Eusko ikaskuntza estatutua

1876an foru instituzioak galdu ondoren, euskal lurraldeek autogobernu-maila etengabe

aldarrikatu. XX. Mende hasieratik, foruen guztizko berrezartzearen aukera zokoratzen

ez zuen autonomia-formulazio berria (euskalerriakoak
) 1917ko udan, euskal autonomia

zabal baten aldeko kanpaina1918tik aurrera, autonomiaren aldeko gaiak indar handiagoa

hartu Eusko Ikaskuntza sortuPrimo de Riveraren diktadurak asmo guztiak atzerarazi Euskal

politikak hiru erpin nagusitara jo Errepublikaren garaianAutonomia lortzeko zailtasunak

Euskal Herriko indar politikoak: Elkarte-sare gihartsu batez planteamendu politikoak

bideratu Hiru erpin politikoen esparrua oso nabarmen bereizi: Ezkerra indartsua hiriburuetan,

industrialdeetan eta Nafarroako Erriberan

Hiru proiektu:

Eusko Ikaskuntzaren proiektua Konstituzio berria prestatu baino lehen Euskal estatu bat

zehaztu Arabak, Bizkaiak, Gipuzkoak eta Nafarroak osatua Espainiako Errepublikaren barnean

Lau lurraldeetako bakoitzak ordezkari-kopuru berbera Eskumen ugari: elebitasuna, Kontzertu

Ekonomikoa Eskubide politikoen jabe egin ahal izateko, erresidentzia minimoa eskatu

Lizarrako proiektua Alkate nazionalistek eta karlistek deiturik, Lizarrako batzarrera bildu Foruen

berrezartzearen aldeko aipamen bat Immigranteen eskubide politikoak mugatu

Euskal burujabetza ez zen Espainiako Konstituziora mugaturiko zerbait Konkordatua

sinatzeko eskumena Hauteskunde-molde ezezaguna Eredu konfederala sendotuEuskal

Aginte zentral ahula

Batzar Kudeatzaileen proiektua

Bi proiektu, bata Nafarroarekin eta bestea ezEuskal Estatuaren aipamenik ez:

lurralde autonomoa baino ez Immigranteen diskriminazioak bertan behera geratu Eredu

konfederala bertan behera geratu: lurralde mailako instituzioak amankomunak baino aginte-maila

apalagokoak Zuzeneko eta isilpekobotoa Parlamentua eratzeko sistema bitarikoa Eskumenak 1931ko

proiektuetakoak baino apalagoak Konstituzioak  xedaturikoa errespetatu1933an eskuina agintera heldu

orduko, Estatutua onartzeko tramiteak bertan behera gelditu