Zirkulazioa

Barne ingurua: Organismo baten zelulak ingutatzen dituen likido multzoa da. Handik hartzen dituzte zelulek behar dituzten mantenugaiak eta oxigenoa, etahara isurtzen dira metabolismoaren ondorioz sortutako hondakinak eta karbono dioxidoa. Gizakion plasma interstizialak eta odolak eta linfak ostzen dute, batez ere, barne ingurunea. Plasma inetrstiziala. Zelulen artean dagoen likidoa da,Odol-kapilarren pareta meheak zeharkatuta iragazi den odola du sorburu. Odola. Odol hodietan zehar hainbat substantzia garraiatzeaz arduratzen zen den likidoa da. Linfa linfa hodietan zehar doan likidoa da. Zelulek behar bezala funtziona dezaten, ezinbestekoa da barne inguruneaari aldaketarik gabe eustea. Propietateek(konposizioak, tenpertaturak eta abarre) goraberarik ez izatea. Propietate horieri eustea homeostasia deritzo. Zirkulazio paratua odola eta linfa organismoan zehargarraiztzeaz arduratzen da. Garraio horri esker berritzen da, tengabe, barneingurunea. Gizakiongan bi sistemak osatzen dute zirkulazio aparatua edo substantzien garraiarako aparatua: odolaren zirkulazio-sistemak eta linfen zirkulazio sustemaK. Lehenak odola garraiatzen du bigarrena linfak. Zirkulazio sistema mantenugaiakk eta oxigenoa organismo osoan banatzeaz arduratzen da; era berean metabolismo zelularretik sortutako hondakin-substantziak biltzen ditu eta substantziok kanporatzeaz arduratuko diren organoetara eramaren ditu. Gizakion zirkulazio sistema odol hodiek, odolak eta bihotzak osatzen dute. Arteriak Bihotzetik gorputzeko organoetara eramten dute. Lodiak gogorrak eta elastikoagoak. Presio handia jasateko gai dira. Zainak: Organoetati  bihotzera daramate odola, presio txikiagoa, balbulak dituzte odola gorantz egiteko eta atzera ez egiteko. Kapilarrak: Kapilarren pareta epitelial meheean zehar igarotzen dira O2 gorputzeko zelula guztietara eramateko, zeluletako CO2 eta hondakinak kapilarretara. Odola likido likatsua da kolore gorria eta zapore gazia duena. Pertsona heldu batek 5 litro oldo ditu. Gorputz masaren %8. Funztioak: nutrizioa, arnasketa, iraizketa, babesa, Erregulazio termikoa. Odolaren konposizioa: Plasma: likido horizka, %90ura, proteinak koagulazioan hartzen dute parte, gluzidoak, lipidoak, mantenugaiak, O2, CO2, hormonak...Odol zelulak: hezurretako muin gorrietan sortzen dira, Globulo gorriak: eritrozito emaieak, nukleo gabeak, elastikoak, hemoglobina (Fe) gorria, F[]: o2/co2 garraioa, 4.5/5.5 milioi mm3ko %45. Globulu zuriak: lukozitoak, nukleodunak, organismoa infekzioetatik babestu, neutrofiloak, eosinofiloak, baskofiloak, linfozitoak, monozitoak eta ariozitoak. 5000/9000mm3ko. Plaketak edo tronbozitoak: Megakariozitoetatik eratoritako zelula, Odolaren kuagualzioan parte hartu, 15000/30000mm3-ko  Miokardio: bihotzaren pareta ehunak. Barruan bitan banatzen da, eskerraldea eta eskuinaldea, erdia pareta bat dago, bi alden arteko trukerik ez egoteko.Bi barrunbe aurikula gioan bentrikula behean, paretak lodiagoak. Balbula mitrala: ezkerreko aurikula eta bentrikula lotzen ditu. Balbula trikuspidea: Eskuineko aurikula eta bentrikula lotzen ditu. Aurikuletara: zainak, 4 birika zain, eskuineko aurikulari bi kaba zain. Bentrikuluetara arteriak iristen dira. Eskuineko bentrikulutik birika arteria doa. Bi arterietan adarkatzen da, ezkerreko bentrikulutik aorta arteria abiatzen da. Bentrikuluaetatik irteten den odol-fluxua erregulatzeko balbula sigmioideak daude. Bihotzak gainerako organoek bezala odola behar du, arteria eta zain koronarioek egiten dute hori. bihotzak ponpa gisa jarduten du. sistole uzkurtu, diastole erlazatu. Diastole aurikularra: kaba zainetan mitrala eta trikuspidea itxita daudela. Sistole aurikularra. Balbula mitrala eta trikuspidea ireki et odola bentrikuluetara. Sistole eta diastole-mugimenduak batera gertatzen dira. aurikulak uzkurtzen direnean(sistole aurikularra) bentrikulak erlaxatu egiten dira. Bentrikuluak erlazatu egiten direnean aurikulak erlaxatu egiten dira. Etngabeko ponpaketan ponpaketan dihardu biotzak eta inoiz ez du odolik gabegeratzen. Zirkulazio bikoitza,bi aldiz bihotzetik nira bat emateko. Osoa es direlako nahaste co2 eta o2. Linfa-sistema zelulen artean gertatzen den likido-soberakina biltzeaz eta odolera itzultzeaz arduratzen da. Linfa kapilarrak: Likido interstiziala biltze da haien funtzioa. Linfa-hodiak: zainen antzekoak dira. Linfa-kapilarren bateratzetik sortuak dira, balbulak dituzte norabide bakarrera joateko. Linfa-gongoilak: Zabalgune tsikiak, linfak ekarritako substantzia arrotzak eta mikroorganismoak kanporatzen dira, odolera sar ez daitezen. Globulu zuriak sortzeko eta guneak ere. Non? galtzarbetan, izterrondoan, lepoan, belarrien inguruan. Mikroorganismo kopurua os handia denean, gongoil horiek handitu egiten dira.