Euskeldun batzokijaren estatutuak testu iruzkina

Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia

Escrito el en vasco con un tamaño de 8,11 KB

1876 ko konstituzioa:Sailkapena:Testu Historikoa da...Hainbat artikulo agertzen direlako.Testu Juridikoa da Betebeharreko konstituzio bat aurkezten delako.Publikoa herritar guztientzako Interesarako den informazioa daukalako.Egileak gorteak dira,non kontserbadoreak Dira gehiengoak zeren eta hauteskundeak manipulatu zituzten haiek Irabazteko.Testuaren kokapena Berrezarkuntza hasieran da,sistema polítiko Berriari izaera emateko idatzi egin zuten konstituzio hau lehen zegoena Ezkertiarragoa zelako.Analisia:Testuan 1876 eko hainbat artikulu azaltzen zaizkigu:Erlijioari(11)begira 1-Konfesionaltasun katolikoa 2-Beste erlijioak errespetatu 3-Estatuak eliza Mantenduko du.Askatasunak:(13)1-Adierazpen askatasuna 2-Partidu politikoak osatzeko Askatasuna 3-Manifestazioak egiteko askatasuna.Botere banaketa;
batetik Legegilea Gorteak eta Erregeak(18)eta bestetik
Betearazlea Erregeak duena(50).Gorteen Osaera kontuan hartuz bi ganbara Senatua eta Diputatuen Kongresua,senatuak hiru mota 1-Dukaten karguagatik 2-Koroak izendatuta 3-Estatuko konparazioak eta zergapeko handiek hautatuak.Monarkia osoan kode Berberak aginduko dute(75). Iruzkina;Seiurtekoan estatu demokratikoa Sortzeko ahaleginek porrot eta Pavíaren estatu golpeak behin betiko amaiera Eman zion.Canovas Isabel 2 ren semea Alfontsoren buelta prestatzen zegoen baina Martinez Campos aurreratu zitzaión.Alfontsori eskaini zion eta onartu.Canovasek Diseinatutako sistema politikoa;Inglaterrako erdu bipartidistan oinarritu zen,bi Alderdi liberal,pronuntziamenduak baztertuz,iruzurra orokortu zen Jauntzokeriarekin batera,Konstituzio berria behar zuen bestea ezkertiarregia Zelako.Hiru premisa 

1-Monarkia alderdi politikoaren Gainetik2-Monarkiaren balio eta ahalmena ez izatea eztabaidagarriak 3-Bi Oinarrizko erakundeak egotea.Premisa horiek hartuta oso arin joan zen guztia Erlijioaren gaia izan ezik.Puntu garrantzitsuak:Subiranotasun banatua Gorte eta Erregearen artean,Botere banaketa ez erabatekoa erregeari baita ere ematen Zitzaion Senatarien multzo baten izendapena,Gorteak disolbatzeko ahalmena eta Beto eskubidea.Esan beharra dago 1845 ko konstituzioarekin antza Duela,askatasun eta eskubideak begiratuta  1869 aurrerakoia.Erlijioan Kultu askatasuna eutsi nahi zuten batzuk eta beste batzuk ez,azkenean formula Ekleptikora ailegatu zen.Konstituzio motza da 89 artikulo anbigua eta malgua da 1)Bi alderdi desberdin orduan xehetasunak soberan daude.Garrantzia:Iraupen Luzeena 76-31.Sistemaren egonkortasuna bermatu zuen garai luze horren lehen Zatia horrekin gobernatu zuten bi alderdiek eta hori Canovasek egin zituen Aldaketak ahalbidetu zituen.Prezio altua batetik kazikismoa eta ustelkeria Orokortzea eta bestetik sistema oligarkikoa nagusitzea. 



Batzokilla:SAILKAPENATestu historikoa, Euskaldun Batzokijaren Estatutuen hainbat Artikulu direlako. Testu politikoa da, 4 artikulutik aurrera euskal Nazionalismoaren  oinarri ideologiko Politikoak azaltzen dituelako. Publikoa, Bizkaitarran argitaratuta dagoelako. Testuaren egilea Sabino Arana, Euskal nazionalismoaren sortzailea izan zen eta Mugimendu karlistaren kidea. Kartzelan egon zen planteamendu nazionalisten Ondorioz. Katoliko zen eta euskara bultzatu zuen, ikurrina sortu.
38 urteekin Hil zen.//Berrezarkuntzaren lehen  fasean Azken urteetan idatzi zen hau:ANALISIA1.Euskaldun Batzokiari buruzko informazioa= a)Batzokia zer den  eta hori egitearen helburuak edo arrazoiak Eta zergatiak azaltzen dira(1.Art)//2.Bizkaia independentea izatekotan izango Lituzkeen ezaugarriak=a)Erlijioari buruz: -Konfesionaltasun katolikoa(3.Art) –Jaungoikoa eta Lagizarren arteko bereizketa(6.Art),ordena erlijiosoaren eta Politikaren arteko harmonia datza(5.Art)...B)Gainontzeko ezaugarriak: Bizkaia Askatasunez sortuko da, foruak, euskara eta arraza berretsiz// 3.Euskal Herria Izeneko konfederazioaren osaera=a)Zazpi probintzia euskaldunek osatuko Dute//b)Bizkaia ez du bere autonomia galduko 

