Hitz maileguak

(-)
(-)
(1)Kontrola, irakasleak aurreko saioan landutakoa galdetzen dio

(2)Nahiz eta mirarik ez duen azalpenik ematen, galdetutakoaren inguruko jakintza duela suposatzen dut.

(3) Parte-hartzea arautzen du, ikasle zehatz bati, Joseri, zuzentzen diolako galdera

(4)Jose iritzia ematen ari dela esango nuke, erantzuna haren ustean oinarritzen baita

(5)kontzeptua eta gehiago sakondu

(6)Iritzia ematen ari dela esango nuke, haren usteetan oinarritzen dela pentsatzen duelako.

(7)Neurri batea, Josek emandako erantzuna kokatzen ari da, esandakoa batzuetan betetzen dela esten dio, baina ez beti.

(8)-

(9)kontzeptua aztertzea, Anderri gaian sakontzeko galdetzen dio.

(10)Aldez aurretik, saio hau izan baino lehen ez dutela ezer landu suposatzen da, horregaitik, Aneren erantzuna bere ustean onarritzen da.

(11)Neurri batean ondo erantzun duela adierazi nahi dio irakasleak Aneri, Anek emandako erantzuna zein testuingurutan egia den azaltzen dio.

FONOLOGIA/FONETIKA: Hizkuntza aztertzerakoan soinuen azterketa da. Esanahi gabeko soinuak dira baina soinu ezberdin horien bidez esanahia aldatzeko gai dira.

 Soinu gatazkatsuenak (L: Fonemak bereiztea, adibidez, txistukariak (z,s,x) eta afrikatuak (tz,tx,ts). Bustidurak ere badaude, in (baina) edo il (nabilenean),etab.

 Adierazkortasuna (P): Hitzen soinuen artean desberdintasuna dago eta bakoitzak esanahi desberdin bat izango du, adibidez, musu zakarrak eta muxu goxoak.

ADB: atzo/atso, hasi/hazi.

AZALP: Bi hitz desberdin dira eta bietan ahoskera antzekoa dago baina ez dute esanahi berdina.

MORFOLOGIA: Hitzen egitura eta sailkapena finkatzen dituzten arauak. Hizkuntzalaritzaren atal bat da.

ADB: Hau: erakusle // Etxe: izena // -a: artikulua.

Hitz hauek morfologiaren aldetik aztertuta daude, izan ere beren sailkapena ageri da.

Morfemak bakarrik ez dute zentsurik, lexema batekin elkartuz esanahia dute.

ADB: -TEGI – TXO – LARI; tegi(lekua) liburutegi

LEXIKOA: Hizkuntza baten dauden hitz guztiak batzen dituen hizkuntza-
Maila da. Lexikoan batzen diren hitz bakoitzak lexemak dira eta hauek esanahia beraiekbakarrik.

ADB: “Dentista”

AZALP: “Dentista” lexemak euskararen lexikoan aurkitzenda. Hitzak gaztelaniatik dator, baina umearen erregistrora hurbiltzeko, gaztelaniatik edo beste hizkuntzatik maileguak hartzen dira.

SINTAXIA: Lexemak batuz sortzen den hizkuntza-maila da, bere unitatea esaldia eta galdegaia terminorik garrantzitsua direnak. Esaldiak bere esanahia dauka, baina lexemen ordena aldatzean edo estrategia linguistikoan erabiltzean alda daiteke.

ADB: “Adi, mutil, eroriko zara!”

AZALP: Esaldi honen bitartez galdegaiaren leku estrategikoa, hizkuntzaren joera naturala eta aditzaren lekua adierazten da. Ume bat, esaldi hau erakustean, errazago irudituko zaio galdegaia aurkitzea “zer” edo “nor” galderari erantzunez.