Iruteko makina

GARAPEN SOSTENGATUAREN GARAIA: I. HAZKUNDE EKONOMIKO MODERNOAREN GARAIA:

Mundua zatiturik zegoen XIX. Mendean: Diru sarrera altuko 55 ekonomia (1.300 milioi biztanle), diru sarrera ertaineko 103 (4.900 milioi) eta diru sarrera baxuko 36 (800 milioi). Duela bi mende, Ezberdintasun nabarmen horiek ez ziren existitzen. 1750ean, Industria Iraultza Eta hazkunde ekonomiko modernoaren hasiera baino lehen, mundu osoa zen Antzekoa, pobrea. Bizirauteko oinarria nekazal esplotazio txikiak ziren.

Industria

Iraultzarekin batera, munduko zenbait partek BPG per capita ren hazkunde Sostengatua bizi izan zuten, ondorio ugarirekin: biztanleria eremu Landatarretik hirietara lekualdatu, bizirauteko nekazaritzatik produktibitate Handiko nekazaritzara igaro eta artisau industriatik industria modernora pasaz, Teknologia berrietan oinarritutakoa.
Hazkunde ekonomiko modernoa gizakiaren historian Berria da, hau gertatu aurretik ez baitzen existitzen garapen ekonomiko sostengatuaren Ideia. 1800 urteetan zehar, estimatutako produkzio mundiala ez da ia aldatzen. 1750etik aurrera, ekonomiaren susperraldia gertatu zenetik, ekonomiak ez dio Hazteari utzi, nahiz eta tasak ezberdinak izan munduan zehar. Keynes-ek bi Arrazoi aurkitu zituen ia 2000 urteko ekonomia geldoa azaltzeko: hobekuntza Tekniko berriak ez garatzea eta kapitala pilatzeko ezintasuna. Bere tesiari Jarraiki, teknologia ezinbestekoa da epe luzerako ekonomiaren garapenerako.
BPG Mundiala eta biztanleria ere faktore garrantzitsuak izan ziren: XVIII. Mendetik Aurrera, populazioa azkar igotzen hasten da, ekonomia eta teknologian egindako Aurrerapenek elikagaien produkzioa handitzean posiblea zelako jende gehiago Elikatzea. Honekin batera, pertsonako produktibitatea Industria Iraultzean Izugarri handitu zen.

II. INDUSTRIA IRAULTZA INGALATERRAN HASTEN DA:

Industria Iraultza XVIII. Mendearen erdialdean Ingalaterran gertatutako Aparteko faktore konbinaketa izan zen. Lehendabiziz, gizarte batek nekazaritza Atzean uzten zuen ekonomiaren oinarri gisa. Honek teknologia eta ezagutza Praktikoan aldaketa sakonak eskatzen zituen. Teknologia berriek (lurrun makina, Prozesuen mekanizazioa, eskala handiko burdin produkzioa) berebiziko garrantzia Izan zuten. Bestalde, eremu landatarrek produkzioa handitu behar zuten Langileak elikatzeko, eta elikagai horiek (baita arropa ere) hirietara Garraiatu beharra zegoen. Portu berri eta itsas lineek hauek esportatzen Zituzten lehengaien truk; horniketa mundialerako katea garatzen hasi zen, eta Honek merkatu konplexuagoak eskatzen zituzten (aseguruak, finantzak, jabetza Eskubidea...).
Holandatik Inportatutako berrikuntza sozial eta teknikoak zirela medio, Ingalaterrak Aldaketak somatzen hasi zen: nekazal produktibitatea, urbanizazio tasak eta Komertzioa handitu egin ziren, eta merkatu ekonomia sofistikatu bat garatzen Hasi zen. Jabetza eskubideak konplexutasuna eta malgutasuna irabazi zituen (patenteak, jabetza intelektuala, segurtasun juridikoa, merkataritza legeak). XVI. Eta XVII. Mendeetako Iraultza Zientifikoa k (Galileo, Newton) eragin Handia izan zuen, etorkizuneko berrikuntza teknologikoak ekarriko zituena: Thomas Newcomen-en lurrun makinaizan Zen nabarmenena, zeinetan James Watt-ek hobekuntzak sartu zituen 1776an, Ikatzean oinarritutako energia kantitate handiak erabiltzea ahalbidetzen zuena. Gainera, ikatz eta burdin erreserbak erraz garraia zitezkeen ibai, kanal eta Errepideetan zehar eta garraiobide berrien bitartez (trenbide eta lurrun Itsasontzi merkanteak).

