Anabolismoa

Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Biología

Escrito el en vasco con un tamaño de 15,89 KB

DNA-tik proteinara:Genetika molekularraren dogma nagusia aldarrikatzen da,hau da,DNAk RNA ondorioztatzen du eta horrek proteina.Genotipoak(DNAk)erabakitzen du proteinen konposizioa diktatzean baina proteinek aldiz ezin dute genotipoa aldatu(marrazkia).Elektro birusak dira bakarrak alderantzizko transkripzioa egiten dutenak,hots,RNA→DNAaldatzea dute. transkripzioa:DNA-ren informazio genetikoari RNA itxura ematen dion prozesua da./Transkripzioa hasteko RNA polimerasa entzimak promotore izeneko nukleotido sekuentzia ezagutu eta horri lotu behar da.Hortik aurrera,entzima DNA helize bikoitza deskribatzen hasiko da.Kateetako batek RNA osagarria sintetizatzeko molde bezala jardun dezan.RNA polimerasa entzima moldea den DNA katean zehar mugituko da.Horrela,eratzen doan RNA katearen3´muturrari erribonukleotido berriak lotuz eskeletoa sortzeko.Aldi berean,bi azido fosforiko askatuko dira.Eskeletoa eratzeko eta lotura fosfodiesterra eratzeko beharrezko energia,bi fosfatoen arteko loturak hidrolizatuz lortzen da./RNA  katea luzatzen joango da,entzimak amaiera seinalea aurkitu arte.Leku horretan RNA polimerasa DNAtik bereizi eta RNA molekula askatuko da./Bi kateetatik zein transkribatu promotorearen(hasiera)orientazioak erabakiko du eta DNAren  kate aurreratua izango da RNA polimerasak honen norabidea soilik irakurri dezakeelako jarraian./Zelula prokariotoetan,RNA polimerasak 3RNA motak transkribatu ditzake,zelula eukariotoetan aldiz,3RNA polimerasa ezberdin behar dira.Eukariotoetan transkribatutako RNAm itxuraldatzen eta heltzen:Zelula prokariotoetan transkribatutako RNAm itzulpen zuzena du./Zelula eukariotoetan nukleoko RNAk aminoazidorik kodifikatzen ez duten nukleotido sekuentzia ugari ditu.Sekuentzia honek intron(soberan dauden zatiak)izena du.Proteinen aminoazidoak kodifikatzen dituzten zatiek, exon izena dute(proteinaren informazioa eramaten duten aminoazidoak)./RNAm molekula nukleotik atera aurretik,transkribatutako RNA-ri intronak moztu eta kendu behar zaizkio eta geratutako RNAm-k proteina osoaren sintesia kodifikatzen du.Intronak ebaki eta baztertu ondoren,RNA-ren sekuentzia kodifikatzaileak(exonak)elkarri lotuta geratu dira.RNAren itxuraldatze horri,heltze esaten zaio(marrazkia).Kode genetikoa:Proteinen sintesian kodon bakoitzari,aminoazido bat egokitzen zaio eta kode genetikoak horretarako informazioa dauka./Aminoazido gehienek kodon bat baina gehiago dute,horregatik kode genetikoa endekatua da(adb tirosina)./Kode genetikoa aldiz,bizidun guztientzat berdina denean unibertsala da./RNAm-an,kodona beti hasiko da AUG(nahiz eta gero askatu)eta beti bukatuko da UAA,UAG,AGA.Proteinen sintesia:Aminoazido bakoitzari tRNA bat egokitzen zaio,izan ere,aminoazido bakoitzak bere RNAt espezifikoa du.Aminoazil RNAt sintetasa izeneko entzima multzo bat arduratzen da RNAt-k bereaminoazidoa hartzeaz.RNA-tik,antikodonarekin RNAm kodona ezagutzen du.Aminoazido bakoitzak bere sintetasa baitu.Itzulpena:Hau erribosometan ematen da.Erribosomaren egitura RNAt guztiak bere baitan jarraiki hartzeko egokia da.Horrez gain,kodonez kodon mugitzeko gaitasuna du.Proteinen sintesia3etapatan ematen da:1)hasiera:Erribosomaren azpiunitaterik txikiena mRNA molekualren5´muturrari lotuko zaio.Lehenengo tRNA molekula,metionina aminoazido eraldatua darama,bere lekuan jarri eta mRNA molekularen AUG hasiera kodonarekin parekatuko da.Metionina,kate polipeptidiko berriaren lehen aminoazidoa izango da momentuz,gero desager daitekeelako.Erribosomaren azpiunitate txikiak,mRNAk eta hasierako aminoazil tRNAk osatutako