Gerra hotza etapak DISTENTSIO AREN HEDAPENA

GERRA HOTZA

1. Gerra hotzaren kontzeptua:

   
   Munduaren zatiketa. Gerra amaitu eta handik gutxira hasi ziren bi blokeen arteko liskarrak. Inperialisten menpe zeuden lurraldeen deskolonizazio prozesua bultzatu zuten. Arma atomiko gero eta boteretsuagoz hornitu ziren (izuaren eraketa). Bi blokeen arteko aurrez aurreko gatazka militarra ez zen iritsi.

2. Jatorria.:

   
   AEB, SESBk eta Britainia Handiak aliantza militarra sinatu zuten 1941. Urtean, Alemaniak Sobietar Batasunari eraso zion urtea. Haien ustez, aliantza militar honek gerra osteko egoera baretu eta bakea ekarriko zuen. Gainera, aliantza honi esker mendebaldeko demokrazien eta Sobietar Batasunaren arteko lankidetza eta bizikidetza hobea izango zela uste zuten. Baina II. Mundu Gerra amaitutakoan eta amankomunean zituzten etsaiak (Alemania, Japonia eta Austria-Hungaria) desagertzean, AEB, SESB eta Britainia Handiaren arteko desberdintasun ekonomiko, politiko eta ideologikoak agerian geratu ziren; eta hein batean, horrek sorrarazi zuen Gerra Hotza.

3. Blokeen sorrera. Hainbat urrats egon ziren bi blokeen sorreran:

   
   

   1. Altzairuko hesia:

      
      Eragin eremuak zehaztu ziren Yaltako eta Postdamgo Konferentzietan.  Komunistek, SESBren babesarekin, eremu sobietarrari zegozkion herrialdeetan boterea eskuratu zuten. Herrialde horien eta Europako gainerako herrialdeen arteko zatiketa lerroari altzairuko hesia deitu zitzaion

   2. Truman presidentearen doktrina:

      
      Truman presidente estatu batuarrak zuzendutako hitzaldi batean, EEUUk komunismoaren kontra zeuden herrialdeen multzoa zuzendu behar zutela adierazi zuen. Beraien helburua komunismoaren hedapena gelditzea zen. Ekonomiari dagokionez Marshall planaren bidez garatu 1948 eta 1951. Nekazaritza eta industriaren berreraikuntza sustatzea, moneta oreka eta merkatuak berreskuratzea. Sobietar Batasunak, Jdanov Doktrinaren ildotik Kominform Plana sustatu zuen.

   3. NATO eta Varsoviako Ituna:

      
      Washington itunaren ondorioz (1949) Ipar Afrikako tratuaren erakundea sortu (NATO). Askatasun demokratikoak defendatu eta AEBek eta Hitlerren kontra borrokatu. Nahiz eta gaur egun baliabide militarrak eduki, demokrazia eta defentsarako kooperatiba bultzatzen du. Beste aldetik, 28 herrialdetan dihardu NATO aliantzak eta arazoen konponketa diplomatikoa bultzatzen du.
      

      Varsoviako ituna

      . Alemaniako Errepublika Federala sortu zenean, hau da 1955ean, sinatu zuten. Sobietar Batasunak zuzendutako erakunde militarra zen eta Europa Ekialdeko herrialde komunistak barne hartzen zuten.  Bere helburu zehatza Atlantikoko Itunaren Erakundearen mehatxua indargabetzea zen.

4. Gatazkak

   
   

   1. Greziako krisia:

      
      1946-49 artean gertatu zen gerra zibila. Lehenengo gatazkak
      Grezian sortutakoak. Greziako krisian ere bi bloke desberdin zeuden: Greziako gobernuaren armada (monarkikoak) eta Greziako Armada Demokratikoa (sobietarrak).

   2. Koreako Krisia:

      
      II.Mundu gerra amaitu ondoren, Korea bi zatitan banatu zen, alde batetik Iparraldea komunisten menpe; eta bestetik, Hegoaldea erregimen nazionalistaren menpe. 1948. Urtean bi eremuetan estatu independenteak sortu ziren: Herri Errepublika Demokratikoa edo Ipar Korea eta Koreako errepublika edo Hego Korea. 1950ean Ipar Koreako tropek, Txinak eta Sobietar Batasunak lagunduta, Hegoaldea inbaditu zuten. Ipar Korearen eraso horrek, gatazka armatua hasi zuen: Koreako Gerra (1950-53).

   3. Arabiarren eta israeldarren arteko gerra:

      
      Gatazka larrienak Ekialde Hurbilean gertatu ziren, 1947an hasi ziren eztabaidekin. Lurraldea bitan zatitu: bata arabiarra eta bestea judua, arabiarrek ez zuten zatiketa hori onartu. Israelen aurka egin zuten. 1949an eskualde arabiarra banatu egin zen, eta Israelgo Estatua finkatu zen.

   4. Berlingo harresia:

      
      Berlin eremu komunista kokatua eta Vasoviako Ituneko herrialdeek blokeatu zuten, errepideak eta trenbideak moztuz. Aliatuek hegazkinak erabili zituzten bizilagunak hornitzeko. Ihes egiten zutela ikustean, Errepublika Demokratikoak Berlingo Harresia eraiki zuten 1961an.

   5. Vietnamgo gerra:

      
      Bigarren Mundu Gerra baino lehen Indotxina Frantziaren mende, 1954an armada frantziarra garaitu zuten. Hiru estatu independente geratu: Vietnam, Laos eta Kanboia. Vietnam bitan zatiturik: eremu komunista, iparraldean/komunisten aurkako eremua, hegoaldean. Hegoaldean, Vietcong sortu. AEBk esku hartzea erabaki zuen. Horrekin hasi zen gerra: AEB eta Hego Vietnam/Ipar Vietnam eta Vietcong. Vietcongek aurrera egiten zuten bitartean, estatubatuarrek atzera. 1975ean, lurralde osoa bateratu eta erregimen komunistaren menpe geratu zen.

Amaiera:

Urte horietan tentsio gehiago, Pragako udaberria, Txinako iraultza, Suezko krisia eta Poloniak eta Hungaria irekitzeko egindako ahaleginak. 1989an, Berlingo harresia erortzearekin batera GH amaitu zen.