Euskal eleberrigintza modernoa

XX.NARRATIBA:Lehennobela: 1802 PeruAbarka. Euskal eleberriaren hasiera, Txomin Agirreren eskutik. INGURUGIROA: - Karlisten gerratea 1872-1876. Foruen deuseztapena. Erreakzioa: euskal kontzientziaren berpizkunde garaia. - Euskarari buruz, desadostasuna (S.Arana). - Ilustrazioa, Neoklasizismoa, arrazoia, enpirismoa. - Erromantizismoa: askatasuna, gertaleku arruntak. - Errealismoa, egunerokoa, gertaleku arruntak. OHITURA ELEBERRIAK: - Errealismoa era erromantikoz. - Geografia tradizionala: baserri edo itsas herrikok bizitza. - Deskribapenen pisu handia, konflikto handirik ez, erraztasunez konpondu. - Didaktismoa: euskaltzaletasuna, abertzaletasuna, kristautasuna. - Narratzaile orojakilea.

TXOMIN AGIRRE (1864-1920): Apaiza. Zintzotasuna, apaltasuna, ezkortasuna, umorea. Euskalerriaren alde, euskalzale. Pentsaera: Ea, Ez eta kristautasuna (euskal fededun) herri xehearen defentsa, matxismo kutsa. Ezaugarriak: maisutasuna, edertasuna. (esaldi luzeak, hiztegi landua, adjektibazio).Auñamendiko lorea, Kresala, Garoa, Ni eta ni.

LITERATURA MODERNOA: Euskal literatura modernoaren sorrera 60ko hamarkadan ipini. ETAren sorrera, euskararen batasuna, ikastolen mugimendua... ELEBERRI MODERNOA:  barne bakarrizketak, iragarkiak txertatzea, joko tipografikoak...

LEHEN ALDIA (1957-1969):JOSE LUIS ALVAREZ ENPARANTZA "TXILLARDEGI" (1920): Leturiaren egunkari ezkutua (1957) nobelarik 

garrantzitsua. Lehen pertsonaren erabilera. Barne mundua: zalantzak, 

etsipenak,.. Lehen protagonista gatazkatsua. Joxebaren eta Mirenen arteko maitasun-harremanen istorioa porrotean amaitu. Miren hilda, Joxeba bere buruaz beste eginez. Besteak: Peru Leartzako, Exkixu, Putzu...

BIGARREN ALDIA (1969-1976):RAMON SAIZARRBITORIA (1944): Euskaraz urratu gabeko bideak: - narratzailearen lekukoa. - ikuspuntu aniztasuna. - diskurtso mota aniztasuna. - barne bakarrizketak. -hizkera kalekoa …  "Egunero hasten delako (1969)" askorentzat lehen euskal eleberri modernoa. Irakurlearen konplizitatea. Bi plano nagusien erabilera. Istorio sinesgarria. Pertsonaia anonimoa. Ikustera objektiboa. Estilo arina, elipsi ugari. "100 metro (1976)" nobelarik arrakastatsuena. Poliziak inguraturiko etakide baten bizitzako azkenengo ehun metro. "Ene Jesus (1976)" nobela abentura erradikala. "Kandiskyren tradizioa (2003)". "Hamaika pauso (1995)".

BERNARDO ATXAGA (1951): Idazlerik ezagunena munduan zehar. Poesian nahiz prosan aldaketa eragin: generoaren arteko mugak ezabatu, fantasia aldarrikatu... Obaba leku mitikoa asmatu zuen: logikak eta arrazionalismoak agintzen ez duen lekua. "Obabakoak (1988)" honekin iritsi zitzaion nazioarteko  fama: 20 hizkuntzara itzulita. "Behi euskaldun baten memoriak (1991)". "Ziutateaz (1976)".