konbinazioari hasiera konplexu esaten zaio.Gero,erribosomaren azpiunitate handiak bere lekua hartuko du eta metionil tRNAk P zentroa beteko du,A zentroa hutsik utziz.Etapa honetan behar den energia GTParen hidrolisiaz lortzen da.2)luzapena:Hemen kate polipeptidikoa luzatu egiten da,aminoazidoak etengabe lotuko zaizkiolako:Lehenengo,hurrengo kodona ezagutuko duen aminoazil tRNA erribosomaren A zentroan sartuko da.Horrek kodonaren eta antikodonaren base osagarriak parekatzen ditu.Ondoren,P zentroan dagoen tRNAk daraman aminoazidoaren eta A zentrora iritsi berri denaren artean lotura peptidikoa eratuko da.Katea polipeptidiko berria A zentroko tRNAri lotuta geratuko da.Erreakzioa peptidil transferasa entzimak katalizatuko du,erribosomaren azpiunitate handiko entzima batek hain zuzen ere.Bukatzeko,erribosoma lekuz aldatuko da,mRNAaren3´muturrerantz3nukleotidoko jauzia eginez.Aminoazidorik gabe geratu dentRNA,hau da,garraiatzailea askatu egingo da eta peptidil tRNA berria P zentroan geratuko da.Baina etapa honek ere,luzapen faktoreak eta GTP behar ditu.3)amaiera:Erribosoma amaiera kodon batera iristen denean,sintesia bertan behera geratzen da faktore askatzaile batzuei esker.Faktore askatzaileak,erribosoman hutsik dagoen A zentroan jar ditezke,peptidil transferasa entzimaren lana aldatuz,orain tRNA eta keta polipeptidikoaren arteko lotura hidrolizatzeko ahalmena baitu.Proteina sintetizatu berria  eta azken tRNA aske geratuko dira horrela.Amaitzeko,erribosomak mRNA utziko du eta azpiunitate biak askatu egingo dira.Katea polipeptidikoaren sintesia amaitu ondoren,tolestu egin beharko da berezko konformazioa bereganatzeko. Geneen erregulazioa eukariotoetan:Gene guztiak ez dira zelula guztietan berdin espresatzen.Zelula eukariotoetan,nukleoan transkribatutako RNAk heltze prozesua jasan behar duenez,hori izan daiteke geneen espresioa erregulatzen duen etapetako bat da.Izan ere,gene bat zelula guztietan transkribatu arren,batzuetan soilik helduko denez,horietan bakarrik espresatuko da besteetan ez.Jarduera entzimikoa erregulatzeko hainbat bide daude:1)Entzima eta substratu kontzentrazioa:Entzima kontzentrazioa iraunkorra bada eta substratuarena handitu erreakzioaren abiadura maximo batera iritsiko da eta egonkortu.Abiadura maximoa lortzeko entzima molekulak substratuarekin elkartuta dagoela da.Ez da abiadura gehiago aldatuko.2)tenperaturaren eta PH-aren eragina:erreakzio entzimatikoen abiadura bizkortu egiten da10C bakoitzeko.40C-ra iristean,aldiz,berehala jaitsiko da.Abiadura jaiste horrek entzima desnaturalizatzea egiten du.Izan ere,hori gertatzen baita tenperatura batetik gora./PHa aldatzen denean entzimaren egitura aldatu egiten da.Entzima bakoitzak ph optimo bat baitu.3)Elkarrekintza alosterikoa:Honi esker entzimak aktibatu edo inaktibatu egiten dira baina hori bi lotura gune,hots,aktiboa eta erregulatzailea dituzten entzimetan bakarrik gertatzen da eta puntu estrategikoetan./Lehenengoari substratuak lotzen zaizkio eta bigarrenari efektore alosterikoa.Azkenengo honi,aktibatzaile gisa jokatzen duenean  gune aktiboaren konformazioa aldatzen du eta katalisi entzimikoa ahalbidetu.Baina inhibitzaile bezala ere dihardu feed-back inhibizio prozesu bati esker.4)Inhibizioa:Inhibitzaileak entzimek katalizatutako erreakzioen abiadura moteldu eta deuseztatu egin dezakete.3mota daude:1-inhibizio lehiakorra:substratua eta inhibitzailea gune aktiboari lotzeko lehien daude.2-inhibizio ez lehiakorra:ez zaio inhibitzailea gune aktiboari lotzen.3-inhibizio itzulezina:batzuetan entzimak betirako inhibitzen dira bai gune aktiboko talde funtzionalarekin lotzen direlako,bai proteinak desnaturalizatzen direlako.



