Ideiak eta sinesteak

ALDEKO ARGUDIOAK

AURKAKO ARGUDIOAK

(EZ dago sinesteen aurka).
Ideiak eduki egiten dira; sinesteetan egon egiten da.

-
Sinesteak= gure errealitate=inkontzienteak; Ideiak= burutapenak=teoriak=kontzienteki sortuak

-Gure portaera, intelektuala barne, sineste sistema baten menpe dago

-Ideiak poesiaren senide= irudimenaren produktu: egia zientifikoa bera, fantastikoaren kasu partikularra bestetik ez da

SINESTEAK

- Sinesteen “gainean” hasten gara pentsatzen. Gure subkontzientean daude (horregatik ezin diogu kontra egin); ez dira dudan jartzen, egiaztatutzat eman (zientzia) edota gizarteak hala inposatu egin dituelako, absolututzat hartzen ditugu.(Platonen atxilotuek itzalak sinesten zituzten bezalaxe).

- Adingabe intelektuala (Kant)= sinestean murgildurik dagoena.

- Gure bizitzan hainbat gauzekin ”kontatzen” dugu, txiki txikitatik erakusten dizkigute, horrela direla, inkontzienteki bada ere (Hil eta jaio egiten garela, errealitate hau segurua dela, matematikak zehatzak direla...; Sineste erlijiosoak…) Eguneroko sineste mordoxka: (bihar esnatu egingo naiz, eguzkia aterako da, telebista egongo da edo KALEA..)

- Sinesteek segurtasuna ematen digute. (Hil ondorengo bizitzan sinestean segurtasuna ematen du, lasaitasuna)

-Sinesteak, norbanakoaren zirkunstantziarekin erabat lotuak daude, horregatik definitzen dute “gure” errealitatea. Gure edukiontzia dira. Halako zirkunstantzia, halako sineste (perspektibismoarekin lotu daiteke) Errealitateari forma ematen diote; uste inkontziente horiek gure bizitza baldintzatzen dute.

-Ortegaren filosofiaren paper kritikoa
.(sineste arrazista, sexista eta diskriminatzailekin bukatu beharko genuke)

- Belaunaldi berekoek komunean dituzten sinesteak.

IDEIAK (2. Mailako errealitatea)

-Ideiak poesiaren senide dira, irudimenaren jokoak, ez dago ezer ederragorik, estetikoagorik: irudimenezko munduak sortu ditzakegu.

-ORTEGArentzat, giza esentzia ez dago definitzerik, zirkunstantzia partikular eta irudimenaren produktua baita.

- Ideiak, aurreiritziak gainditzen, eta mediokridadetik aldentzen laguntzen digute. Horrek gure izaera landu, eta eboluzionatzen lagunduko digu.

- Sineste okerrak ditugula, edo hauen oinarria baliogabetua geratzen denean, Nia zalantza itsaso batean erortzen da. Ideiak, eboluzionatzeko ezinbestekoak

IDEIAK ETA SINESTEAK. ERLAZIOA

- Zirkunstantziek eta bere sinesteek askatasuna mugatzen digute. Sinesmenak kuestionatzen hastean izutzen gara, desberdinak izateak beldurra ematen digu, eta masa gizaki izatea nahiago izaten dugu, erosotasunagatik, korrontea jarraitzen duten arrainek bezala.

- KANTEK zioen bezala, tutore arrotzek inposatutako gurdibidetik irtetean dago gakoa= arrazoiaren erabilera (ideiak sortzean, Ortegaren kasuan).

-Gizakiak jarrera kritikoa hartu behar du, ezin dugu itsu-itsuan inposatu digutenari jarraitu, artaldeari ignorantziagatik jarraitzen dioten masa gisa. Sinesteak kuestionatzea iristen ez dena, ignorantzian bizi da.

-Erlijioaren inposaketen eta dominazioaren aurrean hainbat salaketa: KANT. Sapere aude; MARXen “erlijioa herriaren opioa da”; NIETZSCHEren “Jainkoa hil da, supergizakia jaio da” …

- Historian, sinesteak zalantzan jartzean eztabaida sozial handiak sortu izan dira.(Galileok Elizari aurka egin eta teoria heliozentrikoa defendatu zuenean. Darwinen eboluzionismoa…)

SINESTEAK

- Ez dira txarrak, zalantza egiteko aukera ematen diguten bitartean.

- Sineste guztiak ez dira inkontzienteak
. Batzuetan, hausnarketa bat dago, eta erabaki bat. Guk aukeratzen dugu sinetsi edo ez.

- Gaur egun, gehiengoak sineste erlijiosoak zalantzan jartzen ditu.

- Askotan zirkunstantziarekin errotuta ditugun sinesmenak erosotasunaren fruitu dira.

- Badira zalantzan jarri beharko ez liratekeen sinesteak, legetzat hartu beharko liratekeenak: berdintasuna, gaizkiaren kontzeptua, hezkuntza...Sineste bati buruzko sinestea (hausnarketaren emaitza dena) ideia bihurtu da jada.

- Sineste batzuen “efecto boomerang”: homosexualitatea ona da (grekoentzat)-homosexualitatea txarra da - homosexualitatea onartu behar den errealitate bat da (gaur).

- Erlijioa sinesmen kontziente bihurtu da. SAN TOMASek adib., arrazoia fedearen zerbitzuan jartzen du. Honela, erlijioa, sinesmen kontziente bihurtu da.

- MARXen ustez, sinesteak EZ dira bizitzaren oinarria, ekonomia baizik. Sinesteak, tresna zapaltzaileak dira. Gainera, sinesteak zapaltzaileen nahien arabera aldatzen dira.

-PLATON: sinesmena edo ustea= pistis. Ezagutza faltsua, iritzia, egiatik urrun, egiaren erreflexu inperfektua, zentzuen bidezko ezagutzaren emaitza.

IDEIAK

- Ideiak dira gure errealitatea determinatzen dutenak(sinesteak baino gehiago), geureak direlako, eta definitu egiten gaituztelako.

- PLATONen ideiak absolutuak dira, arrazionalak, unibertsalki ulergarriak (Ortegaren perspektibatik haruntzago). PLATONentzat gure esentzia ideietan aurkitu behar da. Ideiak ezagutzea, gogoratzea.

-DESCARTESentzat ideiak dira absolutu eta perfektu: ez ditugu geuk sortu, hor daude: adimenaren bidez ezagutu ahal ditugu.

- SOKRATES: ideiak erditu egiten ditugu (ez sortu), kanporatu (ezagutu zure burua). Maieutika

- Ideia matematikoetan ez dago perspektibismoaz hitz egiterik, ez daukatelako zer ikusirik zirkunstantziekin.

- Ideiak badute nolabaiteko eragina gure bizitzan(horiek eztabaidatzen etab denbora pasatzen dugu), ez dira soilik sinesteak.

- MARXentzat ideiak (ideologiak) klase zapaltzaileak bere mesederako sortu ditu. Beraz kontuz horiekin.Marxek zaku berean sartzen ditu ideiak eta sinesteak.

IDEIAK ETA SINESTEAK. ERLAZIOA

-Ideiak gure baitan ditugu; sinesteek ordea, sarritan, funtzio sozial bat betetzen dute, zapaltzaileek inposatzen dizkigute nolabait (MARX).

- Ideiak sinesmenentzako arriskutsuak dira, hauek kolokan, zalantzan jartzen dituzte, desmontatu egiten dira sinesteak. Honela ikusiz, ideiek lehenengo mailako lekua hartzen dute.

- Giza bizitza askoek ideiak eta sinesteak ez dituzte bereizten, honek kalte handiak eragiten dituelarik; eta are okerragoa da sinestea eta egia nahastea. (Arabiarren konkistak eta kristauen Gurutzada Santuak;ideia aniztasunaren zapalkuntza; ideien inposaketa; sinestea=dogma=egia)

-Ideiak eta sinesteak bereiztea ez da erraza, senideak dira.

                                                                       JAKINTZA, ZIENTZIA ERLATIBOA DA. PERSPEKTIBISMOA

-Ezagutza definitzeko, garaiko sinesteetatik abiatzen gara. “Errealitatea”rekin kontrastatzean (froga enpirikoak etab) teoria deitu diezaiokegu, eta denborarekin, teoria horrek irmotasuna eta hedadura hartzean sineste bihur daiteke.

- Ez dago egia absoluturik, ezta zientzian ere. Historian atzera begiratuz, egia zientifikoak nola gezurtatu diren, eta paradigma zientifiko berriak nola ezarri diren ikusi besterik ez dago.