Adam Smith

Ek, ekonomia modernoaren aita ( The Wealth of nations, 1776 ), Esku Ikusezinaren lehen ideia garatu zuen: haien Interes pribatuak jarraitzen duen indibiduo multzoak produktibitatearen Hazkundea ekar dezake, ekonomia modernoaren funtzionamendua ahalbidetzen duena Nahi eta behar propioak asetzeko sujetuen interesa da, merkatu transakzioen Bidez.
Industrializazio Goiztiarra sutsuki kritikatu zuen autoreetako bat Karl Marx izan Zen, eta Manifestu Komunistan (1848) ekonomia industrial berriaren potentziari Tributu ironiko bat egiten dio.

III. ALDAKETA TEKNOLOGIKOAREN ZIKLO HANDIAK:

XIX. Mendean, Simon Kuznets Nobel sariak, orain arte Azaldutakoari “ hazkunde ekonomiko modernoaren garaia ” izena jarri zion. Hazkunde ekonomikoa BPG per capita ren hazkunde sostengatu gisa definitzen da. BPG per capita 200 urtez darama hazten, baina zenbait herrialdek oraindik ere Ez dira hazkunde ekonomiko modernoaren dinamika barnean sartu. Beraz, bi Hazkunde ekonomiko mota daude:
lider teknologikoena (Ingalaterra XIX. Mendean, Eta geroago Alemania eta AEB, azken hau XX. Mendean munduko dinamikoena Bihurtuz) eta herrialde atzeratuena.
Lider teknologikoek garatutako berrikuntza Teknologikoek berek aurrerapen teknologiko berriak ekartzen zituzten. Honi Hazkunde “ endogeno” deritzogu, sistema beraren barnean gertatzen baita. Garapen ekonomikoa ekonomiaren barne garapenetik dator: aurrerapen teknologiko Batek BPGaren hazkundea du ondorio, eta honek berrikuntza berriak aurrera Eramateko pizgarria da. Berrikuntza kate honek teknologiak konbinatzeko aukera Ematen du. Hazkunde mota honen motore nagusia berrikuntza grina da (I+D Sektorean inbertitu).
Herrialde atzeratuek berriz, ibilbide oso bestelakoa Dute. Txina esaterako, ez zen industrializatu XIX. Mendera arte. Garapen bidean Dauden ekonomiek, atzerapenari aurre egiteko liderren teknologiak eta sistemak Aprobetxatzen dituzte, hazkunde “ konpentsatorioa” deitutakoa. Hazkundea Sistematik kanpo dator, atzerriko teknologiak inportatu egiten dira. Hazkunde Konpentsatorioa endogenoa baino azkarragoa da, BPG per capitar en urteko %5-10 Hazkundearekin (Txina eta Hego Korea), liderren %1-2aren aurrean.
Berrikuntza Teknologiko ezberdinen garapenak ekonomian garai ezberdinak markatzen ditu, Ziklo teknologikoak hain zuzen. Teoria hauek Nikolai Kondratiev-ek garatu egin Zituen. Bere tesi nagusia zera da: Industria Iraultzaz geroztik, garapen Ekonomikoak aldaketa teknologikoen zikloen forma hartzen du, teknologia baita Ekonomiaren motore nagusia, baina baita ere krisialdien eragile: ziklo bateko Hazkunde dinamika amaitzean sortzen dira krisiak.

