Elikadura eta nutrizioa
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Biología
Escrito el en vasco con un tamaño de 3,15 KB
ZER DA ELIKADURA?
Bi kontzeptu ezbrdin daude:
1.NUTRIZIOA: organismoei, bizirautko mantenugaiak erbli eta eraldatzeko bdea ematn dien przesu mltzoa da.
2.ELIKADURA: kanpo ingurunetik mantenugai horiek lortzeko prozesua da.
Gure elikadurk erlzio osoa du osasunrkin.
Gizakiek era guztietko elikagaiak hartzn ditug: dieta omniboroa baitgu.
Hiru behar mta asetzn ditgu
BEHAR ENERGETIKOAK:
-Grputz berot ta edozein arkta fisik egtek orgnsmoak enrgia behar du.
-Arnaskta izenko erreakzio oxign ere beharrezkoa da.
-Energia, beharrzkoa dugu bizi fntzioak betetzko.
-Pertsna batn metablismoaren balioa, gorputzrn masaren, luzeerarn, adinren, sexuaren eta egutn den kirolren arbra neurtzn d.
BEHAR ESTRKTURALAK:
-Mantenugai estruktural nagusik proteink dira.(Lipido eta gatz minerlak adibd.)
-Zelula galerei aurre egitko, gorptzko masa kilgrmko 0.8g protein behar dit.
ERREGULATZAILEAK:
-Gure organismoak ongi funtzionatzeko, bitamina eta mineralak behar ditzte.
ZER DIRA FUNTS GAIAK?
Elikagaiak behar ditugun mantenugai energetiko, estruktural eta funtzionalak dituzte, funts gaiak ere esaten zaie.
GLUZIDOAK.
Sinpleak:
-Gozoa
-Kristl itsura eta urtan disolbagarriak.
Konplexuak:
-Ez dira gxoak , ezta kristl itsurakoak.
-Gluzido molekula sinple elkrteaz ostuta.
-Erabili ahal iztko beharrzkoa da haustura prozesua.
Uretan ezin dira disolbtu eta itsura kopietsua dut.
Gantzak:Gantz saturatuak eta ez saturatuak.
Mintz zelularra osatzen duten lipidoak: Lipido estrukturlk dira.
Funtzio erregulatzailea dituena lipidoak zenbait bitamina eta hormna.
PROTEINAK.
-Molekula estruktural garrantzitsuenak dira.
-Aminoazido iznko molekula sinpleago osaturik.
-Aminoazido mota batez osatuta daude.
-20 aminoazidioetatik, 12 beste aminoazido batzuetatik sor daitzke, hau da, gorputzk berak sr ditzake, baina badaud 8 aminoazido, bakarrik elikagaien bitrtez lortzn ditugunak.
BNITAMINAK.
-Komposizio kimikoa duten substantziak dira.
-Organsmoaren funtzionamendurako ezinbtsekoak dira.
-Erraz deseguten dira.
Bitamina liposolugarriak: Disolbagarriak lipidoetan eta ez disolbagarriak uretn.
Bitamina hidrosolugarriak: Disolbagarriak iretane ta disolbaezinak lipidoetan.
GATZ MINERALAK.
-Elikagai guztietan aurkitu ditzakegu.
-Edaten dugun uretan daude.