- Erlatibismoa. Eszeptizismoa. Sofistak.

- Jakintza guztiak subjektiboak dira, horrek ez du esan nahi errealitate bat bestearena baina hobeagoa denik, ezberdina baizik.

- Egia bakarra utopia da. Mentalitate heterogeneoz ezin daiteke irudi homogeneo bat atera.

- Platon, Sokrates eta abar. Egia bat da eta aurki dezakegu.

- Nahiz eta jakintza subjektiboa izan, zenbait kasutan objetibotasuna beharrezkoa da. Adib: justizia, epaile edo gobernarien kasuan objetiboki aritzea ezinbestekoa da. Bi gune ezberdinen arteko puntu bat bilatzea.

                                                       ARRAZIONALISMOARI (INTELEKTUALISMOARI) KRITIKA

Intelektualismoak dio; kontzienteena da gure bizitzako eraginkorrena: Ortegarentzat , hau ez da hala; inkontzienteena da eraginkorrena.Horrek ez du esan nahi ideiak ez direla garrantzitsuak, alderantziz!

- Agian, abiapuntua, errealitate erradikal gisa, giza bizitza da: hausnarketa oro gure bizi kondiziotik egiten dugu.

- Arrazionalismoak arrazoian du fedea (edo sinestea); beraz hortik ateratako ondorioak ezin dira absolututzat jo.

- Bizitzak, arrazoiaren beharra du

-Oker daude arrazionalistak egia unibertsal bat dagoela eta dedukzioz hori ezagutzera iritsi gaitezkela diotenean. Perspektibismoak erakutsi digunez, egia maiuskulaz, proiektu utopikoa da.

-Egia absoluturik ez. Metodo induktiboak (zientzia gehienen oinarri) hutsuneak ditu, ez da perfektua. Gogoan izan POPPERren faltsazionismoa.

-Pertsona bakoitzaren errealitatea bakoitzaren ideietan dago (Esperientzia traumatiko eta larriek nola pentsarazten diguten, nola ideia berriak sortzen ditugun, eta biziari aurre egiteko forma berriak asmatzen ditugun)

- NIETZSCHEren bitalismoaren eragina Ortegaren arraziobitalismoan. Bizitza da lehenengoa. NIETZSCHEK, SCHOPENHAUERREK, gizakion sormena, irudimena balore positibotzat hartzen dute (irrazionalismoa)

- Etxeko atetik irtetean kalea topatuko ez bagenu, orduan konturatuko ginateke sineste horren balioaz eta erabateko eraginaz.

-FREUD eta psikoanalisia. Gizakiarengan inkontzienteak duen eragina azpimarratzen du (sineste, tabu, errepresio, zentsura…)

- Ezin da arrazoia esklabizatu, (ezta bizitzaren zerbitzura jarri: arrazoiak independiente izan nahi du.

- Arrazionalismo berriak, Descartesen arrazionalismoa arkaikoa gainditu du. Arrazoia, bere mugaz jabetzeko gai da.

- Zientzia da gure mundua eta bertako fenomenoak ezagutzeko erarik egokiena.

-KANT: zientzia, fenomenoen ezagutza da. Arrazoiari esker egiten dugun zerbait.

- DESCARTESek zioen bezala, arrazoia egiara dedukzioz iristeko gai da. Egia matematikoen ebidentzia eztabaidaezina da

- PLATON, SOCRATES, DESCARTES: egia unibertsala ezagugarria da; jarrera optimistagoa ezbairik gabe (giza ahalmenei dagokionez)

-COMTE positibista: gertakarien zientifikotasuna, hauen atzean dauden ideia zientifikoen defentsa (eta aurreiritzi metafisikoenganako mespretxua)

-Zientziak botere handiagoa du sinesteekin alderatuz gero (eta zientzia bera ez al da sineste bat?)

NIA

Zirkunstantziarekin lotuta

HISTORIA

• Belaunaldiak (15 urtekoak), oinordekoak gara …

MASAK ETA ELITEA

- Platon

NIA

• Descartes. Lehenengo ebidentzia, baina badago nahiz eta mundua ez egon.

HISTORIA

• Marx. Klaseen arteko borroka, historiaren motorra.

• MASAK ETA ELITEA

• –
  

  Marx, demokraziak...

  
  

• Marx, demokraziak...