Chuletas y apuntes de Física de Bachillerato y Selectividad

Hans Oersted-ek 1820-an aurkitu zuen korronte elektrikoek bere ondoan jamtaka ipar orratza desbideratzen dutela. Honek esan nahi du korronte elektrikoak bere inguruan eremu magnetikoa sortzen duela. Korronte elektrikoek sortzen dituzten eremu magnetikoak Biot eta Savart-en legetik abiatuz kalkulatzen dira.

a) Korronte zuzen eta infinitua.

Korronte zuzen baten inguruan sortzen den eremu magnetikoaren modulua hau da. Norabidea eta norantza, irudian.

Eremuaren indar lerroak haria inguratzen duten zirkunferentziak dira. Iragazkortasun magnetikoa, materialekin zerikusi duen konstantea da Hutsean.

Ho=4*π×10 -7 Tm/A

b) Korronte zirkularra (espira).

Hau da korronte zirkular baten erdian korronte elektrikoak sortzen duen eremu magnetikoaren balioa:

B=u×i/... Continuar leyendo "Korronte Elektrikoak eta Magnetismoa" »

Leyes de Newton

• Primera Ley de Newton (Ley de la Inercia): Establece que un cuerpo permanece en estado de reposo o de movimiento rectilíneo uniforme a menos que una fuerza externa actúe sobre él.
• Segunda Ley de Newton (Ley Fundamental de la Dinámica): La fuerza neta que actúa sobre un cuerpo es directamente proporcional a la aceleración que produce, e inversamente proporcional a su masa. Su fórmula fundamental es F = ma, donde F es la fuerza, m es la masa y a es la aceleración.
• Tercera Ley de Newton (Ley de Acción y Reacción): Establece que a toda fuerza de acción le corresponde una fuerza de reacción de igual magnitud, pero en sentido opuesto.

Energía

• Energía: Es la capacidad que tienen los cuerpos para realizar un trabajo.
• Energía

Indukzio Elektromagnetikoa

17-. Oersted daniar fisikaria ohartu egin zen korronte elektriko baek eremu amgnetiko bat sor dezakeela. Orduan, komunitate zientifikoak egiaztatu nahi zuen eremu magnetiko batek korronte elektriko bat sor ote zezakeen. Eremu magnetikotik krronte elektrikoa induzi daitekeela frogatu zuen Faraday-k saiakuntza batzuk egin ondoren.

1. Saiakuntza: iman baten higidura harilaren barnean: Faraday-k hari eroalezko harilaren mutturak galbanometro (korronterik dagoen detektatzeko aparagailua) batean konektatu zituen. Lortu zuena zera izan zen:

-Imana harilerantz hurbiltzean, korronte induzitua sortzen zen imana higitzen arizen bitartean.

-Imana urruntzean, berriz, korronte induzituaren noranzkoa aldatzen zen.

-Imana geldirik egonda... Continuar leyendo "Indukzio Elektromagnetikoa eta Sorgailu Elektrikoak" »

ELECTROFORESI: mètode per separar molècules per corrent elèctric en funció de la velocitat de migració (velocitat a la qual es desplacen). Aquesta depèn de la densitat de càrrega i d'altres paràmetres. Les molècules han d'estar carregades per desplaçar-se (positives al pol negatiu (càtode) i han de tenir la mateixa càrrega per a que vagin al pol contrari, separant-se entre elles per velocitat de migració.

FACTORS:

1. CÀRREGA NETA: són amfòters (àcid/base segons pH). A) pH = pI: càrrega neutra no migra. B) pH < pI: càrrega positiva comporta com a catiò que migra al càtode (pol negatiu). C) pH > pI: càrrega negativa comporta com a aniò que migra a l'ànode (pol positiu).
2. FORÇA IÒNICA DEL MEDI: quan més [c] més corrent

Higidura periodikoa

Gorputz batek edo haren partikula batek higidura periodikoa du baldin eta denbora-tarte konstante bat pasatuta, haren higiduraren hiru aldagaiak (posizioa, abiadura eta azelerazioa) balio berberak hartzen badituzte. Denbora tarte horri periodoa deritzo.

Higidura oszilakorra

Metronomo baten kasuan, oreka-puntuaren inguruan gertatzen da higidura. Kasu hauetan higidura oszilakorra, edo bibrakorra gertatzen dela esaten da. Partikula batek higidura oszilakorra du baldin eta oreka-posiziotik alde batera eta bestera desplazatzen bada, eta denbora-tarte berdinetan haren aldagai zinematikoen balioak errepikatu egiten badira.

