Sozietate laborala

ENPRESA-MOTAK, FORMA JURIDIKOAREN ARABERA-BANAKO ENPRESA Banakako enpresen barruan ere badira zenbait enpresa-
Mota.*Banako enpresa nortasun fisikoa duen enpresa-mota da; hau da, enpresaren jabeak pertsona fisikoak dira.A)Banako enpresaburua edo autonomoa bere izenean eta enpresa baten bidez merkataritza-
Jarduera, industria-jarduera edo jarduera profesionala egiten duen pertsona fisiko bat da.Banako  enpresaburuak:-Adin nagusikoa-Bere ondasunak erabiltzeko eskubide osoa.-Ez dauka lege-araubide berezirik, eta horrenbestez, bere jardueran Merkataritza Kodeko xedapen orokorrak bete behar ditu merkataritza alorrean, eta Kode Zibilekoak, eskubideen eta obligazioen alorrean.-Jabeak guztiz kontrolatzen du enpresa, berak kudeatzen du, enpresak sortutako zorren erantzule da hirugarrenen aurrean.-Horrelako enpresak sortzeko, ez da gutxieneko kapitalik eduki behar.-Sozietatearen izenak bat etorri behar du titularraren izenarekin.B)Ondasun-erkidegoa ez du nortasun juridiko propiorik. Merkataritza Kodeko xedapen orokorrak arautzen dute, merkataritzaren alorrean, eta Kode Zibilekoak, eskubideen eta obligazioen alorrean. Ondasun-erkidegoaren oinarria kontratu bat da, eta horretan ezartzen da gauza baten edo eskubide baten jabetza proindibiso dagokiola pertsona bati baino gehiagori. Autonomoen artean elkartzeko modu errazena dela esan daiteke.-Jarduera egiteko, kontratu pribatu batean jasota egon behar du zer-nolako ekarpenak egiten dituen ondasun-erkidegoko kide bakoitzak eta zer ehuneko dagokion ondasun-erkidegoaren irabazietan eta galeretan.-Ez dago gutxieneko kapital-ekarpenik. Ondasunak soilik ekar daitezke erkidegora.-Bi bazkide izan behar ditu, gutxienez. Erkideen erantzukizuna mugagabea da.-Pertsona fisikoen errentaren gaineko zergaren bidez ordaintzen dituzte zergak kideek.

SOZIETATEA DEN ENPRESAnortasun juridikoa duen enpresa da; hots, jabeenaz bestaldeko nortasuna duen enpresa da. Sozietate orok Merkataritza Erregistroan inskribatuta egon behar du.1-Merkataritza-sozietatea guztiak eskritura publiko bidez eratu behar dira eta merkataritza-erregistroan inskribatu,2 mota:-Sozietate pertsonalistak. Sozietatearen kudeaketa bazkideek beraiek egiten dute, eta beraz, garrantzitsuagoak dira bazkideen ezaugarri pertsonalak sozietatean duten kapitala bera baino.-Sozietate kapitalistak. Kapital-ekarpena bazkideen ezaugarriak baino garrantzitsuagoa da. Sozietate kapitalistetan kudeaketa ez dute zertan bazkideek egin, aukera baitago enpresaburu profesional bat kontratatzeko, hartaz ardura dadin:-Erantzukizun mugatuko sozietatea.-

Sozietate anonimoa

/Merkataritza-

sozietatea: PERTSONALISTA:Sozietate kolektiboa,Komanditako sozietate hutsa KAPITALISTA: Erantzukizun mugatuko sozietatea, Enpresa berria sozietate mugatua

ERANTZUKIZUN MUGATUKO SOZIETATEASozietate kaialista mota bat da, bazkide gutxik osatzen duten eta kapital handirik behar ez duten enpresentzat egokia.1.Ezaugarri nagusiak.-Bazkide batek edo gehiagok eratu behar dute. Bazkide bakarrak osatzen badu, bazkide bakarreko sozietatea esaten zaio. Gerta liteke, sozietateak bi bazkide edo gehiago izatea hasieran eta haien partaidetzak pertosona bakarraren esku geratzea gero.-Bazkideen erantzukizuna sozietatean egindako kapital-ekarpenaren araberakoa da-Sozietatearen kapitala partaidetza izeneko zatitan banatuta dago. Partaidetzen transmisioa mugatuta dago, ez da librea, eta ezin zaie akzio deitu. Erantzukizun mugatuko sozietatearen gutxieneko kapitala 3.000€-koa da-Sozietatearen izenak honela egon behar du osatuta: izena eta atzetik “Erantzukizun Mugatuko Sozietatea”  “Sozietate Mugatua” “SRL” “SL”.-Sozietatearen partaidetzak transmititzeko, sozietatearen administratzaileei jakinarazi behar zaie eskualdatu egin nahi direla, zenbat partaidetza besterendu (saldu) nahi diren, nork eskuratuko dituen eta zer prezio hitzartu dden. Sozietatearen bazkideek partaidetza eskuratu nahi badute, lehentasunez eskuratzeko eskubidea dute. Eskualdatzea dkumentu publiko bidez egin behar da.

