zuen, liberalen (Isabel II.a babesten zutenak) eta antiliberalen (Karlos Maria Isidro babesten zutenak) arteko gatazka. Liberalek gerra irabazi zuten, eta Maria Kristina erregina alargunak gobernatu zuen Isabel II.aren izenean. Konstituzio... Continuar leyendo "Estatu liberalaren eraikuntza Espainian (1833-1874): Gerrak, foruak eta desamortizazioak" »

Lehen Gerra Karlista (1833-1839)

1833an Lehen Gerra Karlista hasi zen, Hego Euskal Herrian eta Nafarroan izan zen gogorrena. Bi bando zeuden: alde batetik, liberalak, Isabel II.aren alde zeudenak eta liberalismoa bultzatzen zutenak; eta bestetik, karlistak, Erregimen Zaharra eta foruak mantentzea nahi zutenak. 1833an Zumalakarregi, lider karlista zena, armada eratu zuen eta Euskal Herriko probintzia eta Nafarroako lurralde gehienak kontrolatu zituen. Bilbo setiatzen saiatu zirenean, 1835ean porrota jasan zuten eta Zumalakarregiri tiro bat jo zioten hankan; horren ondorioz, hil egin zen Zegamara bidean. 1835 eta 1837 artean karlistak Espainia osotik saiatu ziren zabaltzen gerra eta 1837an Madril setiatzen saiatu ziren, baina berriro ere Bilbo... Continuar leyendo "Euskal Herriko Historia Garaikidea: Karlismotik Diktadurara" »

1. TESTUA: Cádizko Konstituzioa (1812-03-19)

Fernando VII.a, Jainkoaren graziari eta Espainiako Monarkiaren Konstituzioari esker Espainietako Errege denak, eta, haren faltan eta gatibutasunean, Gorte nagusiek eta bereziek izendatutako Erregetzako erregeordetzak, honako hau ikusi eta ulertzen duzuen guztioi zera jakinarazten dizue: Gorte berek honako hau agindu eta berretsi dutela:

Artikulu nagusiak

• 1. art. Espainiako Nazioa bi hemisferioetako espainiar guztien batasuna da.
• 3. art. Subiranotasuna Nazioan datza izatez, eta, arrazoi beragatik, nazioari bakarrik dagokio bere funtsezko legeak ezartzeko eskubidea.
• 8. art. Espainiar ororen betebeharra da Estatuaren gastuetan bere ondasunen arabera laguntzea.
• 12. art. Espainiako Nazioaren erlijioa katoliko,

Sarrera

1812ko Konstituzioaren artikulu batzuen aukeraketa baten aurrean gaude, Cadizeko Gorteek onartutako "La Pepa" izenez ere ezagutzen dena. Testu juridiko eta politikoa da, estatu baten botereak antolatzen dituena eta eskubideak eta betebeharrak zehazten dituena.

Egilea kolektiboa da, Cadizen bildutako diputatuak, eta nazio (Espainia) osoari bideratuta dago. Lehen mailako iturri zuzena da, tratatzen ari garen unekoa baita eta garaiko protagonistek landu baitzuten.

Konstituzio honen helburua Espainiako Antzinako Erregimenarekin amaitzea eta sistema liberal bat ezartzea da.

Testuaren Analisia

Espainiako Gorteek egindako lehen Konstituzioa ikus dezakegu. Konstituzioak herritarren eskubideak eta betebeharrak, gobernu mota eta Estatuaren antolaketaren... Continuar leyendo "1812ko Espainiako Konstituzioa: Testuaren Analisia eta Garrantzia" »

Testuaren Sailkapena eta Kokapena

Iturria: lehen mailakoa.
Testu mota: juridikoa (legea).
Gaia: politikoa.
Egilea: kolektiboa, Espainiako Gorteek egina, Antonio Cánovas del Castillo nabarmenduz eta Alfontso XII.a erregeak sinatua.
Izaera: publikoa.
Hartzailea: Espainia osoko biztanleak, baina bereziki euskal gizartea.
Helburua: Euskal foruen deuseztapena gauzatzea.

Kokapena: 1876ko uztailaren 21ean Madrilen sinatua eta Madrilgo Gazetan argitaratua 1876ko uztailaren 25ean (garaiko BOE, legeak Gazetan argitaratzen direnean jartzen dira indarrean), hau da, Hirugarren Karlistaldia amaitu eta Borboien Berrezarkuntzaren eraikuntza garaian kokatua.

Analisia eta Ideia Nagusiak

Egitura: sarrera eta lau artikulu (lehenengo hiruak soldadutza eta zerga-salbuespenaren... Continuar leyendo "Euskal Foruen Deuseztapena: 1876ko Legea eta Testuingurua" »

Edad Media

Preguntas Clave sobre la Edad Media

1. ¿Cuándo inicia la Edad Media?

Se inicia con la caída del Imperio Romano de Occidente. Abarcó desde el año 476 hasta 1453 d.C.

2. ¿A quiénes llamaban los romanos bárbaros?

Eran aquellos pueblos que los romanos no habían logrado someter y que vivían fuera de las fronteras del Imperio.

3. ¿Qué hicieron los hunos?

Invadieron el este y el centro de Europa, presionando a otros pueblos germánicos hacia el Imperio Romano.

4. ¿Por qué en el siglo IX Europa occidental se volvió vulnerable?

A causa de la crisis del poder político central (tras la división del Imperio Carolingio) y por el clima de inseguridad generado por nuevas invasiones.

5. ¿Quiénes fueron los nuevos pueblos invasores y por

El Franquismo Tardío: Economía y Sociedad

La aceptación internacional de la dictadura franquista obligó a alejar del poder a los falangistas y sustituirlos por nuevos dirigentes y ministros vinculados al Opus Dei. Estos aplicaron criterios más técnicos y pragmáticos, motivo por el que fueron conocidos como los tecnócratas.

La labor de estos políticos y las ayudas de EE.UU. permitieron una recuperación económica, dificultada por una inflación descontrolada y la falta de divisas. Un hito clave fue el Plan de Estabilización de 1959.

La Evolución Social bajo el Franquismo

La dictadura franquista acabó con las libertades y estableció una moral tradicional inspirada en los valores católicos más conservadores, protegidos por una estricta... Continuar leyendo "España: Del Franquismo Tardío a la Transición Democrática" »

Espainiako II. Errepublika eta Gerra Zibila (1931-1939)

5.1 1931-1936/39 bitarteko II. Errepublika Espainiako historiako aro demokratiko eta errepublikarraren hasiera izan zen, Alfontso XIII.aren monarkiari eta Primo de Riveraren diktadurari amaiera emanez. Monarkiaren erorialdia eta 1931ko udal hauteskundeek garrantzi handia izan zuten, Espainiako gizartean eta politikan aldaketa sakonak eraginez. Primo de Riveraren diktaduraren amaieran, tentsio sozial eta politikoak areagotu ziren, eta 1930ean Donostiako Hitzarmena sinatu zen oposizioko alderdi nagusiek Errepublika aldarrikatzeko asmoarekin. Jakako Pronuntziamenduak huts egin bazituen ere, Errepublikaren aldeko mugimendua indartu egin zen. 1931ko apirilaren 12ko udal hauteskundeek monarkikoentzat... Continuar leyendo "Espainiako II. Errepublika eta Gerra Zibila: Historia eta Ondorioak" »