Anabolismo autotrofoa eta heterotrofoa:Anabolismoa, molekula bakunak erreduzituz, molekula bakunak sortzean datza. Horrela, aurretik eman den katabolismotik lortutako energiaren zati batm fase honetan erabiliko da, bestea bizi funtzioak egiteko askatuko delarik eta beste zati bat, bero eran./Anabolismoa 2 eratakoa izan daiteke. Lehenengo kasua heterotrofoa. Fase honetako abiapuntua molekula organiko bakunak dira, hau da, monomeroak.Hauek erreduzitzean,molekula organiko konplexuak sortuko dituzte, ATP energia kimikoa erabiliko delarik.Bigarren kasua;autotrofoa.Fase honetako abiapuntua molekula inorganikoak dira, ura eta gatz mineralak.Landareen kasuan,eta bakterio batzuetan,eguzki energia erabiliz,molekula organiko bakunak sortuko dira, monomeroak.Ondoren, anabolismoaren ezaugarri gisa, erreduzituz,molekula organiko konplexua bihurtuko dira, fase guztietan ATP energia erabiliz.Fotosintesia:Eguzkiko energia,lotura kimikoaren energia bihurtzean datza.Landareek eta bakterioek egiten dute.Fotosintesian parte hartzen duten egiturak:Kloroplastoak:Fotosintesiaren erreakzio desberdinak mintz tilakoidean, tilakoide barruan eta estroman(kloroplasto barruko likidoa) gertatzen dira.Pigmentu fotosintetikoak:Pigmentua argia xurgatzen duten edozein substantzi daKlorofila da pigmentu fotosintetiko nagusi, hostoei eta landareei kolore berdea ematen diena./Klorofila mota desberdinak daude: "a"eta"b".Hauen arteko desberdintasuna egitura molekularra eta uhin luzeraren xurgapena dira.Argi mota desberdina xurgatzeko ahalmena dute./Gainera klorofilaz gain, karotenoideak dituzte, eta hauek hartzen duten energia, klorofilari pasatzen diote,fotosintesia egiteko.Fotosistemak:Klorofila-molekulak eta karotenoideak ere antena izeneko konplexutan bilduta daude, klorofila-molekulaz osatutako multzo batzuetan./Molekula hauen proteinak, klorofila eraldatzen dute.Horrela,eguzkitik datorren argia,erreakzio guneko klorofila deritzan bati pasatuko dio.Erreakzio guneko klorofila hau, elektroi hartzaile eta emaile bati lotua dago./Fotosistemak,antena erreakzio gunea eta azken honek duen elektroi hartzaile eta emaile batek osatzen duten multzoa da./Zeregin nagusia argi energia hartu eta klorofilaren elektroia aktibatzeko erabiltzen da./Bi fotosistema desberdin daude: I.fotosistema eta II.fotosistema.Argi energia hartzeko mekanismo berdina baina uhin luzera desberdineko argi-energia hartzen dute.Fotosintesiaren faseak:1)Energia hartzen duten erreakzioak(Argipeko fasea):Eguzki energia energi kimiko bihurtzean datza.Erreakzio horien ondorioz, ATPa sortu eta NADP+ koentzimak erreduzitu egiten dira./Erreakzio horiek kloroplastoko tilakoideen mintzean gertatzen dira eta fotosistemek ere parte hartzen dute.2 fotosistemek edo 1ek har dezakete parte.Dela eta, fotofosforilazio ziklikoa eta fotofosforilazio ez-ziklikoa daude./2)Karbonoa finkatzen duten erreakzioak(ilunpeko fasea):Aurreko fasean sortutako ATPa eta NADH2+ koentzimak energi iturri gisa erabiliko dora substantzi ez-organiko oxidatuak molekula organiko erreduzitu bihurtzeko,ondoren,mlekula organiko konplexutan bihurtzeko.Energia hartzen duten erreakzioak:Fosforilazio ez ziklikoa(landareena):Fotosistema biek hartzen dute parte.Elektroiak H2O-n hasi eta molekula espezializaturen bitartez,NADP(plus)-raino iritsiko dira,energia askatuz,non gero ADPa fosforilatzeko erabiliko dena.Prozesu hau ez da berez gertatzen,beraz gertatzekotan kloroplastoak bildutako eguzkitiko energia behar da.Erreakzio prozesuari hasiera emateko argiak fotosistemetako erreakzio gunea aktibatu behar du eta horretarako hainbat pausu