2-Eratzea.Gainerako merkataritza-sozietateak bezala, sozietate-mota hori eskritura publiko bidez eratu behar da, eta bi hileko epea dago merkataritza-erregistroan inskribatzeko. Sozietatearen estatutuak jaso behar dira, hots, bazkideek adostutako arauak.3-Sozietatearen organoak.Akziodunen Batzar Orokorrak (Eztabaidatzeko eta erabakiak hartzeko organoa da. Bazkide guztiek bete behar dituzte Batzar Oroorrean onartutako erabakiak, baita bilkuran parte hartu ez dutenek ere.)eta administratzaileek (Enpresaren administrazioa administratzaile bakarraren edo Administrazio Kontseilu baten ardurapean egon daiteke) esatzen dute zuzendaritza-organoa:4-Bazkideak.Bazkideek eskubide hauek dituzte:-Mozkinen banaketan parte hartzeko eskubidea, eta sozietatearen ondarearen banaketan parte hartzekota, likidatu egiten bada.-Sozietatetik atera diren bazkideen partaidetzak lehentasunez erosteko eskubidea.-Sozietatearen erabakietan parte hartzeko eskubidea, eta administratzaile izateko, haukeraketaz.-Informazioa jasotzekoa, eskrituretan adierazitako epeetan.

SOZIETATE ANONIMOASozietate kapitalista da erabat, bazkideen ezaugarri pertsonalek ez baitute inolako garrantzirik enpresan: kapitala da elementu garrantzitsu bakarra. Sozietate anonimoa da enpresa handiei hobekien egokitzen zaien sozietate-mota.1.Ezaugarri nagusiak.Sozietatea eratzeko, bazkide bat bain gehiago behar dira. Erantzukizun mugatuko sozietateak bezala, sozietate anonimoa bazkide bakarra badu pertsona bakarreko sozietatea deritzo.Bazkideen erantzukizuna mugatua da, sozietatean egindako kapital-ekarenaren araberakoa.-Sozietatea eratzeko gutxieneko kapitala 60.000€-koa da. Kapitala, akziotan banatuta dago. Sozietatea eratzen den unean kapital osoak harpidetuta egn behar du, eta kapitalaren %25ek, gutxienez, ordainduta egon.-Sozietatearen izena honela osatuko da: izena eta atzetik “Sozietate Anonimoa”“SA” siglak.Sozietatearen akzioen transmisioa askea da.2-EratzeaGainerako merkataritza-sozietate guztiak bezala, sozietate anonimoa eskritura publiko bidez eratu behar da, eta bi hileko epea dago merkataritza-erregistroan inskribatzeko.3-Sozietatearen organoak.Sozietate anonimoek kudeaketa eta administrazioko bi organo nagusi dituzte: Akziodunen Batzar Orokorra(Bazkideen bilkura da, eta hor erabakitzen dira, bertaratutakoen edo ordezkatutakoen botoen gehieng absolutuz, enpresari buruzko gai garrantzitsuak. -Batzar Orokor arrunta-Aparteko batzarra-Batzar unibertsala) eta Administratzaileak Erantzukizun mugatuko sozietateetan bezala, sozietatearen administrazioa administratzaile bakarraren esku utz daiteke, edo talde baten esku.

4-Akziodunak.

Akzioak

Akziodunak enpresaren akzio baten edo baten baino gehiagoren jabeak dira, eta horrenbestez, enpresaren jabeak dira. Eskuide hauek dituzte:-Sozietatearen mozkinen banaketan parte hartzeko eskubidea-Akzioak harpidetzeko lehentasunezko eskubidea-Batzarretara joateko eskubidea eta haietan bozkatzeko eskubidea.-Sozietatearen erabakiak aurkaratzeko eskubidea-Akziodunen Batzarrean aztertuko diren gaiei buruzko informazioa jasotzeko eskubidea.-Akzioak(Sozietate anonimo baten sozietatearen kapitalaren zati alikuota dira,Askatasunez eskualda daitezke: saltzeko, ez da gainerako bazkideen baimenik behar)Partaidetzak(Sozietate mugatuek jaulkitzen dituzte,Partaidetzaduna enresaren jabea da (duen partaidetza-kopuruaren proportzioan)Obligazioak(Enpresa baten jesapen baten zati alikuota da (partikularrek emandako mailegua da jesapena)5-Azkio-motak:-Arruntak: ez dute eskubide berezirik-Pribilegiodunak: pribilegioren bat dute; adibidez, gutxieneko dibidendua jasotzekoa6-Akzioai buruzko oinarrizko kontzeptuak:-Balio nominala(Akzio bakoitzak duen balioa da.)-Benetako balioa(Akzioak duen balioa, merkatuan saltzen edo erosten den unean)Jaulkipen-balioa(Enpresak akzio beriak jaulkitzen baditu, gerta liteke balioak jaulkipen-prima bat edukitzea)

