Diktadura frankista euskal herrian (1939-1975)

3.Nazioarteko onarpena eta erregimenaren finkapena (1959-70):
Frankismoa  nazioarteko onespena lortzen zioan. Gerra hotzaren ondorioz eta monarkia ondorengoa izan go zela onartzeagatik aurretik aipatutako hitzarmenez gain. 1955an frankok Espainiako isolamendua apurtu zuen eta nazio batuen erakundean onartua izan zen./Egoera ekonomikoa: 1957-59 autarkiarekin amaitu zuten. Gobernu teknokrata ezarri zen eta norabide neoliberala eman zion politikari. 59 egonkortze planak ezarri ziren honekin inflazioa gutzituz eta turismoaren eta emigrazioaren diru sarrerak industria eta zerbitzuak garatzea ahalbidetu zuen. Ondoren garapen planak egin zituzten, espainiako industrializazioa garatuz. Espainiako hazkunde ekonomikoa hazi zen atzerritarren inbertsioei ezker.
Erreforma hauei esker, nazioarteko moneta Funtsan onartua izan zen espainia. Euskal herrian, gerraren ondorengoko hornikuntza arazoen ondorioz, garapena eskasa izan zen eta bizkaia eta gipuzkoa babes neurriak aplikatu zituzten. Garapen planei esker ekonomia obetu zen eta 2. Industrializazioa hasi zen , gainera araban eta nafarroa industrializazioan sartu ziren (automobilak).Industriaren faktore eraginkorrak espainiako merkatuan lehia falta egotea, eskulana merkea eta ugaria izatea, atzerritarren inbertsioak handitzea eta teknologia berria gehitzea izan ziren. Kooperatibak sortu ziren, batez ere gipuzkoan. Lehenengoa arrasaten sortu zen1956an, ulgor, apaiz batek sortua. Geroago Fagor… sortu ziren. Kooperatiba gehiago sortu ziren industria handia sortuz.  Kooperatibetan enpresen jabeak langileak ziren eta ondorioz funtzionamendua demokratikoagoa zen.73ko nazioarteko krisiaren ondorioz bizkaia industria gune izatetik zerbitzu gune izatera pasa zen./ Egoera soziala: Garapen ekonomikoaren ondorioz, gizarte aldaketak gertatu zen. Biztanleria hazi egin zen jaiotza tasen igoeraren eta inmigrazioen ondorioz. Migrazioak areagotu ziren jendea europara joanez eta barnean jendea landak utzi zituzten industria guneetara joanez. Honek landa eremuak hustuta geratzea ekarri zuen eta gendea sektorez aldatu egin zen, lehen sektorea gutxituz eta bigarrena eta hirugarrena hasiz. Erdi mailako klasea eta kontsumo gizartea garatu ziren, pentsamolde irekiago eta toleranteagoa sortuz./

Oposizioa:60ko hamarkadan oposizioa Estatu barruan handiagotu zen. Hainbat sektore ditugu: Langileak: Klandestinitatean CCOO, UGT, ELA ETA Sindikatu Progresista Katoliko sindikatuen inguruan biltzen ziren. Dena dela, militantzia oso urria zen, eta aktibista batzuk sindikatu bertikalean infiltratu ziren. Denbora igarota, politizatu ziren, baita amnistia, askatasuna eta autodeterminazioren alde borrokatu zuten./ Ikasleak: Batez ere unibertsitatean igarri zen mugimenduaren hazkundea (hitzaldiak, manifestazioak, gose-grebak, itxialdiak, ekintza kulturalak…), SEU ikasle frankisten erakundea baliogabetuz./ Eliza katolikoa: Euskal Herrian lan garrantzitsua egin zuen, laguntza eman baitzien oposiziokoei. / Nazionalistak: EAJ-PNV-K eta EGIK ez zuten eragin handirik, baina klandestinitatean aberri egunak deitu egiten zituzten. Hala ere, Txinako iraultzarekin, eta Afrikako eta Indiako kolonien askapenerako mugimenduekin, nazionalismoaren ideologiak bultzada ezagutu zuen./50eko hamarkadaren amaieran, unibertsitateko gazteek EKIN taldea sortu zuten, EAJ-PNV oposizio leunegia egiten zuela uste baitzuten. Euskara defendatzen zuten eta independentzia aldarrikatzen zuten. 1957an,hautsi egin zuten EAJ rekin lotura, eta ondoren
EKIN desegin zen. ETA sortu zuten, diktaduraren kontra indarkeria erabiltzen zuten, garai onetako nazioarteko beste mugimendu independentistak imitatuz. Hasieran euskararen alde borrokatzen zuten, baina ondoren marxismoaren printzipioak bereganatu zituzten eta indarkeria erabili zuten haien ekintzetan. Azkenik erregimenaren aurkako borroka armatua hasi zuten. Lehenengo ilketa irungo komisarioa izan zen. Horren ostean hainbat atxilotu egon ziren eta burgozko prozezuan sei etakideri heriotza zigorra ezarri zieten, baina herri mugimenduaren eta nazioarteko presioaren ondorioz betiko kartzela zigorren ordez ordezkatu zuten zententzia. Opozizioa indartzen zioan eta frankoren diktadura ahultzen. Dena dela krisialditik atera ondoren erregimena indartu eta errepresioa handitu egin zen 70-75 garaia diktaduraren urte gogorrenak bihurtuz./4.Diktaduraren amaiera (1970-75): 70 hamarkadan giroa erradikalizatu zen. Garapen Ekonomiko- soziala handituz joan zen, baina garapen politiko falta zegoen. Erregimenak Opozizioarekin hitz egin beharrean, errepresioa erabili zuen hauek isilarazteko. Heriotza zigorra aplikatu zuten sarri, opozizioa beldurtzeko, baina honek euskal gizartea gero eta erradikalagoa izatea eragin zuen. Frankismoaren amaieran Eliza katolikoak eta langileria erregimenaren kontra joan ziren gizarte Mugimendu garrantzitzuenak izan ziren.Esaterako, bilboko apezpikua zen Añoverosen sermoia1974an idatzia garrantzi handia izan zuen. Hainbat sindikatumobilizazioak Egin zituzten eskaera politikoak planteatuz( CCOO, ELA, UGT, USO). ETAk ere opozizio Armatua egiten zuen. 73ko petrolioaren krisiaren ondorioz protestak areagotu Ziren eta franko gaizorik zegoenez Carrero Blanco gobernuburu izendatu zuen Frankok. Baina ETAk hil zuen. Franko hiltzear zegoenez opozazioa indartuz joan Zen junta demokratikoa eta plataforma demokratikoa sortuz eta hauen batukeraren Ondorioz koordinazio demokratikoa sortu zen. Opozizioa desberdina zen Espainian, mugimendu ezkertiar batzuk eta PCEtik aldendutakoak zeuden. Hauek hainbat Talde armatu sortu zituzten esaterako GRAPO edo FRAP. Frankismoaren bukaeran bi Erakunde armatuko bost kide heriotza sigorrera kondenatuak izan ziren, horien Hartean txiki eta otaegi eta 1975-2 fusilatuak izan ziren. 1975-11-20 franko Hil zen. /Euskal kultura 60-70 hamarkadan: euskal kultura berritu egin zen. Tradizioa Kontuan izateaz gain, nazioarteko korrenteen eragina izan zuen. Oso garrantzitzua Izan zen erreibindikatzeko. Euskal kultura garrantzia hainbat eremutan ikus Dezakegu: euskara batua sortu zen, euskal literatura eta baita ikastolak ere ( Aresti, Txilardegi, Koldo Mitxelena…)/ artea: arantzazuko eskola ( Oteiza, Chillida…)/ musika:”ez dok hamairu” mugimendua garatu. Helburua euskal abestiak Sortzea zen.(Benito lertxundi, Mikel laboa…)