Kondratiev-ek 5 ziklo bereizi zituen

: 1. Lurrun makina (1780-1830). 2. Trenbidea eta altzairua (1830-1880): Lurrun motorea, industria Metalurgiko gorakorra eta prezisio handiko ingeniaritza, garraio kostuak Murrizteko eta merkatu internazionala ahalbidetzeko. 3. Elektrizitatea eta Produktu kimikoak (1880-1930): Thomas Edison eta George Westinghouse. Argi Elektrikoa eta bonbilak hirietako kaleetan, geroago etxe eta fabriketara Hedatuko zena. Energia hidraulikoa eta lurrun turbinen erabilera. 4. Automobila Eta petrokimika (1930-1970): Henry Ford-en kate produkzioaren garapena eta Garraioaren berebiziko hedapena, hirien hazkundea ekarri zuena. Industria kimikoan, Material berrien garapena (ongarriak, lehergarriak, tinteak, plastikoa...). Ziklo honi XX. Mendearen erdialdean eman zen hegazkintza modernoaren garapena Gehitu behar zaio. 5. Informazioaren teknologia (1970-2010): Bere erroa Lehendik zetorren. Informazio eta komunikazioaren teknologiaK (TIC) iraultza Digitala ekarri zuen. Bit-en bidez, informazio konplexua pilatzea posible da, Transmisore eta fibra optikoari esker esaterako. Azken ziklo teknologiko honek, TIC garaiak, “ ezagutzaren ekonomia” berria jarri du martxan, non datu Kantitate handiak eskala mundialean hedatzen diren, ekonomiako ia edozein Sektoreren mesederako. Gaur egun bizitzen ari garen zikloa iraganeko zikloen Berrikuntza teknologikoetan oinarritzen da. Oraindik Ezin da jakin zein izango da hurrengo Kondratiev zikloa, aina beharko genukeena Teknologia jasangarrien (sostenible) zikloa izango litzateke, gizakiak Lurreko Ekosistemei eragiten dizkien presioak eta suntsiketa arintzeko. Eraginkortasun Energetikoa eta iturri berriztagarrien erabilera sustatu beharra dago, Nanoteknologia eta produkzio kimiko zein alimentario jasangarria aurrera Eramateko.

IV. HAZKUNDE EKONOMIKOAREN HEDAPENA:

AEB mende bat baino gehiago darama munduko lider teknologikoa izaten, eta 1820. Urtetik darama abangoardia teknologikoan mantentzen. Bi mendeetan zehar %1’7ko hazkundea sostengatzea sekulako lorpena da. 1820an, AEBeko BPG per Capita 2000 dolarrekoa zen, eta 2014an 52000 dolarretara iritsi da, 26 aldiz Biderkatuz.
Dena Den, hazkunde ekonomikoak beste garrantzizko dimentsio bat ere badu: Munduko herrialde gehienen hazkundea lider teknologikoekiko distantzia Murriztean oinarritu da, difusio edo hedapen prozesu baten bitartez. Hala ere, Mundu parte batzuek ez dituzte oraindik duela mende bat gauzatutako berrikuntza Teknologikoen onurak baliatu. Ekonomistek denbora luze daramate honi irtenbidea Bilatzen.
Hazkunde Ekonomikoaren hedapenean laguntzen duen faktore garrantzitsuenetako bat Herrialde garatuekiko hurbiltasuna da. XIX. Mendean, Britainia Handitik gertu Zeuden herrialdeek aurreratutako teknologiak eskuragarriago zituzten, eta haien Produkzioa han saltzeko aukera zuten. XX. Mendeak aldiz, AEBkiko hurbiltasuna Izan zen onuragarri. Azkenik, XXI. Mendearen hasieran, Japonia, Hego Korea edo Txinatik hurbil zeuden herrialde asiatiko txiroek hazkunde konpentsatorioa Gauzatzeko aukera izan dute.
Bestalde, nekazaritza baldintza onak izatea ere du Garrantzia, nekazal sektorean produktibitatea handitzekotan, eskulana askatuko Du, industria eta zerbitzuetan lan egingo duena. Hazkunde konpentsatorioan Kontuan hartu beharreko beste faktore bat iturri energetiko propioak izatea da, Oso zaila baita prozesu hau martxan jartzea energia merke eta eskuragarria izan Barik. XIX. Mendean, ikatza izan zen herrialde batzuen abantaila; XX. Mendean, Petrolioa eta gas naturala; XXI. Mendean, agian eremu desertikoetara joko da, Eguzki-energiarako baldintza onak direla medio.
Osasunerako onuragarri den Ingurugiro fisikoa izatea garrantzizko da ere. “ Gehiegizko gaixotasun karga” Duten herrialdeetan (tropikoetan kokatuak gehien bat) hazkundea martxan jartzea Zaila da. Azkenik, politika kontuan hartu beharrekoa da, ezinezkoa baita Ekonomia haztea egoera politikoa egonkorra ez bada (koloniak, diktadurak, Biolentzia eta kaosa).