ematen dira:1)Argiak fotosistemetako erreakzio guneko elektroi bikote bat energetikoki aktibatuko du.Horrela,elektroi bikotea goragoko energia maila batera pasatuko da.2)Klorofilak askatutako elektroi bikotea molekulaz molekula pasatuko da.Gero,molekula emailetik hartzailera,katea garraiatzailean zehar3)Ondoren,katea garraiatzailek ekarritako elektroi bikotea eta medioan dagoen protoi bikotea hartzerakoan,NADP(plus)koentzima erreduzitu egingo da4)Fotolisia edo ur molekularen haustura.Elektroi bikotea,protoi bikotea eta oxigeno atomoa askatuko dira.5)Bukatzeko,katea elektroi garraiatzaileak askatutako energia erabiliz,ATPa sintetizatuko da ADParen fotofosforilazioan.Fosforilazioa ziklikoa(bakteriena): I.fotosistemak hartzen du soilik parte.Klorofilaren elektroiak aktibatu egingo dira eta,ondoren klorofilara itzuliko dira berriro,askatutako energia ATPa sintetizatzeko erabiliz./Elektroien fluxu ziklikoa da bakterio fotosintetikoek erabiltzen duten prozesu bakarra,ez baitute II.fotosistemarik.Bakterio anaerobiko horiek beraz,beste modu batez lortu dute ahalmena erreduzitzailea(NADPH+H(plus))Karbonoa finkatzeko faseak:Calvin zikloa(ilunpeko fasea):Molekula organiko sinplea lortuko duen prozesu.Erreakzio honetan, aurretik egindako fasean sortutako ATP eta NADPH2+a erabili behar dira, CO2tik abiatuta,karbonoa erreduzitu eta glizeraldehido-3-fosfatoa eratzeko./Erreakzio hauek estroman gertatzen dira eta hau da zikloa:/Lehenengo,erribulosa 1-5-difosfatoak, CO2rekin erreakzionatuko du, 6 karbonoko egituta ez egonkorra emateko, berehala 2-3-fosfoglizeratotan bereiziko dena.Erreakzio hori, erribulosa 1-5difosfato karboxilasa-oxigenasa entzimak katalizatuko du./Ondoren, 3-fosfoglizeratoa aktibatu egingo da energetikoki, eta glizeraldehido-3-fosfatoa emanez erreduzituko da./Azken molekula hau,gantzen,azukreen eta proteinen sintesia gauzatzeko abiapuntua izango da./Glizeraldehido 3-fosfatoetako batzuk erribulosa 1-5-difosfato birsortzen erabiliko dira, prozesuaren jarraipena ziurtatzeko./Karbonoa CO2 moduan sartzen da zikloan eta glizeraldehido 3-fosfatoan irten.Zikloaren bira batean, 3 ATP eta 2 NADPH2+ gastatzen dira.Glizeraldehido-3-fosfato bat eratzeko 3 ziklo behar dira./Erreakzio hau landare gehienetan gertatzen da, baina ez guztietan. Salbuespen hauek ere prozesu ziklikoa egiten dute, lehen molekulak 4 karbono izaten ditu, eta ez 3. Horregatik, landare horiek dute C4 izena, Calvin zikloa egiten dutenei C3 ematen zaien bezala.Calvin zikloko erreakzioen balantzea:Calvin zikloko erreakzioen ondorioz, C02a erreduzitu egiten da eta horrela, gluzidoen bide anabolikoetan sortu ahal da. Glizeraldehido-3-fosfato bat sintetizatzeko Calvin zikloak hiru itzuli egin behar ditu.3 Erribu-1,5-di-P+3CO2+6NADPH2+9ATP->3 Erribu-1,5-di-P+Glizeraldehidoa-3-P+6NADP++9ADP+9Pi.Fotosintesia kontrolatzen duten faktoreak:Fotosintesiak organismo fotosintetiko bakoitzean duen abiadura inguruneko hainbat faktoreek kontrolatzen dute. Faktore horiek batera jarduten dute, prozesua erraztuz edo mugatuz./Nola eragiten du argiak?Fotosintesia tasa maximora iristen bada, argi intentsitateak ez du eragiten./Nola eragiten du tenperaturak?Espezie bakoitza tenperatura jakin batzuetan bizitzea ohituta dago.Tarte horretan,fotosintesiaren etekina handiagotu egiten da, teneperatura handitu ahala .Tenperatura maximora iristena, desnaturalizazioa gertatzen da/Nola eragiten du CO2k?CO2 beharrezkoa da Calvin zikloan molekula organikoak sintetizatzeko.Horrela, geroz eta CO2 kontzentrazioa handiagoa, fotosintesiaren balioa handiagoa izango da.

Entradas relacionadas: