Biztanleria aktiboa
Enviado por Chuletator online y clasificado en Geografía
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 8,05 KB
ESPAINIAKO BIZTANLERIAREN EGITURA
Egitura sexuaren eta adinaren eta ekonomia jardueraren arabera. EGITURA, SEXUAREN ETA ADINAREN ARABERA Sexuaren egitura biztanleria osatzen duten gizonezkoen eta emakumezkoen kopuruen arteko erlazioa. Sexu ratioa maskulinitate eta feminitaten tasen bidez neurtzen da. 100etik zenbat eta urrundu handiagoa da sexuen arteko desoreka. FAKTOREAK, mutil gehiago jaiotzen, emakumeek bizi-itxaropen handiagoa eta migrazioen pisua, gizonezkoek gehiago emigratu. Espainian, sexu ratioa 96’5gizon 100emakumeko, baina proportzioa aldatu adin-taldearen arabera. 2) Egitura adinaren arabera: biztanleria zahartua gazteak 0-14urte helduak 15-64 adinekoek 65 gorako. Gaztetqsun indizea eta zahartasun indizea kalkulatuz neurtzen da. Gazteen ehunekoa %35etik gorakoa eta zaharra %12tik gorakoa. FAKTOREAK jaiotza tasa, bizi itxaropena eta migrazioak. Espainian, egitura zahartuta %12 baino askoz handiagoa. A) Zahartze kausak jaitsiera bortitza 1975etik aurrera. Bizi itxaropena hazkundea. Emigrazioa, immigrazioak berdindu ez duena. Krisiaz geroztik, emigrazioaren igoera eta immigrazioaren jaitsiera. B) Zahartzeari lurraldeen arteko aldeak oso handiak landa eremuen eta hirien artean, eta autonomia-erkidegoen artean. Gazteen ehuneko erlatibo handienak dituzten erkidegoak murtzia eta andaluzia. Erkidego zahartuenak Galizia. C) Zahartzearen ondorioak --Demografikoak, jaiotza-tasaren jaitsiera eta heriotzaren igoera. --Ekonomikoak, zahartzeak biztanleria aktiboa ahalmena murriztu. Pentsioetako gastuak handitzen eta osasun-gastua areagotu. --Sozialak, zahartzeak adinekoen mendekotasuna areagotzen. KONPONBIDE: Immigrazioa bultzatzea, erretiro adina atzeratzea, pentsioak erreformatzea. BIZTANLERIAREN EGITURA EKONOMIKOA egitura ekonomikoren aztergaiak jarduerarekin ekoizpen-prozesua eta sektoreetan. 1)
Biztanleria aktiboa ekoizteko eskulana ematen duten edo horretarako prest dauden eta lan bila ari diren 16 urteko edo gehiagoko pertsonen multzoa. BIZTANLERIA EZ AKTIBOA ordaindutako lanik egiten ez duena, erretiratuak, ikasleak eta etxeko lanak egiten dituzten pertsonak. Zenbait tasaren bidez neurtzen da, jarduera-tasa, lanbagezia-tasa eta mendekotasun-tasa. JARDUERA-TASA hainbat faktore: demografikoak eta ekonomikoak. A) Bilakaeran XX.Mendearen hasiera eta 1985artean, jarduera-tasa jaitsi egin zen. Atzerriko emigrazioak nekazarien exodoak. Adinekoen mendekotasun-tasa igo egin zen. 1985-2008 jarduera-tasa igo, Sistema berri bat ezartzean, biztanleria aktiboa handitu. Gero eta emakume gehiago sartu dira lan merkatuan, arrazoi ideológikoengatik, demografikoengatik eta ekonomikoengatik. 2008ko krisi ekonomikoaz geroztik, jarduera-tasa egonkortu, gizonezkoen jaitsi eta emakumezkoen igo. B) Aldaketak --
Sexuaren arabera gizonezkoen jarduera-tasa altuagoa, emakumeak diskriminazioa jasaten dutelako eta familiako kontuez neurri handiagoan arduratzen direlako. --Adinaren arabera, tasa altuenak 35-39 urte gizonek eta 30-34 emakumeak. --Lurraldearen arabera, jarduera-tasa altuagoak hirugarren sektorean lan aukera gehiago ekonomia dibertsifikatuagoa dutenek. LANGABEZIA-TASA A) Bilakaeran 1900-1975, langabezia ez zen arazo larria izan, presio demografikoa atzerrira emigratuz arintzen zelako eta emakume gutxik lan egiten zutelako. 1975-1985 langabezia asko hazi, industria-krisiak eta birmoldaketa zelako. 1985-1995 bi fase: atzerakada txikia eta gorakada euroan sartzean. 1995-2008 langabezi-tasa jaitsi, kointura ekonomikoa ona zelako. Gaur egun, langabeziaren eragile nagusiak produktibitatearen hazkundea eta kointura ekonomiko negatiboak. B) Aldaketak --Sexuaren arabera, emakumezkoen artean handiagoa langabezia, diskriminazioak. --Adinaren arabera, handiagoa da gazteen eta 50urtetik gora. --Prestakuntza mailaren arabera, kualifikazioa zenbat eta apalagoa, handiagoa langabezia. --Urte sasoiaren arabera, neguan langabezia igo, uzta-bilketak eta turismo-denboraldia amaitzean. 2) Ekonomia sektoreak --xx.Mendearen hasieran, biztanleriaren gehiengoak lehen sektorean lan. --xx.Mendearen lehen herenean, lehen sektorean langileen kopurua jaitsi, nekazarien exodoa Avian. Bigarren sektorean igo. --Gerra Zibilean eta gerraostean, lehen sektorean enplegua suspertu, bigarren sektorean enplegua moteldu. --1960-1975 lehen sektorean biztanleria aktiboa gehiago murriztu. Hirugarren sektorean hazi turismoa. --1975etik gaurdaino, lehen sektoreko enpleguaren jaitsiera moteldu. Bigarren sektoreko enpleguak behera. Hirugarren sektoreko enplegua hazi.