Hazkunde Konpentsatorioaren eredu historikoak:

Muturreko pobreziaren ataria 2000 dolarreko PIB per capitan Dago ezarrita, PPA prezioetan 1 kalkulaturik. Muga hau gainditu zuen lehen Herrialdea Britainia Handia izan zen, 1820. Urtearen inguruan. Europa Okzidentaleko herrialdeek Europa orientalekoek baino lehen iritsi ziren Atarira, baina Europa eremu trinkoa izanik, hazkundea ia kontinente osora Iritsi zen XIX. Mendean.
Munduko beste eremuetan, eboluzioa oso bestelako Izan zen, eta kolonien egoera askoz zailagoa zen. Independentzia politikoa zen Gobernu nazionalek hezkuntza eta azpiegituretan inbertitzea ahalbidetzen zuen Bakarra. Europatik kanpoko lehen jauzi ekonomiko handia Britainia Handiak berak Kolonizatutako eremuetan ematen da 1860an, AEB eta Australian esaterako. Zona Hauetan, lantzeko lur ugari eta iturri energetiko anitzak zeuden, kosta onak Merkataritzarako eta industria britainiar eta ezagutza teknologikoarekin Konexio indartsuak. 1900. Urtean hazkunde ekonomiko modernoa lortu zuen taldea Argentina, Uruguay, Txile eta Japonia osatzen zuten. Eremu epelak dira, Nekazaritza produktiboarekin, eta XIX. Mendean gizarte urbanizatu, alfabetizatu Eta politikoki egonkorrak ziren orohar
. Azkenik, gainerako herrialde gehienek 1950era Arte itxoin behar izan zuten, menpekotasun koloniala zela eta gehienbat.