SOZIETATE BEREZIAK: LAN-SOIETATEAK ETA PARTAIDETZAKO SOZIETATEAKSozietatearen kapitalaren gehiengoa (%51, gutxienez) modu pertsonalean eta zuzenean sozietatean lan egiten suten langileen esku dagoen sozietate anonimoa edo erantzukizun mugatuko sozietatea da lan-sozietatea. Kapitalean parte hartzen duten langileek sozietatean duten lan-harremanak mugagabea izan behar du.1.Ezaugarriak.-Bazkide batek ezin du kapitalaren herena (%33) baino gehiago osatzen duen akziorik edo partaidetzarik eduki.-Bazkideen erantzukizuna mugatua da, sozietatean egin tuen kapital-ekarpenaren araberakoa.-Sozietatearen izenean, izena eta atzetik “Erantzukizun Mugatuo Lan-sozietatea” edo “Lan-sozietate Anonimoa” jarriko da, edo “SLL” edo “SAL” laburdurak. 2-Eratzea.Lan-sozietatea eskritura publiko bide formalizatu eta merkataritza-erregistroan inskribatu behar da.

KOOPERATIBA-SOZIETATEAKInteres eta premia berdinak dituzten eta enpresa-jarduera bat egiten duten pertsona fisikoen eta juridikoen elkarte bat da kooperatiba-sozietatea.1.Ezaugarri nagusiak.-Lehen mailako kooperatiba, bigarren mailakoa edo ondorengo maila batekoa izan daiteke.-Bazkideek kooperatibaren zorren aurrean duten erantuzkizuna mugatzen da. Dena den, sozietatearen estatutuetan beste erantzukizun-mota bat ere ezar daiteke, eta mugagabea izan daiteke.-Kooperatiba bakoitzaren gutxieneko kapitala estatutuetan dago ezarrita, eta aldagarria da: sozietatean alta ematen duten edo baja ematen duten bazkideen araberakoa izango da.-Sozietatearen izenean, izenaren atzetik “Kooperatiba Sozietatea” edo “S.Coop” laburdura joango da. Bazkideen erantzukizuna mugagabea bada, adierazi egin behar da. Adibidez, S.Coop. Iltda.2-Eratzea.Nortasun juridikoa esakuratzeko, kooperatibak betekizun formal hauek bete behar ditu: eratze-eskritura eta estatutuak idatzi behar dira, eta kooperatiben erregistroan inskribatu.3-Sozietatearen organoak.-Batzar Nagusia.-Kontseilu Errektorea.-Errekurtso Batzordea.-Kontu-hartzaileak. 4-Bazkideak.Bakideek, eskubide:-Kooperatibaren jardueretan parte hartzekoa. -Informazioa jasotzekoa.-Soberakina banatzekoa.Betebeharrak:-Batzar Nagusiko bilkuretara joatekoa eta bazkidea kide den gainerako organoetan parte hartzekoa.-Sozietatearen organoek hartutako erabakiak betetzekoa. -Prestakuntza-jardueretan parte hartzekoa.5-Kooperatiba-motak. Motak:-Banako enpresa(1,erantzukzn:mugagabea,ezdagogutxienekorik,PFEZ)-Ondasun-erkidegoa(2+,mugagbea,”)-Erantzukizun mugatuko sozietatea(1+,kapitalaren arabera,SZ)-Sozietate anonimoa(1+,kapitala arabera,SZ)-Lan-sozietatea eta partaidetzakoa(3/2,kapitalareb,SZ)Kooperatiba-sozietatea(½,kapitalaraber,SZ)

Ibilg

Akt.Ez.Korront/bal.Prop+pas.Ez.Korronterabilg:erabilgarria(eskudirua)/pas.Korrontdiruzantz(altxortgia):
erabilg+bihurgar(zordun)+epe laburreko fin/pas.Korront likidz:
Akt.Korront/pas.Korront zorptz guztira:
Pas.Ez.Kornt+pas.Kornt/bal.Prop bermea:
Akt.Osoa/pas.Ez.Kornt+pas.Kornt finantz autonmia:
Bal.Prop/pas.Ezkorrnt+pas.Kornt