Higidura harmoniko sinplea, HHS

Higidura oszilakor bat da, gorputza oreka-posiziora itzularazten duen berreskuratze-... Continuar leyendo "Higidura Oszilakorrak" »

Coulomb-en Legea

Coulomb-en legea > Karga elektrikoa duten gorputzen artean agertzen den indar elektrikoa Coulomb fisikari frantsesak neurtu eta bere izeneko legea enuntziatu zuen: Coulomb legea: bi karga puntualen arteko erakarpen edo aldarapen-indarra bi kargen biderkaduraren zuzenki proportzionala da eta beraien arteko distanziaren karratuaren alderantzizko proportzionala. F12=F21=K./Q1/.Q2  / r²

K proportzionaltasun konstantea da eta kargak dauden ingurunearen menpekoa. K beste modu batean adierazi ohi da: 

 K=1/4piε = 174piε0εr = Khutsean/εr  --> ε ingurunearen konstante dielektriko absolutua , ε0 hutsaren konstante dielektrikoa, εr ingurunearen konstante dielektriko erlatiboa hutsarekiko.

Horrela, εr balioak K konstantea... Continuar leyendo "Coulomb-en Legea eta Eremu Elektrikoa" »

Què és l'Univers?

L'univers o cosmos és el conjunt de tota la matèria i energia existent i l'espai en què es troben. L'univers observable és la part que podem observar o deduir.

Antiguitat de l'Univers

S'ha calculat que l'Univers té una antiguitat de 13.700 milions d'anys.

Dimensions de l'Univers

Per mesurar-lo fem servir la unitat any llum, que correspon a l'espai recorregut per la llum en un any. La velocitat de la llum és de 300.000 km/s. Per arribar des de la Terra a l'extrem de l'univers observable caldrien 46.500 milions d'anys.

Composició de l'Univers

Està constituït per un 73% d'energia fosca, 23% de matèria fosca i 4% d'àtoms que componen la matèria observable.

• Energia fosca: és similar a l'energia gravitatòria, però de sentit

Masa gorputz batek duen materia-kantitatea da. Nazioarteko Unitate Sisteman (SI), masa-unitatea kilogramoa (kg) da.

Masa neurtzeko balantza bat erabiltzen dugu.

Bolumena

Bolumena gorputz batek hartzen duen espazioa da. Nazioarteko Unitate Sisteman (SI), bolumen-unitatea metro kubikoa (m³) da.

SI sistemako bolumen-unitatea metro kubikoa (m³) da. Dena den, azpimultiplo hauek ere erabiltzen dira: dm³ eta cm³.

Litroa (L) beste bolumen-unitate bat da, eta baliokidetasun hauek ditu:

• 1 L = 1 dm³ = 1000 cm³
• 1 m³ = 1000 L

Bolumena neurtzeko metodoak

Metodo matematikoa: Solidoak forma erregularra badu, neurriak hartuta eta gorputz horien bolumenaren formula aplikatuz zehazten da.

Metodo esperimentala: Gorputz erregularren edo irregularren bolumena neurtzeko metodoa... Continuar leyendo "Materiaren propietateak eta egoera-aldaketak" »

Fórmulas Fundamentales de Física: Conceptos y Ecuaciones Clave

Cinemática

Movimiento Rectilíneo Uniforme (MRU)

• X = X₀ + V · t
• V = Δx / Δt

Movimiento Rectilíneo Uniformemente Acelerado (MRUA)

• X = X₀ + V₀t + ½ · a · t²
• V² - V₀² = 2a · Δx
• V = V₀ + a · t

Caída Libre

• Y = Y₀ + V₀t + ½ · g · t²
• V² - V₀² = 2g · Δy
• V = V₀ + g · t

Movimiento Circular Uniforme (MCU)

• V = W · R
• θ = θ₀ + W · (t - t₀)
• a_n = v²/R
• S = θ · R
• T = 2π/W
• f = 1/T = W/2π

Donde:

• V = velocidad lineal (m/s)
• W = velocidad angular (rad/s)
• R = radio (m)
• θ = ángulo girado (rad)
• t = tiempo (s)
• a_n = aceleración normal (m/s²)
• S = arco recorrido (m)
• T = periodo (s)
• f = frecuencia (Hz)

Movimiento Circular Uniformemente Acelerado (MCUA)

• W = W₀ + α · t
• θ = θ₀