V. GARAPEN EKONOMIKOA II. MUNDU GERRA OSTEAN: GLOBALIZAZIOAREN HASIERA:

XX. Mendearen hasieran, ekonomia Mundiala egoera aparteko eta miraritsuan zegoen. Bizi kalitatean aparteko Aurrerapenak egiten ari ziren, osasun publikoa hobetuz eta bizi itxaropena Luzatuz batik bat. Hala ere, 1900. Urtean, mundua aberats-pobre ezberdintasunak Definitzen zuen. Keynes-ek egoeraren alderdi berezi bati erreparatu zion: nahiz Eta hazkunde ekonomiko modernoa nahiz eta herrialde batzuetan ez errotu, Merkatu global bat sortzea lortu zen (Marx-ek 1848an aurreikusitakoa). Hasi Berriko ekonomia global horren erorketa 1914an erori zen, I. Mundu Gerrarekin Hain zuzen. Honekin batera, 1917ko Iraultza Boltxebikea eta 1918ko gripe Epidemiak munduko ezegonkortasunari mesede egin zioten, krisi politiko zein Finantzieroak sorraraziz, 1929ko crack eta Depresio Handian bihurtuko zirenak. Bestalde, 30. Hamarkadako krisi sakonak politikaren polarizazioa izan zuen ondorio: Alemaniako nazismoa eta Japoniako faszimoa, esaterako.
II. Mundu Gerra amaitzerakoan, Teknologia punta ugari garatuak izan ziren, eta azkar egin zuten aurrera . 1945ean, mundua hiru sektoretan zegoen banaturik:
1. “ Lehen mundua ” (AEB, Europa Okzidentala eta Japonia): AEB zuzendutako segurtasun marko batean, azkar Berreskuratu ziren 50. Hamarkadan zehar, aurrerapen teknologikoan errotutako Hazkunde endogenoa aurrera eramanez. Gerraostea berreraikitze prozesua izan Zen, hazkunde endogenoarin dinamismo handiagoa eman ziona. 2. “ Bigarren mundua ” (Sobietar Batasuna eta Txina 1949tik): Bloke komunistan, industrializazioa Erritmo dinamikoa jarraitzearen itxura eman zuen denbora batean zehar, baina 60. Hamarkadan geldiune ekonomikoan zeuden murgilduak. 70ko hamarkadan, garapen Ekonomikoa nulua izan zen, eta honek erreformen ezartzea bultzatu zuen: 1978an, Txinak herrialdea merkatu sistemara irekitzea erabaki zuen, komertzio Internazionalera. Erreformek arrakasta nabarmena izan zuten eta hazkunde Konpentsatorioa martxan jarri zuten, Txina azkarren handitzen zen ekonomia Bihurtzera helduz. Sobietar Batasuna aldiz, erreforma berriak ezartzearen Kontra egon zen, 1985ean Gorbachov boterera heldu arte, zeinek merkatu Erreformak martxan jarri zituen. 3. “ Hirugarren mundua ” (Independizatutako Koloniak): Batzuk AEBren babespean jarri ziren, beste batzuk bloke sobietarrera Batu ziren, eta gainerakoak ez lerrokatuak deklaratu ziren. 4. “ Laugarren Mundua ” (Herrialde pobreenak): 60ko hamarkadan sortutako termino informala.
Azken bi Taldeetan dozenaka herrialde sartzen ziren. Batzuk azkar interesatu ziren lehen Munduko ekonomietan integratzeko ideian. “Industralizazio berantiar” honek Produkzio sistema globalaren markoko enpresa multinazionaletarako produzitzen Zuten fabrika lokalen forma hartu zuen. Hego Koreak edo Taiwan-ek arropa eta Produktu elektronikoak produzitzeari ekin zion, enpresa europar eta amerikarren Diseinu teknologikoei (eta bestelako jabetza intelektualeko elemntuei) Jarraituz. Hazkunde konpentsatorioaren estrategia erabili zuten lehenak, “ Tigre Asiatikoak” (Hego Korea, Taiwan, Hong Kong, Singapur) izan ziren, 60ko Hamarkadan abiadura azkarrean hazi zirenak.
Beraz, globalizazioa II. Mundu Gerratik aurrera agertu egin zen gradualki. Globalizazio berri honetan, Aurrerapen ugari egin ziren (teknologia eta garraioan batez ere.
TIC-ek eskala Globaleko produkzio sistema sakabanatu konplexuen garapena ahalbidetu dute. Multinazioanalak hazkunde ekonomiko modernoaren hedapenaren bektore bihurtu Ziren mundu osoan zehar. Japonia prozesu horren liderretako bat izan da. Asia Produkzio zentroa bihurtu zen, fabrikazio puntu gehienak kostan kokatuz. 1978tik Geroztik, Deng Xiaoping-ek Txina mundura ireki zuenetik, inbertsio Atzerritarrak produkzio industrial eta esportazio mundialaren oinarri bihurtu Zuen, “munduko tailerra”.
Hala ere, badaude oraindik hazkunde ekonomiko Modernoa bizi ez duten herrialdeak, erlatiboki isolatuak daudelako oztopo Geografiko handiengatik eta abar. Baldintza hauek karga handiak eta abantaila Txikiak suposatzen dituzte.