IRUZKINA:XIX. Mendean nazionalismoak zabaldu Ziren Europa osoan, baita Espainian ere, non bi mugimendu nazionalista Nabarmendu ziren, Kataluniakoa eta euskal nazionalismoa.
Aranaren planteamenduak Ez ziren hutsetik sortu, kontuan izan behar=Literatur aurrerakoiak: -Larramendiren literatura mitikoa -Literatura foruzale erromantikoa       -Aurrekari ideologikoak: -Foruzaletasun Erradíkala -Tradizionalismoa //Bereziki bi gertaera historikora jo behar euskal Nazionalismoaren sorrera ulertzeko= -Gerra Karlistak eta foruetan egindako Aldaketak -Industria Iraultza: a)Kontzertuen sistema onartzen duen Burgesia  b)Inmigrazioa: erdaldunak eta Ateoak///Aranaren formulazio nazionalista, aurrekoa kontuan hartuta: -Idazkiak -Euzkealdun Batzokija (1894)  -EAJ 1895ean -Bere nazionalismoaren oinarriak: a)Erlijioa  b)Foruak  C)Arraza  d)Euskara     -Bizkaitarrismoa / Eredu konfederala -Aranaren diskurtsoaren bilakaera: independentismotik autonomismora -EAJaren Bilakaera Sabino Arana hil eta gero: ortodoxia sabindarra eta moderatu eta Autonomiazaleen arteko gatazka: -1917 arte / CNV -1919ko hauteskundeak -1921eko Banaketa -1930ko batura eta banaketaGARRANTZIAKomentatutako Testuaren  garrantziari buruz hitz Egiterakoan, esan beharra dago bertan jaso zuela Sabino Aranak Bizkaia Independiente baterakonahi Zuen antolakuntza politiko-soziala non oso nabariak diren bi ideia, batetik, Erlijioari ematen zaion estatuaren gainetiko garrantzia eta bestetik, Bizkaia Euskal arrazako biztanleek osatuko luketela, euskara hizkuntza ofiziala izanik. Bestalde azpimarratzekoa da ere Euskalerria izeneko konfederakundea proposatzen Duela zazpi herrialde euskaldunen artean. Beraz, Aranak argi uzten du testu Honetan bere lehen formulazio nazionalista.



Gaiak:Euskal Nazionalismoa:
Aurrekariak:1)Literatur Aurrekariak:Larramendiren literatur Mitikoa.Hartan Euskal Herriaren jatorriaren berreraikitze historiko mitiko bat Aurkeztu zen;tubalismoa eta Literatura foruzale erromantikoa hau da foruak Berriz berrezarri eta tradizionalismoa,erlijioa oso inportantea bilakatuz.2 Faktore egon ziren nazionalismoa hedatzeko,alde batetik gerra Karlistek eta foruen alorrean eginiko aldaketan,foruak aldatu nahi zuten Edozein akordioren aurkako korronte foruzale erradikala sortu zen.”Asociacion Euskera de Navarra” Campion zuzenduta aipatu behar dugu baita ere Euskalerria Elkartea Sagarminagak zuzenduta,beste aldetik Industria iraultza aipatu behar Dugu,nazionalismoa erreakzio antikapitalista izan zen,aurreko gizarte Tradizional idealizatuaren babeslea.Kontzertuen sistemak bere horretan irautea Nahi zuen.Aldi berean eskulanaren eskariak populazioaren emigrazioa bultzatu Egin zuen eta lan arazoak handitzen joan egin ziren.Aranaren nazionalismoa erreakzio Antikapitalista izan zen,emigrazioaren aurkakoa eta nekazaritza giroko gizarte Tradizional idealizatu baten aldekoa.Aranaren formulazio nazionalista kontuan Hartuz Idazki batzuk egin zituen batetik Bizkaia por su independentzia eta Bestetik Larrazabalgo diskurtsoa biak 90 eko hamarkadan,Euskaldun Batzokija Sortu egin zuen lehenengoz eta gero EaJ hau da eusko alderdi jertzalea 1895 Ean.Bere nazionalismoaren oinarriak jaungoikoa eta lagizarra izan Ziren;inportantea erlijioa izanik baita ere foruak berrezartzea,arraza garbiko Euskaldunak izatea eta Euskera hizkuntza ofiziala izatea.Bizkaitarrismoa eredu Konfederala bezala eta Aranaren diskurtsoaren bilakaera hau da Independentismotik autonomismora.Eaj ren bilakaera Sabino Arana hil eta gero Honela geratu zen bi joera bereizi ziren Aranaren oinordekotza Interpretatzen,alde batetik lehen garaiko ortodoxia sabindarra zeuden eta Bestetik euskalerriakoak moderatuak eta autonomiazaleak.1916 garren urtean CNV Sortu egin zen eta 1917 garren urtera arte Aranaren kontrola baina Hauteskundeetan izandako garaipenak De La Sotak jarritako diruari esker Alderdiaren kontrola emango dio.1921 ean bitan banatuko da alde batetik CNV eta Beste aldetik EAJ.Diktadura amaitu ondoren alderdi bakar batera PNV bildu Ziren,bestetik Eusko abertzale ekintza sortu egin zen nazionalisten sektore Akonfesional liberal batzuek zuzenduta. 

Entradas relacionadas: